Wat zijn de risico’s bij de Elfstedentocht

Wat zijn de risico’s bij de Elfstedentocht? Een berekening.

Bij het organiseren van een groot evenement zoals de Elfstedentocht ontstaat natuurlijk meteen de discussie over de risico’s aangaande de Coronabesmettingen. Maar wat zijn die risico’s nu eigenlijk? Er heerst een angstig gevoel dat, indien we ook maar een beetje van het door RIVM uitgestippelde pad afwijken, we meteen het haasje zullen zijn. We horen: besmettingen zijn te hoog ,de IC’s zijn nog te vol, er zijn nog uitbraken in verpleeghuizen. Maar wat zijn nou specifiek de risico’s van het houden van de Elfstedentocht?

Ongetwijfeld zal het kabinet zich daarover laten adviseren door het OMT en het OMT maakt daarbij weer gebruik van de cijfers van het RIVM. Kunnen we zelf een inschatting maken?

In dit blog willen wij een berekening maken, op basis van de cijfers die nu bekend zijn. Een advies aan het OMT, waar ze hopelijk ook iets aan hebben. Natuurlijk staat het het RIVM vrij om onze berekening te gebruiken. Dit is onze analyse van de situatie.

Uitgangspunten

We gaan er vanuit dat er 300 wedstrijdschaatsers deelnemen en (eventueel) 16.000 toerrijders, net zoals in 1997. Het aantal bezoekers langs het parcours stellen wij op 500.000. Dan het virus: de actuele R-waarde is nu ongeveer 0,95. We hoeven geen onderscheid te maken tussen de Britse variant en het wild-type, de gemiddelde R is voldoende. Het aantal mensen dat besmettelijk is staat op het Corona-dashboard en dat is nu iets meer dan 100.000. De duur van de besmettelijkheid is 8 dagen.
Met deze gegevens kunnen we nu de risico’s berekenen voor zowel de wedstrijdgroep, de toerrijders en het publiek.

Het is inmiddels wereldwijd bekend dat virusoverdracht buiten vrijwel niet kan plaatsvinden, maar in onze berekeningen gaan we uit van de RIVM aannames om alle discussie daarover weg te nemen. Er zal ook voldoende gelegenheid zijn om met gemak de ‘anderhalve meter’ in acht te kunnen nemen, en er zijn geen binnen-evenementen, waar superspread-events zich zouden kunnen voortdoen.

Virusoverdracht

Uitgaande van de RIVM cijfers dat op elk willekeurig moment er 100.000 mensen besmettelijk zijn en er 17 miljoen inwoners zijn, is dus 1 op de 170 inwoners op dit moment besmettelijk, dat is 0,6%. De besmettelijkheid wordt gespreid over 8 dagen, dus elke dag wordt 0,6/8=0,075% van de bevolking besmet per hoofd van de bevolking. Dat vormt de basis van de verdere berekeningen.

Wedstrijdrijders

Er zijn 300 wedstrijdrijders, die zeg elk 1 begeleider hebben. Het aantal mensen dat daarvan besmettelijk is, is dus gemiddeld (300+300) * 0,6% = 4 personen. Aannemende dat er niet getest wordt voor aanvang, zullen die 4 personen tijdens het evenement personen 4 * 0,95 /8 = 0,5 andere personen besmetten. Afgerond naar boven dus 1 persoon besmet. Geschat wordt dat 1 op de 100 besmettingen leidt tot een ziekenhuisopname. Gemiddeld 0,01 deelnemer zal dus uiteindelijk in het ziekenhuis belanden indien niet vooraf wordt getest. Dit is verwaarloosbaar klein. Door wel vooraf te testen, wordt dit aantal tot vrijwel 0 gereduceerd.

