WOB-documenten geven onthutsend beeld over slag om IC-bedden

De intenties om de capaciteit aan te pakken, waren er bij het ministerie. Maar zowel het OMT als de regering waren duidelijk niet geïnteresseerd in een wezenlijke capaciteitsvergroting. In plaats daarvan gaven ze de voorkeur aan het opleggen van maatregelen, zoals lockdowns, mondmaskerplicht, avondklok, sociale beperkingen en massale uitrol van een vaccinatieprogramma.

19 februari 2020: “Zorgsysteem stort mogelijk in door corona”

Enkele weken voordat de pandemie in Nederland werd uitgeroepen, schreef toenmalig directeur-generaal van het ministerie van VWS Angelique Berg: “als corona net iets erger wordt dan een zware griep, stort het zorgsysteem in. Dan hebben we al heel snel te weinig bedden”.

Prognose 16 juni 2008: Er hadden 500 IC-bedden meer moeten zijn

Het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (NIVEL) had in 2008 al berekend dat Nederland in 2016 een IC-capaciteit van circa 1.375 bedden nodig zou hebben.

Als we dit doortrekken, dan zouden er begin 2020 ongeveer 1.530 IC-bedden moeten zijn. Begin 2020 waren er echter slechts 1.040 IC-bedden. Dit zijn ongeveer zes bedden per 100.000 inwoners.

24 februari 2020: Iedereen bij VWS moet meedenken

Bij het ministerie van VWS is er een duidelijk gevoel van urgentie om het capaciteitstekort aan te pakken. Directeur-generaal Curatieve Zorg Birgitta Westra benadrukt bijvoorbeeld het belang dat leden van het managementteam aandacht moeten hebben voor het capaciteitsprobleem. Zij moeten helpen om scenario’s uit te werken om dit op te lossen.

30 maart 2020: Noodhospitalen Ahoy en MECC

Tijdens de eerste maanden  worden er twee noodhospitalen ingericht voor coronapatiënten. Dit creëert echter geen IC-capaciteit. Deze ziekenhuizen worden niet gebruikt en worden vrij snel afgebroken. De kosten voor het noodhospitaal in het MECC Maastricht bedroegen 4,5 miljoen euro.

5 juli 2020: VWS werkt aan een plan voor 1.700 structurele bedden

Uit correspondentie binnen het ministerie van VWS blijkt dat er een plan wordt opgesteld om de IC-capaciteit structureel te vergroten. Er circuleren meerdere e-mails over opschalen naar 1.700 structurele bedden en de mogelijkheid om flexibel op te schalen naar 3.000 bedden in tijden van nood.

Augustus 2020: Plan opschalen IC-capaciteit is klaar in september

In de wob-documenten staat dat de resultaten van het flexibele opschalingsplan in september 2020 worden verwacht. Hierin staat nogmaals duidelijk vermeld dat er 1.700 structurele bedden moeten komen en dat het plan zich richt op flexibele uitbreidingsmogelijkheden naar 3.000 bedden.

2 oktober 2020: OMT-lid Gommers vindt meer capaciteit een slecht idee

De IC-capaciteit is sinds het begin van de pandemie zeer beperkt uitgebreid. Begin oktober bracht OMT-afgevaardigde Gommers het opmerkelijke bericht dat het opschalen van de IC-capaciteit geen goed plan is “omdat zorgmedewerkers zich zouden kunnen gaan vervelen als er straks geen patiënten zijn”. Zo blijft de IC-capaciteit dus schaars, terwijl we volgens sommige experts in een zeer ernstige pandemie zitten en de ‘tweede golf’ op het punt staat om uit te breken.

Najaar 2020: Tweede en derde golf zonder voldoende capaciteit

Het plan van het ministerie komt niet van de grond. Ondertussen begint het begin van de tweede coronagolf zich af te tekenen. Er wordt een soort angstcampagne opgezet, die zich onder meer richt op het risico van overvolle IC’s. Dit voedt de roep om maatregelen. Het kabinet en het OMT spelen hierop in met een groot aantal maatregelen tussen oktober 2020 en mei 2021, zoals een lockdown, sluiten van onderwijsinstellingen en verplichte mondkapjes.

Eind januari 2021 werden de maatregelen verzwaard met een avondklok tussen 21 uur en 5 uur de volgende morgen. De geesten werden daar rijp voor gemaakt door twee grafieken. De ene was van Van Dissel en de andere werd met verve gepresenteerd door onze huidige minister van VWS in zijn toenmalige positie als voorzitter van LCPS.

Hij kwam half januari o.a. bij OP1 en liet zien wat er dreigde voor de IC’s door de opkomende Britse variant.  De grafiek van Kuipers laat zien dat de IC bezetting op 1 maart op 1350 zou gaan uitkomen en drie weken later op 1700.

In werkelijkheid is het aantal IC-patiënten sinds begin 2021 nooit boven de 850 geweest! En gaf Kuipers zelf na afloop aan dat de avondklok geen enkel effect had gehad.

Voorjaar 2021: Moties voor meer IC-capaciteit worden verworpen

De grote druk op de IC-capaciteit is voor het OMT en de regering een belangrijk argument om maatregelen af te kondigen. Daarover worden diverse moties in de Tweede Kamer in stemming gebracht die het kabinet oproepen om de IC-capaciteit structureel te vergroten. Deze moties worden allemaal verworpen. Het patroon is dat de regeringspartijen structureel tegen stemmen.

Najaar 2021: nog steeds te weinig IC-capaciteit

Na de tweede en derde golf, blijft de IC-capaciteit schaars. Ondanks de vaccinaties herhaalt zich in het najaar van 2021 een vergelijkbaar patroon als in het najaar van 2020. Er is dan wel een tijdelijke capaciteit van 1.350 bedden gerealiseerd. Maar dit gaat ten koste van de reguliere zorg.

De schaarse IC-capaciteit en het doemscenario van het model van het RIVM, dat niet inspeelt op de veel lagere ziekenhuislast door Omikron, worden in december 2021 opnieuw door de regering aangehaald om de maatschappij vlak voor Kerst een nieuwe lockdown op te leggen.

In de komende tijd komen er door de WOB meer documenten beschikbaar. We zullen daar op deze site morgen meer aandacht aan schenken, omdat het een inzicht geeft wat er achter de schermen gebeurd is. Morgen zal dat o.a. gaan over hoe deze site in de gaten is gehouden.

Blijf onze site steunen door af en toe een (kleine) donatie. Klik hier.