UAMC ruikt geld in de zaak Plasterk

Leestijd: 5 minuten

(ondergrond illustratie: Pixaby)

Besluit UAMC

UAMC heeft na intern onderzoek en overleg naar buiten gemeld, dat zij wel vinden dat hun medewerker een dusdanige rol heeft gespeeld bij de patentaanvraag van Ronald Plasterk, dat ze als mede-patenthouder willen vermeld worden. En dus ook financieel willen profiteren van de opbrengsten. Dat stond gisteren in NRC.

Voor degenen die toch al wisten dat Plasterk niet deugde, om welke reden dan ook (helemaal niet gezien zijn betrokkenheid bij de vorming van een PVV-kabinet), is het weer een reden om triomfantelijk te roepen “zie je wel”.

Uit die reacties (en ook van anderen in de media) valt goed op te maken hoe weinig ervaring men heeft uit de zakenwereld, waar soms sprake is van momenten waar er veel geld verdiend kan worden. En welke spelletjes dan gespeeld wordt. Ik ben betrokken geweest bij twee beursintroducties en ben ook CEO geweest bij een aantal bedrijven, en ik herken de patronen.

Daarom zal ik op een rijtje zetten in welk kader dit alles bekeken moet worden.

Bij de start

Als je een bedrijf start met een belangrijk idee, ongeacht of het nu iets medisch is, dan ben je vooral bezig om dat van de grond te krijgen. Dat is niet zo makkelijk, want je moet erg veel doen, en met name zorgen dat er financiering komt, zodat het bedrijf gaat draaien. Want het moment dat er winst gemaakt wordt zit pas ergens in de toekomst.

Je moet veel ballen in de lucht houden en het is ook een achtbaan, waarbij het er soms naar uitziet, dat het toch niet gaat lukken (door gebrek aan financiering of andere tegenvallers).

Dat is zeker ook het geval geweest van de activiteiten van Plasterk vanaf 2018. Uiteindelijk zijn er blijkbaar meerdere aandeelhouders aan boord gekomen, die 5 miljoen betaald blijken te hebben (voor een deel van het bedrijf). Maar zo een bedrijf heeft tot het moment dat het echt een medicijn op de markt heeft nog heel veel meer financiering nodig. Voor de grote investeringen (om je medicijn/medicijnen te laten testen) heb je een externe partij nodig en die heeft Plasterk blijkbaar in 2022 in CureVac gevonden. Op een moment dat er nog weinig geld in kas meer was blijkbaar.
De deal was, en die is ook vrij normaal, dat er de helft betaald zou worden (in aandelen CureVac die pas na een half jaar verkocht mochten worden) en de andere helft later als er bepaalde mijlpalen waren behaald.

Afhechten

Iedereen met zakelijke ervaring weet dat als er een moment komt dat je met je bedrijf veel geld kan verdienen dat er partijen kunnen zijn, die vinden dat zij een graantje mee kunnen pikken. Soms wel terecht, maar vaker niet. Alleen kan het wel zo zijn dat als jij een grote deal kan sluiten en er komt iemand zeggen dat hij ook rechten heeft, je beter zo iemand kan afkopen, dan dat je het risico loopt dat de deal kapot gaat. En de partijen die dan aan de bel trekken, weten dat ook!

Mijn eigen ervaring is dat als je op een bepaald moment in het verleden bepaalde beslissingen neemt, die op dat moment volledig te goeder trouw waren, het toch kan gebeuren dat ergens in de toekomst, met de kennis van dat nieuwe moment, je vraagtekens kan zetten over die beslissingen. Journalisten zijn daar heel sterk in, weet ik uit meerdere eigen ervaringen. Zeker als ze dan ook nog geholpen worden door mensen, die – financieel wellicht – belang hebben om die beslissingen uit het verleden aan de kaak te stellen.

Jij hebt toen naar eer en geweten gehandeld, maar later wordt het – vaak vanuit een bepaald belang – toch in een kwaad daglicht gesteld.

Het is zeker belangrijk om in zo een beginfase een aantal potentiële risico’s voor de toekomst weg te werken. Maar je hebt geen geld en tijd om dat optimaal te doen. Je zou naar dure advocaten kunnen gaan om allerlei contracten te laten opstellen, maar je hebt je geld en energie voor andere zaken nodig.

Hoe op de vierkante millimeter precies de processen toen zijn verlopen is nu niet meer te reconstrueren en eigenlijk ook niet relevant. Uit de gesprekken tussen Jan Koster en Plasterk TOEN kan opgemaakt worden dat hij zich geen rol toe-eigende bij het patent.