Coronabubbel

Er wordt tegenwoordig ook veel gesproken over de Coronabubbel. Die term wordt met name gebruikt als teams langdurig bij elkaar zijn. Dat geeft namelijk een verhoogde kans dat als gedurende deze tijd een klein deel van de ploeg extern besmet raakt je zo de hele ploeg buiten spel zet. Om dat risico te verkleinen, is de coronabubbel bedacht, waarbij het contact met de buitenwereld tot vrijwel nul wordt beperkt. Deze aanpak zou bij de Elfstedentocht averechts werken, omdat dit concept vereist dat je voorafgaande aan de wedstrijd tenminste één week bij elkaar bent in afzondering van de buitenwereld. Gedurende die tijd is er dus zeven dagen extra kans besmet te worden door een wedstrijdgenoot, die door de testprocedure niet ontdekt was. Dus geen Coronabubbel!

Toerrijders

Dat is een beduidend grotere groep. De berekening is precies hetzelfde als bij de wedstrijdgroep. Het gaat hier echter nu om 16.000 schaatsers. Aangenomen wordt dat eventuele verzorgers zich bij het publiek zullen voegen. Het aantal hieruit voortvloeiende besmettingen zal dan ongeveer 16.000 * 0,6% *0,95/8 = 11,4 zijn, naar boven afgerond 12. Ook van deze besmette personen komt 1%, statistisch gezien, in het ziekenhuis terecht. Dat is gemiddeld nog steeds minder dan 1 persoon.

Publiek

Het publiek is uiteraard verreweg de grootste groep en ook het minst te controleren. Maar ook hier zullen de risico’s beperkt zijn. Als er inderdaad 500.000 bezoekers komen, dan zal dat dus tot 500.000 * 0,6% * 0,95/8 = 356 besmettingen leiden. En die hebben dan gemiddeld 4 ziekenhuisopnames tot gevolg.

Buiten

Omdat het evenement buiten plaatsvindt, zal het risico op besmetting nog lager uitvallen dan hier berekend. Een studie in China toont dat daar van de 7324 besmettingen slechts één buiten plaats had gevonden. We mogen dus verwachten dat het aantal besmettingen ook bij deze Elfstedentocht veel lager zal uitvallen dan de berekende 400. Op basis van dit Chinese onderzoek dus waarschijnlijk zelfs geen enkele.

Leeftijd

Het risico om niet alleen besmet te worden maar ook zodanig ernstig ziek te worden dat het ziekenhuisopname tot gevolg heeft, hangt nauw samen met de leeftijd. Zoals in onderstaande grafiek is te zien, is er voor mensen jonger dan 60 jaar vrijwel geen enkel risico op overlijden. Jonger dan 45 jaar is ook de kans om ziek te worden heel klein. Deelnemers aan de schaatstocht lopen dus alleen al om deze reden vrijwel geen risico.

Herbesmetting

Uiteraard is het zo dat iemand die besmet is geraakt tijdens deze Elfstedentocht, daarna ook weer anderen kan besmetten. Dat verhoogt het besmettingsaantal, wellicht met een factor drie. Maar de berekeningen zijn zo pessimistisch opgesteld (het is een buitenevenement!) dat zelfs als je hier rekening mee houdt, het aantal besmettingen dat voortkomt uit dit unieke evenement verwaarloosbaar klein zal blijven.

Eigen verantwoordelijkheid

Los van de hierboven beschreven en berekende risico’s, is er natuurlijk ook de eigen verantwoordelijkheid. Net zoals dat ook speelt bij het risico om onderweg naar de Tour der Touren bij een auto-ongeluk betrokken te raken. Het is heel goed mogelijk dat die kans gelijk of zelfs groter is dan om besmet te raken met het virus.

Vier ziekenhuisopnames: is dat maatschappelijk gezien verantwoord?
De verantwoordelijkheid voor de persoonlijke risico’s en het afwegen van keuzes op basis van een realistische inschatting is iets waar ieder individu een vrije keuze in zou moeten hebben. Zeker als die risico’s zo klein zijn als hierboven beschreven.