De dubbelslag van BBB en “De Stikstoffuik”

Leestijd: 4 minuten

De dubbelslag van BBB en “De Stikstoffuik”

Een “wake-up” call

Het is fascinerend om te zien wat er de afgelopen dagen zich afspeelt rondom het boek “De Stikstoffuik” van Arnout Jaspers. Zeker in het licht van ons artikel over de zorgwekkende overeenkomsten tussen de Coronacrisis en de Klimaatcrisis. 

Ik vergeleek die twee crises met godsdienstoorlogen uit het verleden, waarbij er groepen zijn met zeer ferme overtuigingen, die geen enkele ruimte bieden aan de overtuiging van de anderen. En die anderen te vuur en te zwaard bestrijden. Daarbij wordt het debat vermeden en worden andersdenkenden verketterd en zo nodig virtueel op de brandstapel geplaatst.

Ik zag die processen bij Corona en zie ze ook bij de klimaat- en stikstofdiscussies. Het grote verschil is echter, zo schreef ik, dat bij Corona, vooral ingegeven door angst, een groot deel van de bevolking het dominante verhaal accepteerde, en er weinig behoefte wordt gevoeld om nu nog eens kritisch te bezien wat er allemaal gebeurd is. Ook niet bij media, die in dat dominante verhaal kritiekloos meegingen. Bij de klimaat-/stikstofcrisis is de mening onder de bevolking veel verdeelder, mede omdat angst voor de ontwikkelingen in de nabije toekomst bij een kleiner deel van de bevolking aanwezig is.

Tegengeluid

Door een combinatie van factoren is het tegengeluid t.a.v. de stikstofcrisis meer naar de oppervlakte gekomen. De uitslag van BBB op 15 maart was een soort wake-up call (of woke-up call?). Hoewel er ook Pavlov-reacties ontstonden om te proberen het te downplayen, is er een werkelijkheid die niet genegeerd kan worden. De partij is de grootste in alle provincies en zal in de meeste, zo niet alle provincies, in het Provinciaal Bestuur komen. En ook in de Eerste Kamer zal het de grootste worden. Daarnaast lijkt de partij wel goed georganiseerd te zijn en zich goed voorbereid te hebben op wat er nu op hun afkomt (zie bijvoorbeeld de aanstelling van de formateurs een dag na de verkiezingen).

Daarnaast was er onlangs een boek verschenen “De Stikstoffuik” waarin door een wetenschapsjournalist de stikstofsituatie in Nederland werd uiteengezet. Dat boek lijkt nu een fuik in het kwadraat te gaan worden, omdat het langzamerhand steeds meer publieke aandacht krijgt.

De grotere aandacht

Op alternatieve kanalen was er al ruime aandacht geweest voor “De Stikstoffuik”.  Arnout Jaspers was in oktober 2022 al bij De Nieuwe Wereld geweest om te spreken over het onderwerp stikstof en ook op andere plekken trok het boek de aandacht. Het dook voor het eerst op in het gezichtsveld van NPO-kijkers bij het programma “WNL op Zondag”.  De reactie van Henk Kamp ter plekke was kenmerkend voor hoe politiek Den Haag in dit dossier verdwaald is. Naar aanleiding van dat programma schreven wij dit artikel met een uitleg over de kern van de stikstofcrisis. 

Op dat optreden volgde nog geen serie uitnodigingen voor Arnout Jaspers bij andere talkshows of Nieuwsuur, maar mede door de ontstane politieke situatie na de grote winst van de BBB, bleek het boek en de inhoud dusdanig bij de bevolking en een deel van de politiek te resoneren, dat het ook niet meer compleet genegeerd kon worden.

Gisteravond organiseerde Tijs van den Brink een debat op Radio 1. Arnout Jaspers en Professor Erisman spraken een half uur naar aanleiding van het boek. Het is de moeite waard om terug te luisteren. Enerzijds omdat het al een verademing is, dat er nu eens wel een debat plaatsvindt, en anderzijds vanwege de inhoud. Ik stel vast dat Arnout Jaspers absoluut niet werd weggeblazen door Prof. Erisman en dat ze het op nogal wat punten behoorlijk met elkaar eens waren.

Het eindresultaat ervan zal zijn dat ook in de komende tijd het boek en de inhoud ervan een rol zal gaan/blijven spelen in het publieke debat en op meer plekken in de media zal gaan opduiken. Het zal in de komende maanden, of ze het bevestigen of niet, een grote rol gaan spelen bij het stikstofbeleid in Nederland.

De dubbele fuik

Maar er gebeurde nog iets pikants. Wat ik omschrijf als “dubbele fuik”.

Er waren twee personen, van wie de aanhangers van het dominante verhaal dachten dat ze volledig in hun kamp zaten, die een positieve recensie plaatsten op twitter over het boek “De Stikstoffuik”. Deze personen gaven aan dat ze het in hoofdlijnen eens waren met de inhoud en insteek van het boek: Maarten Keulemans en Chris Aalberts.  Die laatste schreef een blog met de titel “Nuttige vragen over de Stikstofcrisis of u het nu leuk vindt of niet”. En Maarten Keulemans plaatste een serie tweets met ongeveer dezelfde strekking.

Dat hebben ze geweten, want ze kregen een serie bagger over zich heen. De standaardprocedure tegen gelovigen, die aankondigen de kerk te gaan verlaten. Dan deugen ze niet en hebben ze eigenlijk nooit gedeugd.

Nu heb ik een dubbel gevoel erbij. Aan de ene kant gebeurt hen nu hetzelfde wat zij zo vaak in het verleden gedaan hebben met andersdenkenden. Ik kan er van meepraten als ik de serie tweets van Keulemans over mij in de afgelopen drie jaar nog eens langs ga. Aan de andere kant hebben ze toch maar iets gedaan waarvan ze al wisten dat het hevige reacties zou oproepen, wat ze al benoemden toen ze de teksten plaatsten.

Misplaatste toon

Op z’n minst hoop ik dat die twee nu beter beseffen hoe misplaatst de toon was die zij gebruikten om in het verleden andersdenkenden weg te zetten. Zowel wetenschappers als journalisten horen op basis van inhoud de discussies in te gaan en dienen voorzichtig te zijn met de toon die zij bezigen.

Ik weet niet hoeveel journalisten en media nog gaan volgen, maar ik denk dat door de veranderde politieke verhoudingen, het vervolg van de stikstofcrisis anders gaat verlopen dan de Coronacrisis. De combinatie van de verkiezingsuitslag van 15 maart jl. en het verschijnen van het boek “De Stikstoffuik” lijkt een nieuw momentum gecreëerd te hebben. Dat een grote voedingsbodem heeft onder de bevolking (hoewel voedingsbodem in dit verband wellicht een te beladen woord is). Er zal veel gaan bewegen de komende maanden in Nederland.

U heeft zojuist gelezen: De dubbelslag van BBB en “De Stikstoffuik”.

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.

Blijf onze site steunen met af en toe een kleine donatie. Klik hier.