En Plasterk heeft begin 2019 een brief gekregen van de bestuursvoorzitter van het UAMC dat in niet mis te verstane woorden aangaf af te zien van enige aanspraak. Ik plaats nog even het stukje uit het FD hierover

Belangrijk is ook te beseffen dat deze opstelling van UAMC toen ook nog een ander belangrijk gevolg had. Bij de verdere financiering van het bedrijf van Plasterk speelde UAMC geen rol. Als UAMC wel een partner was geweest zou Plasterk en de andere financiers ook geëist hebben dat bij nieuwe financieringsrondes UAMC meegedaan zou hebben! Dus als ze nu financiële claims denken te hebben moet daar zeker rekening mee gehouden worden, namelijk dat ze niet meegedaan hebben met die financieringsrondes, waar mensen risico hebben genomen.

Na de verkoop

In 2022 werd het bedrijf van Plasterk en de andere aandeelhouders verkocht aan CureVac. Besef dat zoiets, maar bij een beperkt aantal startups gebeurt. De meeste mislukken onderweg door een combinatie van redenen. Vaak omdat volgende financieringsrondes niet slagen.

In de anderhalf jaar na de deal was er blijkbaar niemand bij UAMC, noch Jan Koster, die hard aan de bel zijn gaan trekken, omdat ze het gevoel hadden door Plasterk in 2019 een oor aan genaaid te zijn.

Nee, ze gingen eens nadenken toen NRC de zaak ging nalopen NADAT Plasterk informateur was geworden.

En dat heeft toen ook niet geleid tot een stevige actie. Nee pas nu, al weer 8 maanden later, zijn ze tot de slotsom gekomen, dat ze toch bepaalde rechten hebben. Dat zou gebeurd zijn na het bekijken van de correspondentie en inroepen van adviezen van derden.

Het gaat alleen om geld

Denk niet dat dit een zaak is van UAMC die om principes gaat. Het gaat nog alleen om geld.

Door de beweging die UAMC nu maakt, is er een kans dat dit geld op gaat leveren. Al dan niet nadat dit aan een rechter is voorgelegd.

Stel dat dit bij de rechter komt. Welke indruk maakt het dan dat

• er een brief is van de bestuursvoorzitter in 2019 waar heel expliciet in staat dat men geen aanspraak zal maken,
• er nadat in 2022 de deal was gemaakt geen enkele reactie van UAMC is gekomen,
• UAMC ook financieel geen enkele bijdrage heeft geleverd dat het bedrijf bleef voortbestaan en daardoor vervolgens verkocht kon worden?

Ik denk dat UAMC bij de rechter volledig kansloos is, gezien deze feiten.

Maar dat is het spel niet van UAMC nu, die wil niet uitkomen bij een kansloze zaak bij de rechter.

Doordat de kwestie zo fors in de publiciteit is terecht gekomen zou de inschatting aan de kant van het UAMC (en de adviseurs) kunnen zijn dat CureVac graag de onrust, die er is ontstaan vanuit het UAMC en de publiciteit, met wat geld wil wegnemen. Ik sluit dat zeker niet uit.

Want besef wel daar gaat het nu vooral om bij het UAMC, wat zij er nog financieel uit kunnen halen.

Dat men op de koop toeneemt dat het hele project in gevaar komt, vind ik nog het meest triest en wordt in de media niet geadresseerd. Want één en ander zou wel eens het traject naar patent-verstrekking kunnen doorkruisen.

En als er geen patent wordt verstrekt zal geen enkele medisch bedrijf het vele benodigde geld investeren om allle voorgeschreven non-klinische en klinische fases te doorlopen, voordat het medicijn echt op de markt komt. Want zonder een patent, weet je dat de investeringen er nooit uit zullen komen.

(Ik vind dat eigenlijk een perfide systeem, waardoor medicijnen per saldo heel duur kunnen worden, maar zo is het nu eenmaal opgetuigd. Want het hele proces tot goedkeuring van het medicijn is enorm kostbaar en iemand moet dat betalen).

Ik vind het in- en intriest dat iemand die vanuit primair een wetenschappelijke insteek, zoals Plasterk, die met een bijzondere vinding, uiteindelijk veel kankerpatiënten, zou kunnen gaan helpen, en keihard heeft gewerkt om het bedrijf van de grond te krijgen, zo door de mangel wordt gehaald. Deels doordat de criticasters een eigen agenda hebben. Met alle risico’s van dien voor een veelbelovend project.

Maar dat belang wordt blijkbaar onderweg door de betrokkenen vergeten.