Corona is geen A-ziekte (meer)

Leestijd: 4 minuten

Corona is geen A-ziekte (meer)

Omdat op 22 februari de Eerste Kamer stemt over dit onderwerp hebben Herman Steigstra en Anton Theunissen een open brief aan de senatoren gestuurd. U treft deze open brief hier aan.

Meldingsplichtige ziekten

In Nederland zijn een aantal ziekten aangemerkt als ‘meldingsplichtig’.

Deze zijn onderverdeeld in categorieën A, B1, B2 en C. De betekenis van deze categorieën is als volgt.

A: Mogelijk wettelijke maatregelen: gedwongen opname tot isolatie of thuisisolatie, gedwongen onderzoek, gedwongen quarantaine (inclusief medisch toezicht), verbod van beroepsuitoefening.

B1: Mogelijk wettelijke maatregelen: gedwongen opname tot isolatie of thuisisolatie, gedwongen onderzoek, verbod op beroepsuitoefening.

B2: Mogelijk wettelijke maatregelen: verbod op beroepsuitoefening.

C: Dwingende maatregelen kunnen niet opgelegd worden. Maar melding en persoonsgegevens zijn nodig om de inzet van vrijwillige/te adviseren maatregelen rondom de patiënt of anderen in de gemeenschap mogelijk te maken.

De A-groep bestaat nu uit zes ziekten:

• COVID-19
• MERS-coronavirus
• Pokken
• Polio
• Severe acute respiratory syndrome (SARS)
• Virale hemorragische koorts

Onder die laatste noemer valt bijvoorbeeld Ebola.

Kenmerk van vijf van de zes ziekten in deze lijst is, dat ze systematisch uitgeroeid worden zodra ze ergens in Nederland opduiken. Dit komt overeen met het ‘Zero-COVID’-beleid zoals China dat hanteert. Zodra men daar ergens een besmetting ontdekt gaat het betreffende gebied in lockdown en wordt iedereen getest.

In Nederland is inmiddels een fundamenteel andere keus gemaakt: Covid-19 mag rondgaan, zolang het de zorg niet overbelast of mogelijk gaat overbelasten. De in Nederland voor 25 februari aangekondigde versoepelingen zijn tegenstrijdig met het beleid voor de andere vijf ziekten in de A-groep.

Nog steeds meldingsplichtig

In deze nota beargumenteert Ernst Kuipers waarom COVID-19 volgens hem een meldingsplichtige ziekte is. Specifiek:

Zoals eerder is aangegeven is de indeling in groep A, B1, B2 of C in de Wet publieke gezondheid (Wpg) gerelateerd aan het volgende:

1. De vraag of landelijke regie door de minister van VWS noodzakelijk wordt geacht. Als dat het geval is, dan wordt de ziekte in categorie A ingedeeld;
2. De maatregelen gericht op individuen die potentieel noodzakelijk geacht worden om te kunnen worden opgelegd ter bescherming van de publieke gezondheid. Voor de B2-ziekten is dat een tijdelijk beroepsverbod. Voor B1-ziekten kan daarnaast een gedwongen onderzoek en gedwongen isolatie worden opgelegd en voor A-ziekten komt daar nog de mogelijkheid voor het opleggen van een gedwongen quarantaine bij. C-ziekten kennen geen op het individu gerichte gedwongen maatregelen, maar alleen advisering en begeleiding van individuen en groepen.
3. Voor alle categorieën geldt een meldingsplicht, waarbij voor een A-ziekte de melding onverwijld wordt doorgegeven aan de GGD.

Objectief criterium

Het eerste probleem met deze argumentatie is het ontbreken van een objectief criterium wanneer ‘landelijke regie door de minister van VWS’ noodzakelijk wordt geacht. Zonder een objectief criterium kan dit argument niet getoetst worden op validiteit.

Tweede probleem is onduidelijkheid wat deze ‘landelijke regie’ dan precies inhoudt. Als ‘landelijke regie’ tot doel heeft het virus uit te roeien in Nederland, dan is dit een al lang geleden gepasseerd station. We moeten dus met COVID-19 leren leven, wat betekent, dat de zorgcapaciteit ingericht moet worden voor jaarlijkse coronagolven. Net als voor de jaarlijkse griepgolven, hoewel die de zorgcapaciteit soms ook overbelasten. Ook daar is geen ‘landelijke regie’ nodig, alleen voldoende verpleeg- en IC-bedden, alsmede personeel.

Derde probleem is het concept van een meldingsplicht voor een ziekte die bijna iedereen krijgt en bij de meeste mensen tot nauwelijks herkenbare symptomen leidt. De eenvoudigste manier om een verbod op beroepsuitoefening en andere maatregelen te vermijden is door in geval van een snotneus of een paar dagen grieperigheid níét de extra moeite van een PCR-test te nemen. Immers, veel mensen nemen bij dergelijke klachten ook niet de moeite om naar de huisarts te gaan.

Inmiddels is een omgekeerde logica ontstaan: Er zijn maatregelen actief, evenals een gereedschapskist om eerdere maatregelen opnieuw te kunnen invoeren. De politieke en publieke wil om deze per onmiddellijk volledig te schrappen ontbreekt, dus is een A-groep aanduiding nodig om ze te onderbouwen. Dat is de omgekeerde wereld.

Ziektebeeld Covid-19

Het ziektebeeld van COVID-19 is met de opkomst van Omikron wezenlijk veranderd. De Delta-golf ging gepaard met een even hoge IC-bezetting als ten tijde van de drie coronagolven gedurende de winter van 2020/21. De IC-bezetting op het hoogtepunt van de Omikron golf was een factor drie lager. Zelfs dat is waarschijnlijk een overschatting, omdat nog niet alle Delta-patiënten ontslagen waren.

Conclusie

Met de kennis van januari 2020 was het logisch COVID-19 op de A-lijst te plaatsen. Men had in eerste instantie ook nog de verwachting, dat het virus buiten Nederland gehouden zou kunnen worden.

Inmiddels is het twee jaar later en heeft Omikron de eerdere varianten verdrongen.

In tegenstelling tot pokken en polio, is er op dit moment geen mogelijkheid om Omikron uit te roeien in Nederland. Dat betekent, dat we er normaal mee moeten leren leven. Daarvoor is geen ‘landelijke regie’ nodig, alleen voldoende zorgcapaciteit. Daarom is COVID-19 geen A-ziekte.

Inmiddels is Omikron zo snel rondgegaan, dat ‘meldingsplicht’ eigenlijk elke betekenis heeft verloren. Ondanks het recordaantal besmettingen op het hoogtepunt van de Omikron golf bleef het aantal gebruikte IC-bedden op een goed beheersbaar niveau. Daarmee heeft de rapportage van het aantal positieve tests haar nut verloren. Immers, het doel hiervan was op tijd te kunnen ingrijpen om overbelasting van de zorg te voorkomen.

U heeft zojuist gelezen: Corona is geen A-ziekte (meer).

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.

Mocht u ons werk ook met een kleine donatie financieel willen ondersteunen klik dan hier.