Covid-19 is voorbij

Leestijd: 6 minuten

Covid-19 is voorbij

OMT-leden maken zich zorgen

Vrijdag stond er (weer) een artikel bij de NOS met die strekking, waarin OMT-leden zich zorgen maken over het feit dat in het najaar het virus weer kan oplaaien en we ondertussen door het testbeleid “het zicht op het virus verliezen”.

OMT-leden Koopmans en De Jong geven aan dat door de weinig uitgevoerde testen dat zicht op het virus verloren gaat. Zij stellen voor via steekproeven onder de bevolking dat zicht op het virus beter wordt. Vermeld wordt in het artikel dat het virus nog wel duidelijk aanwezig is. Want de rioolwatercijfers op dit moment zijn twee keer zo hoog als precies een jaar geleden, terwijl het aantal positieve testen nog maar een derde is van toen (rond de 1000 nu per dag). Als je op het Coronadashboard kijkt dan kan je zien dat het aantal uitgevoerde testen een jaar geleden ongeveer 30.000 was en nu amper 1.500 per dag.

Fascinerend is dan wel dat in het artikel niet de volgende twee cijfers ook worden vermeld:

• Exact een jaar geleden was de ziekenhuisbezetting drie keer zo hoog als nu (en waarschijnlijk nu relatief meer met patiënten die er liggen MET Covid dan DOOR Covid.)
• Exact een jaar geleden lagen er ruim 500 Covid-patiënten op de IC, dat zijn er nu 25. Dus 20 keer zo weinig!!

Als je die compleet andere druk ziet op de zorg nu t.o.v. een jaar geleden, dan is natuurlijk de centrale vraag: wat is nog de relevantie van de cijfers, die de OMT-leden nog graag verzameld zouden zien? Via het Pienter onderzoek wordt immers gevolgd welk deel van de bevolking griepachtige verschijnselen heeft. En via het volgen van de monsters van 40 huisartsenpraktijken door NIVEL komt ook tevoorschijn welke virussen er de ronde doen en in welke mate.

Over dat onderwerp heb ik de afgelopen week mijn gedachten laten gaan, toen twee personen uit mijn naaste omgeving positief testten met een sneltest. De ene had griepachtige verschijnselen (wat enkele dagen duurde), de andere had last van hoesten, zonder koorts. Wat hadden die personen drie jaar geleden gedaan met deze klachten? De eerste was waarschijnlijk een aantal dagen thuisgebleven, de tweede had waarschijnlijk niets gedaan (en wat zelfhulpmiddeltjes gebruikt).

Terwijl we in Nederland nu al drie maanden vrijwel geen maatregelen meer hebben zijn we dus gekomen tot een bijna nulpunt op de IC’s. Terwijl zelfs eind januari/begin februari nog diverse OMT-leden aangaven dat er nog een hoge druk op de ziekenhuizen afkwam.

De definitie van Covid-19

Het gebruik door elkaar van Corona, SARS-2 en Covid-19 zorgt ervoor dat we het vaak als één pot nat beschouwen. Maar juist nu is het heel belangrijk om dat verschil wél te onderkennen. Lees even wat het RIVM als definitie geeft:

• Het coronavirus SARS-CoV coronavirus-2 veroorzaakt de ziekte COVID–19. 

Maar als je de kenmerken en het verloop van die ziekte beschouwt tot en met de Delta-variant ten opzichte van de Omikron-variant nu, dan zijn er wel grote verschillen in de symptomen. Dit onderzoek uit Engeland van april jl. vergelijkt de resultaten van een onderzoek onder degenen die geïnfecteerd werden door Delta en degenen door Omikron. Maar ook uit andere publicaties zijn de verschillen op te maken.

• Omikron tast veel minder de lagere ademhalingsorganen aan (longen) dan Delta.
• Verlies van smaak/geur was veel meer het geval bij Delta dan bij Omikron.
• Bij Omikron is er duidelijk meer sprake van keelpijn en schorre stem.
• De symptomen bij Omikron duren gemiddeld 2 dagen korter.
• Ziekenhuisopnames/IC-opnames zijn duidelijk minder het geval met Omikron.

Wat ik heel opvallend vind, en ik hoorde dit van diverse artsen, is het volgende: Bij Delta en de voorgangers kon het gebeuren dat bij Covid-19 patiënten na ongeveer een week hun hele systeem als het ware in elkaar stortte. De zuurstofsaturatie van het bloed nam snel af en vaak leidde dat tot ziekenhuisopnames of erger. In mijn podcast met huisarts Jan Scherpenisse in Drenthe van meer dan een jaar geleden bespraken we deze ontwikkeling en hoe de huisarts kon zorgen dat men toch niet naar het ziekenhuis hoefde. Maar bij Omikron lijkt dat niet of amper te gebeuren. Dat is de reden dat er dan ook zo weinig Omikron patiënten op de IC’s terecht komen.

Maar als de verschijningsvorm van de ziekte, die door de Omikron-variant wordt veroorzaakt, zo anders is dan bij de vorige varianten, dan zou ook de naam Covid-19 eigenlijk niet meer gebruikt moeten worden bij de ziekte die door de Omikron-variant wordt veroorzaakt!

