Zo ziet een wereld eruit door angst geregeerd

Leestijd: 4 minuten

René Broeders, artistiek leider van muziektheatergroep Bevoice, is werkzaam in Berlijn. Hij beschrijft hoe de situatie daar nu is.

Overal wordt getest in Berlijn

Vandaag fiets ik opgetogen naar de rand van Berlijn, waar ik een collega help bij zijn schilderworkshop voor mensen met een beperking. De instelling beschikt over een grote zaal, waar de ramen al wagenwijd open staan en waar bovendien een mobiel luchtfilterapparaat staat te zoemen. Precies voor het raam trouwens. Mijn CO2-meter wijst rond de 800 aan, kortom, alles is veilig.

Dan meldt een bezorgde dame zich en vraagt ons naar de medische ruimte te gaan. Want iedereen moet iedere dag voor we beginnen getest worden. Een struise zuster, die zo te zien gewend is om de patiënten hardhandig met het washandje aan te pakken, vraagt: “Mond of neus?”. Ik heb net een banaan gegeten en ben bang dat die misschien een positieve test oplevert, dus snel zeg ik: “neus!”. Ze waarschuwt dreigend, dat het eventjes onaangenaam zal zijn en woelt met het stokje ruw en diep in mijn neus. Daarmee heeft ze niets teveel gezegd. Pas op de gang durf ik een paar krachttermen te laten ontsnappen en voel nog een uur waar ze me geraakt heeft.

Dat ging gisteren wel anders. Toen moest ik ook al een test doen, maar die is vandaag niet meer geldig. Ik wilde naar een concert van de muziekschool, in het grote Konzerthaus, dat voor een kwart gevuld mocht worden.  In Berlijn zijn ruim 1000 testlocaties waar je gratis terecht kunt. Voor als je naar een voorstelling wilt, als je in een restaurant binnen wilt eten of een bijeenkomst wilt bezoeken waar een test verplicht is.

Testkits

Overal in de stad vind je mensen met testkits: in tentjes op straat, in een leegstaande winkel, op de markt of op een terrasje. Ik koos de makelaar om de hoek, die zijn kantoor  heeft omgetoverd tot een testlocatie, waar één mannetje alle handelingen verricht en toch heel rustig blijft. Om 9 uur ’s morgens lagen er al tientallen testkitjes op zijn bureau. Hij schrijft je in, doet het stokje voorzichtig in het begin van je neus en aait een beetje over de binnenkant. En klaar. Ik denk niet dat hier ooit iemand positief getest wordt. Een kwartier later heeft hij de uitslag verwerkt en stuurt een mail. Aan de muur hangen oorkondes, waaruit duidelijk wordt dat hij in mei geslaagd is voor de twee uur durende cursus voor coronatesters.

De schilderworkshop gaat beginnen. Daar is de dame weer. Dit keer met een doos FFP2-maskers, want onze medische mondkapjes zijn in deze ruimte niet toegestaan. Als de verpakking open gaat slaat de chemische lucht meteen op mijn stem, dit zal de hele dag  bij elke ademteug zo blijven.

Met lage cijfers

Op dit moment is in Berlijn de 7-dagen-incidentie per 100.000 inwoners 38. De laagste waarde van 5 was op 5 juli. Sindsdien loopt het getal langzaam op: iedere dag is de waarde ongeveer 1 hoger. Ter vergelijking: in Nederland was het een paar weken geleden nog 600, inmiddels gedaald naar ongeveer 100.

Berlijn werkt met stoplichten, die bij bepaalde waardes op rood springen. Dit is dan gekoppeld aan bepaalde maatregelen. Zo zou eerst het stoplicht voor de 7-dagen-incidentie boven de 100 op rood staan. Dit werd later verlaagd tot 70, toen tot 50, daarna tot 30. Er gingen zelfs stemmen op om boven de 10 al drastische maatregelen te treffen. Nog steeds moet je in alle openbare binnenruimtes een mondkapje op. Vandaag zijn de scholen weer begonnen, alle leerlingen moeten de hele dag in de klas een mondkapje dragen. Er is al uitgelekt dat de regering dit minimaal tot maart volgend jaar wil handhaven. Alle scholieren worden drie maal per week op school getest.

Al maanden zijn er gemiddeld maar enkele doden per dag, veel dagen staat de teller ook op 0. In het overzicht stond ook een keer -1, iemand leek opgestaan uit de dood. Jammer genoeg was Pasen al voorbij, er bleek echter sprake van een correctie. Ter vergelijking: in Berlijn overlijden gemiddeld ongeveer 100 mensen per dag.

De IC-bezetting is al lange tijd dalende of constant en ligt nu op 3,9%. De hoogste waarde werd afgelopen april bereikt, maar kwam nooit hoger dan 27% en daalde daarna weer snel.

Maar iedereen is bang

Toch is vrijwel iedereen bang. Ik probeer in oktober –eindelijk weer- een klein muziektheaterproject in Berlijn te organiseren, maar als ik iemand bel om mee te doen gaat ieder gesprek hetzelfde. De eerste vraag is of ik al gevaccineerd ben. Daarna worden alle beren op de weg opgesomd, waarom iets niet kan.

“Kunnen we de grote zaal gebruiken?”

“Nou, dansen mag daar in ieder geval zeker niet. Zingen met maximaal 4 personen, maar ik moet eerst nog aan het bestuur voorleggen of dat wel veilig kan”.

Onze voorstellingen van Bevoice zijn altijd gekoppeld aan een wetenschappelijk thema, dus bel ik de wiskundige, die al jaren meewerkt. Ze is nog geen 30, net gepromoveerd en volledig gevaccineerd. “Nee, in oktober ga ik niet met jongeren werken, dat is veel te gevaarlijk. Nee, ook niet als het buiten is.” Ik vraag of ze wel naar de statistieken kijkt, het is immers haar vak. Ze geeft bezwaard toe, dat ze rationele informatie heel moeilijk aan haar gevoel koppelen kan.

De heilige graal

Precies dat is volgens mij het probleem bij veel mensen. Er is zoveel angst verkondigd door politiek en media, dat vrijwel niemand meer kijkt naar concrete cijfers en het bijbehorende perspectief tot de werkelijkheid.

De overheid verkoopt vaccinatie als de heilige graal. In Berlijn heeft ongeveer 61% zijn eerste vaccin gekregen, 53% is compleet gevaccineerd, maar ik verwacht dat deze getallen niet zoveel hoger meer zullen worden, tenzij er nog meer beperkingen worden opgelegd aan ongevaccineerden.

De familie-minister uit het kabinet van Merkel zei dat de jongeren een hele nare periode achter de rug hebben en eindelijk iets moois verdienen: een vaccinatie.

Ondertussen probeer ik toch een mooi theaterproject voor te bereiden, waarbij ook een groep jongeren uit Nederland van de partij is. Vorig jaar moest ik op het laatste moment afzeggen, omdat Nederland hoogrisicoland geworden was. “Het is veel te gevaarlijk om Nederlandse jongeren nu met onze leerlingen te laten werken” was toen het credo. Gelukkig is Nederland sinds afgelopen zondag geen hoogrisicoland meer, al is de vraag voor hoe lang.

Ik hoop dat er een moment komt, dat ik niet meer de hele tijd bang hoef te zijn om verkouden te worden, want dat betekent meteen einde project.

Dat ik niet meer alleen over afstandsregels en gevaar hoef te onderhandelen. Dat ik de jongeren weer kan zien lachen, als ze zonder mondkapje dansen en zingen. En dat, als iemand niest, iedereen weer traditioneel en automatisch roept: “Gesundheit!”.