De verborgen boodschappen van het CBS rapport

Het sterfterapport van het CBS

Deze week is het sterfterapport van het CBS en het RIVM uitgekomen als reactie op de unaniem aangenomen motie van het Kamerlid Omtzigt, waarin hij verzocht om onderzoek naar de oversterfte zoals die toen net in de belangstelling was gekomen. De rapportage “Sterfte en oversterfte 2020-2021” is in lijn met wat we mogen verwachten van het RIVM en het CBS, waarvan de eerstgenoemde stelliger is met het trekken van conclusies. Op de RIVM-site is te lezen dat de Covid-19 vaccins “goed beschermen tegen overlijden aan COVID-19 en de kans op sterfte aan andere oorzaken niet verhogen”. De oversterfte sinds zomer 2021 staat dus volgens het rapport niet in verband met de vaccinaties sinds voorjaar 2021.

Er is ook kritiek op de cijfers. Een onafhankelijke expertgroep van onder andere hoogleraren, die op verzoek van het ministerie van VWS is samengesteld, zegt dat er “een gebrek aan toegang tot (medische) data” is. Dit betekent dat deze groep geen toegang heeft gekregen tot de brondata en onmogelijk in staat is een controlerende functie te vervullen. De schattingen van het CBS zijn onvoldoende onderbouwd, menen de experts. In deze recente podcast praten twee leden van die expertgroep over hun ervaringen en grote kritiek op het rapport.

“De gebrekkige registratie, vaak gebaseerd op niet meer dan vermoedens en symptomen, laat zo’n conclusie helemaal niet toe. Daarnaast moet niet alleen worden gekeken naar primaire doodsoorzaken, maar ook naar secundaire en tertiaire doodsoorzaken.”

Ronald Meester, lid klankbordgroep oversterfte

Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de minister van VWS. Het CBS en RIVM verwijzen daarin hoofdzakelijk naar onderzoeken die zij zelf hebben verricht of die gedaan zijn door de WHO.
Zie Bijlage 1 uit het rapport. Toevalligerwijs is er gelijktijdig met dit rapport ook een rapport in de Lancet verschenen. De studie laat zien, dat de vaccinaties in het eerste jaar van de corona epidemie 20 miljoen levens zou hebben gered.

Naast de onderzoeken in opdracht van regeringspartijen in verschillende landen, is er ook vaak onafhankelijk onderzoek gedaan. De uitkomsten daarvan zijn vaak niet in lijn met onderzoek verricht door de officiële instanties. Noch qua effectiviteit, noch qua beschermingsduur (Israël, Qatar) noch qua veiligheid, waarop we later terugkomen. 

Is er toch onverklaarbare oversterfte?

De verklaring van oversterfte tijdens pandemische besmettingsgolven ligt voor de hand. Opmerkelijk is de onverklaarde structureel toegenomen sterfte vanaf maart 2021, terwijl er geen sprake was van een besmettingsgolf. Die oversterfte duurt nu al langer dan een jaar, alleen optisch onderbroken door (te lage) ondersterfte na de grote sterftepiek in het vierde kwartaal van 2021. Structureel gaan er ook nu nog steeds meer mensen dood dan verwacht, meer dan voorheen en het grootste deel zonder officiële doodsoorzaak. CBS zegt dat het tot de derde golf enkel Corona is geweest, terwijl daar in de ziekenhuizen weinig van is te zien en het ook niet strookt met de geregistreerde sterfgevallen, door of met Corona van het RIVM.

Vanaf de derde golf en na het geven van de vaccinaties gaat de natuurlijke oversterfte of sterfte met een onbekende oorzaak een grotere rol spelen. In de derde golf was 70 procent van de oversterfte gerelateerd aan een overlijden aan COVID-19. Het beschrijvend onderzoek geeft geen verklaring voor de 30 procent verschil tussen de oversterfte en de COVID-19-sterfte in de derde golf van oversterfte.

Het CBS rapport loopt overigens maar tot januari 2022. Vanaf daar kunnen we niet echt meer spreken van oversterfte door corona, maar de meersterftetrend zet zich onverminderd door. Erg jammer dat het rapport niet ook naar de eerste maanden van 2022 heeft bekeken.

Zijn de vaccinaties werkelijk zo effectief?

Als we het rapport nog even onder de loep nemen dan zijn de vaccinaties inderdaad “fantastisch” geweest. Er zijn heel veel doden voorkomen en ook is de virulentie enorm teruggedrongen.

In onze grafiek van de oversterfte zie je daar sinds juni 2021 weinig van, maar kijk eens wat er volgens het CBS gebeurd zou zijn als de vaccinaties er niet waren geweest:

De rode lijn is de daadwerkelijke sterfte. Als de vaccins vanaf het moment van vaccinatie gemiddeld 65% bescherming zouden hebben gegeven (een veronderstelling dus, rapport vermeldt bescherming 60-80% en na de booster weer >85%; pagina 68), dan zou het werkelijke aantal overlijdens 1/0,35 maal zo hoog geweest zijn en dat geeft de gele lijn. De Volkskrant heeft zelfs het aantal van 130.000 doden genoemd en dat is de blauwe lijn. Er zijn geen aanwijzingen dat zonder vaccinatie het aantal overlijdens zeer sterk gestegen zou zijn ten opzichte van de overlijdens in 2020.

