Finale prognose uitslag EP2024

Cruciale rol opkomst

De opkomst bij de Europese Parlementsverkiezingen is sinds 1994 fors lager dan die van de andere landelijke verkiezingen in Nederland. En dat zal morgen ook niet anders zijn.

In welke mate dat minder zal zijn, zal een sleutelrol spelen bij de uitslag. Want er is een heel groot verschil in opkomstintentie bij de verschillende groepen kiezers. Zij die positief staan tegenover de EU hebben een fors hogere neiging op te komen dan zij die dat niet staan. Plus dat er ook nog een extra component is, omdat een groot deel van die kiezers ook negatief staat t.o.v. de machtspositie die de PVV heeft gekregen na 22 november jl. en via hun stem op 6 juni dat willen uiten.

Via de volgende grafiek kan een goede indruk gegeven worden van de impact van dit proces.

Als de opkomst hetzelfde zou zijn als die van de Tweede Kamerverkiezingen dan krijgen we ongeveer de uitslag van de huidige zetelpeiling voor de Tweede Kamer. (11 zetels voor de PVV en 6 voor PvdA/GroenLinks). Echter, de opkomst zal ergens tussen 32% (het één na slechtste ooit) en 42% komen te liggen (de score van 5 jaar geleden). Hoe lager de opkomst is hoe slechter de PVV zal scoren en hoe beter PvdA/GroenLinks.

Rond de 60% van de kiezers zegt op te komen, maar een fors deel geeft aan nog niet te weten op welke partij te willen stemmen. En van die laatste groep komen dan – bij dit soort verkiezingen – weinigen op. We gaan op dit moment uit van een opkomst van 35%.

In dat geval zal dit ongeveer de uitslag worden:

Uitslag per partij

De kiesdeler is 3.23% en als die niet gehaald wordt dan krijgt een partij geen zetel. Die kiesdeler zal ongeveer 160.000 a 170.000 stemmen zijn.

Het is interessant om de mogelijke uitslag per partij door te nemen en dat doen we van klein naar groot.

Geen kans op 1 zetel

De nieuwe partijen, die meedoen aan de verkiezingen, hebben vrijwel geen kans op 1 zetel. Dat geldt ook voor 50PLUS, BVNL en JA21. Maar ook de ChristenUnie krijgt het moeilijk de benodigde kiezers achter zich te krijgen.

Wel kans op 1 zetel

De volgende partijen hebben wel een goede kans om de kiesdeler te halen.

De SGP zal, zoals altijd,  profiteren van een lage opkomst en kan daardoor de grens van 3.2% wel halen. Ook FVD heeft die kans, doordat zij een groep fervente aanhangers heeft.

De SP heeft ook een goede kans, maar de lage opkomst van hun kiezers zou deze partij, net zoals 5 jaar geleden, parten kunnen spelen.

PvdD lijkt de kiesdeler makkelijk te kunnen halen.

Zeker 1 zetel, kleine kans op 2

BBB en NSC zullen vrijwel zeker 1 zetel halen en hebben een kans op 2. Als ze 5,5% halen zou het zover kunnen zijn. Wel is het zo dat BBB vermoedelijk last heeft van de lage opkomst. En bij NSC zien we het verschijnsel dat relatief veel mensen, die wel nu op NSC voor de Tweede Kamer zouden stemmen, dat niet lijken te gaan doen voor NSC voor het Europese Parlement. (Omtzigt staat wel op de lijst voor de Tweede Kamer, maar niet voor het Europese Parlement).

Zeker 1 zetel, grote kans op 2

CDA zal zeker 1 zetel halen en heeft ook een grote kans op een 2e. Het is een partij die doorgaans profiteert van de lage opkomst en t.o.v. de Tweede Kamerverkiezingen ook profiteert van het inzakken van NSC.

Volt is de enige partij waar je het proces ziet dat er nogal wat kiezers zijn die bij de Tweede Kamerverkiezingen een andere partij zouden stemmen, maar voor het Europese Parlement een andere keuze maken. Met name D66 en PvdA/GroenLinks zullen daar last van krijgen. En daardoor heeft Volt een grote kans op een 2e zetel.

Zeker 2 zetels, kleine kans op 3e

D66 zal zeker 2 zetels halen. Als de opkomst laag is, maakt die partij kans op een 3e, hoewel het resultaat van Volt dat zal kunnen weerhouden.

De 3 grote partijen

De vorige partijen lijken 10 tot 12 zetels te gaan halen. Er blijven dan 19 tot 21 zetels over voor de drie grootste partijen

De VVD

De VVD lijkt 4 zetels zeker te zullen krijgen en heeft een goede kans op een 5e.

PVV en PvdA/GroenLinks

Gezien de uitslag van de vorige partijen zullen er 15 tot 17 zetels overblijven voor PVV en PvdA/GroenLinks. De opkomst zal in grote mate bepalen hoe die zetels tussen die twee partijen zullen worden verdeeld. Plus dat de werking van de kiesdeler en het aantal beschikbare restzetels op een bijzondere wijze de uitslag zouden kunnen beïnvloeden. Het kan zijn dat één van de twee slechts 0,1% groter is dan de ander, maar toch 1 extra zetel krijgt. Maar het kan ook zijn dat het verschil 2,5% zal zijn, maar beide partijen net zoveel zetels zullen halen.

Bij een lage opkomst (35% of lager) zullen de twee partijen heel dicht bij elkaar komen. Maar als de opkomst rond de 42% zal zijn dan is de kans groter dat de PVV de grootste partij wordt van die twee.

Vanavond zullen we het weten. Eerst om 21 uur door de exit-poll en daarna op basis van het meetellen in 150 stembureaus via de – traditionele – uitslagenavond van Maurice de Hond via Salto (Ziggo kanaal 37 en KPN kanaal 1423) of via de online kanalen van Maurice.nl en Dwarsnieuws.