Fors anders

Ja, het is nog steeds een Coronavirus, maar de ziekte is fors anders dan voor dit jaar. Met bijvoorbeeld ook een ander aandeel symptomatische en asymptomatische infecties. Met een  andere reproductiefactor en andere Infection Fatality Rate (aandeel geïnfecteerden, dat overlijdt).  In dit artikel uit maart 2022 wordt deze infection fatility rate met Omikron geschat op 0,035%, lager dan die van de griep (o,04%). En een factor 10 keer zo laag als de schatting was bij infecties van het eerste jaar.

Ik lees met regelmaat dat die lagere infection fatility rate van Omikron vooral aan de vaccinatie te danken is. Maar als ik de wereldwijde data lees, dan lijkt me waarschijnlijker dat het vooral te danken is aan het andere verloop van de symptomen van de Omikron-variant zelf.

Welke naam de ziekte moet krijgen, die door de Omikron-variant wordt veroorzaakt, kan ik niet bepalen. Ik noem het voortaan Covid-21.

Onder de bevolking is inmiddels een veel hogere mate van immuniteit tegen deze variant van het SARS-2 virus dan in 2020. Hoewel de besmettelijkheid van deze Omikron variant fors hoger is dan die van de varianten ervoor en dus de reproductiefactor ook, is de bescherming eveneens veel hoger. Ik blijf nu even weg van de discussie waardoor dit met name komt (contact met het virus en/of vaccinatie). Maar mede omdat Covid-21 veel minder ernstige gevolgen heeft, zijn we in een totaal andere situatie beland dan voor januari 2022.

Wat is precies nu nog de relevantie om te weten of je verkoudheid of griepachtige klachten al dan niet door een coronavirus zijn veroorzaakt of door een ander virus? Voor 2020 stelden we dat toch ook niet vast als we die klachten hadden?

Zolang Covid-21 ongeveer de gevolgen heeft die we nu kennen, zouden we als samenleving er net zo om mee moeten gaan als we altijd met het influenza-virus deden of een ander virus van de ademhalingsorganen.

Het verloop van Covid-21 naar de toekomst toe

Van de Omikron-variant zijn inmiddels verschillende versies. Inmiddels zijn de versies BA.4 en BA.5 het sterkst in opkomst.

Het is interessant om naar de ontwikkelingen in Gauteng te kijken. Daar dook Omikron in november 2021 het eerste op. De nieuwe versie BA.4 en Ba.5 zijn daar nu ook sterk aanwezig. Maar als je naar de ontwikkeling van de sterftegevallen kijkt, was dat met Delta, 1 jaar geleden op zijn top met  250 per dag. Met Omikron BA.1 was dat eind 2021 op zijn top 40 per dag. En nu ligt dat aantal met BA.4 en BA.5 op 12 per dag.  Terwijl BA.4 en BA.5 een basis reproductiefactor kennen die weer duidelijk hoger is dan de eerste Omikron-versie, is er geen enkele aanwijzing dat de ernst van de infectie groter is dan die van de eerste Omikron-variant.

De kans om Covid-21 te krijgen als je al eerder Covid-19 hebt gehad is zeker aanwezig. Die is beduidend hoger dan als je Covid-19 had gehad, dat nog een keer kreeg. Geschat wordt een factor 10 keer zo hoog. Maar de eerste onderzoeken laten wel zien dat als je Covid-21 hebt gehad (dus in de eerste groep zat die door de Omikron-variant geïnfecteerd is geraakt) je kans om weer geïnfecteerd te worden door een Omikron-variant wel weer klein is.

De kans dat Covid-21 in het najaar tot veel ergere ziektegevallen zal leiden is heel erg klein!

Direct gevolg

Maar besef goed dat dit een direct gevolg is van het feit dat we Covid-21 hebben gedefinieerd als een ziekte met de kenmerken, zoals we die nu van Omikron kennen.

De grote vraag is of er nog wel een nieuwe variant van het SARS-2 virus in de komende paar jaar gaat komen, die wel tot een ernstiger ziektepatroon zal leiden, als die we nu kennen met Covid-21. En die we dan een andere naam moeten geven dan Covid-21!

Daar kan niemand met grote stelligheid een antwoord op geven.

Maar er zijn wel een aantal componenten, die ons in een veel gunstiger positie hebben gebracht dan in 2020:

Een nieuwe variant, die zich massaal zou “willen” verspreiden, heeft twee grote obstakels. Het moet besmettelijker zijn dan de heersende variant (dus Omikron BA.X). En het zal stuiten op een ‘immuniteits-bescherming” onder degenen onder de bevolking, die de eerdere varianten hebben doorgemaakt. Dat was in 2020 niet het geval.

Ten slotte

Juist als we bereid zijn de huidige infecties Covid-21 te noemen en niet meer Covid-19 dan kunnen we ook op een andere manier kijken naar toekomstige vaccinaties/boosters. Voor wie is het nog relevant om die vaccinatie/booster te nemen? Waar beschermt het dan nog tegen (afgezet naar leeftijd) en wat zijn de mogelijke risico’s?

Ik kan niet in de toekomst kijken. Maar het zou me niet verbazen als in het komend najaar/winter de druk op de zorg gaat komen door andere virussen/ziekteverwekkers dan de infecties, die ontstaan door een nieuwe SARS-2 variant. Maar als we dan alles toch wel over één kam zouden gaan scheren, dreigen we weer maatregelen te moeten ondergaan, die per saldo meer schade opleveren dan ze voorkomen. Covid-19 is -gelukkig- voorbij.

U heeft zojuist gelezen: De vraagtekens bij Long Covid.

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.

Steun onze site met af en toe een (kleine) donatie. Klik dan hier.