In deze grafiek zien we dat we volgens het CBS een enorme pieksterfte hebben voorkomen en wat het voor de druk op de zorg zou hebben betekend als er niet was gevaccineerd. Ook kunnen we goed zien, dat de coronasterfte volgens het RIVM steeds afwijkt van de cijfers van het CBS. Eind december 2021 zijn de cijfers  volgens het CBS een factor 3 hoger dan die van de RIVM. Een van de twee instanties houdt de administratie niet goed bij, of tweederde van de corona-overlijdens onttrekt zich aan de registraties van het RIVM.

We gaan er van uit dat het CBS het totaaloverzicht heeft. In deze grafiek zien we dan de oversterfte:

Alle lijnen zijn cumulatief. Elk punt op de lijn geeft de optelling weer van alle overlijdens sinds 2020. Bij ondersterfte daalt de lijn iets.

De grijze lijn is de oversterfte volgens het CBS (alle oorzaken) en de dubbele rode lijn de sterfte door Corona, ook volgens het CBS (voor de cijfers uit 2022 zijn de RIVM cijfers gebruikt na vermenigvuldiging met een factor 3.) Tot januari 2021 is oversterfte vrijwel gelijk aan corona zelf. Daarna wordt aantal overlijdens aan corona opeens veel hoger dan de oversterfte. De netto oversterfte (=oversterfte na aftrek corona overlijdens) wordt dan ondersterfte onder niet-covid geïnfecteerden. De kans om aan “iets anders” te overlijden wordt veel kleiner.

Van 1 januari tot 1 juli 2021 overleden er volgens het CBS 11.146 mensen aan corona en was de oversterfte “slechts” 3.310, wat resulteert in een netto ondersterfte van 7.836. Die ondersterfte moet dan verklaard worden door minder overlijdens aan andere oorzaken. We lezen ook in het CBS rapport (pagina 52) dat er bij overlijden aan Covid-19 gemiddeld twee tot drie oorzaken van overlijden worden aangegeven. Corona is dus niet overal vanzelfsprekend de hoofdoorzaak geweest.

Als voorbeeld hiervan vinden we in het CBS rapport (pagina 35) deze grafiek, die het aantal overlijdens wegens ziekten van de ademhalingswegen toont:

De normale stijging van het aantal overlijdens gedurende het koude seizoen blijft uit. Het is vervangen door corona!

Vanaf de zomer wordt het beeld weer anders. Dan is corona bijna weg en zien we een oversterfte van gemiddeld 35 per dag. Dat is ook gek, want na een periode met oversterfte volgt altijd ondersterfte. Met een onderbreking tijdens het griepseizoen (er was nauwelijks influenza) zaten we vanaf april 2022 weer op de oversterfte van gemiddeld 35/dag. Sinds medio mei zien we dat weer iets afnemen tot gemiddeld 20 per dag in de laatste weken.

De leeftijdsgroep 65-80 jaar

De leeftijdsgroep van 65-80 jaar lijkt de meeste oversterfte te vertonen vanaf april 2021. Het is de leeftijd waar nog weinig overlijdens door andere oorzaken is en waar schadelijke effecten het meest in het oog springen.

In deze grafiek zien we voor deze leeftijdsgroep de vaccinatie momenten en de oversterfte min de corona sterfte die het RIVM aangeeft. Sinds de start van de vaccinatie is de oversterfte voortdurend toegenomen met gemiddeld 35 overlijdens per dag. Dat is dus de extra sterfte die niet verklaard wordt door corona zelf en is ook te zien in de maanden waar corona niet of nauwelijks voor voor sterfte zorgt.

Kernboodschap van het onderzoek

In het sterfterapport wordt beweerd, dat de vaccins in elk geval niet tot sterfte leiden. Desalniettemin is er ontegenzeggelijk sprake van verhoogde sterfte met een onverklaarbare oorzaak, zoals hierboven aangetoond.

Tijdens de derde periode van oversterfte, die rond het einde van de zomer van 2021 begon, stierven zo’n elfduizend mensen meer dan normaal in die periode. Volgens het CBS stierven ruim drieduizend van hen aan een andere oorzaak dan corona gerelateerde klachten.

Waaraan zij dan overleden zijn, blijft onduidelijk. Het rapport geeft er geen verklaring voor en is hiervoor verder onderzoek nodig.

Het onderzoek van het rapport loopt tot 31 december 2021. De CBS-cijfers van 1 januari 2022 tot nu laten zien dat het patroon, dat begon in het voorjaar 2021, zich voortzet in maart 2022. Vanaf maart 2022 kunnen we echt niet meer spreken van oversterfte door corona, maar de onverklaarbare oversterfte zet onverminderd door.

Conclusie

De commissie oversterfte heeft onvoldoende onderzocht, waarnaar Kamerlid Omtzigt had gevraagd. Naar ons idee was Omtzigt al eerder tot de conclusie gekomen, dat er geen verklaring was voor de oversterfte. Na dit rapport is hier geen verandering in gekomen, het is eerder een herhaling van de motie.

Volgens onze bevindingen is er met name onder de leeftijdsgroep 65-80 jaar vanaf de zomer 2021 een structurele oversterfte van ongeveer 35 overlijdens per dag. Dit werd alleen onderbroken door het uitblijven van een influenza golf, die normaal gesproken in de maanden januari tot februari plaatsvindt. In plaats daarvan was er de Omikron golf, die slechts voor ongeveer 1400 overlijdens heeft gezorgd. De afgelopen maand lijkt de oversterfte weer te dalen van 35 het afgelopen jaar tot rond de 20 in de afgelopen weken.

Het patroon van het starten van deze oversterfte lijkt overeen te komen met het starten van vaccinaties en booster. Het causale verband is daarmee niet bewezen, maar het heeft wel alle schijn tegen.