Weer een data-konijn uit de hoge hoed door het RIVM

Leestijd: 4 minuten

Weer een data-konijn uit de hoge hoed door het RIVM

i.s.m. Egbert Hidding

88.000 bespaarde ziekenhuisopnames

Maandag kwam het RIVM met een bericht naar buiten dat vaccinatie voor 88.000 minder ziekenhuisopnames heeft gezorgd. Dat is in vrijwel alle media overgenomen. Als je het bericht leest en de cijfers goed analyseert dan vraag ik me af hoe zoiets door een officiële instantie naar buiten gebracht kan worden.

In het bericht wordt gemeld dat de wetenschappelijke publicatie later dit jaar naar buiten gepubliceerd zal worden. Maar de grafiek en de toelichting laten zien wat men heeft gedaan om tot dat cijfer van 88.000 te komen. Een cijfer waarvan in het bericht nog gemeld wordt dat het nog een voorzichtige schatting is.

Eerst de grafiek die het RIVM publiceert:

De gele staven zijn de echte ziekenhuisopnames. De paarse staven het berekende aantal ziekenhuisopnames, die voorkomen zijn.

De berekening van de paarse staven is, volgens de toelichting van het RIVM, gebaseerd op de VE waarde (vaccinatie-effectiviteit) per leeftijdsklasse per dag gecombineerd met de vaccinatiegraad per leeftijd. Hoe dat precies gedaan is, kunnen we pas lezen als de wetenschappelijke publicatie er is. Ingrediënten per leeftijdsgroep zullen zijn het aandeel gevaccineerden, de VE-waarde, het aantal opgenomen patiënten dat gevaccineerd is en dat ongevaccineerd is.

Maar voor het begrip: naarmate aangenomen wordt dat de vaccinatie-effectiviteit hoger is zullen de paarse staven ook hoger zijn. Want dan zijn er meer mensen uit het ziekenhuis gehouden. Voor deze gehele onderzoeksperiode is het totaal aan bespaarde ziekenhuisopnames een factor 2,1 keer zo hoog dan het aantal echte ziekenhuisopnames geweest volgens het RIVM.

Als je die componenten bij elkaar neemt en een formule erop toepast dan komen er getallen uit. Maar de vraag is wel of de uitkomsten van die formules reëel zijn. Want stel dat ik met iets heel anders bezig ben. En vanuit een complexe formule is mijn uitkomst dat er in Nederland op dit moment 30 miljoen mensen wonen, dan weet ik dat ik een fout gemaakt heb en moet ik kijken of ik een rekenfout heb gemaakt of dat er iets niet klopt aan mijn formule.

In een context geplaatst

Pas als je naar deze grafiek kijkt en je zet de cijfers ervoor van de ziekenhuisopnames vanaf maart 2020 dan zie je iets heel eigenaardigs.

Bij de vergelijking van de grafiek vanaf augustus 2021 met de periode ervoor vallen drie zaken vooral op:

• Zonder vaccinatie zou het aantal ziekenhuisopnames volgens het RIVM eind november 2021 7800 patiënten geweest zijn. Dat zijn er 2,7 keer meer dan tijdens het hoogste punt in maart 2020 toen er nog geen sprake van vaccinatie was en niemand nog in aanraking was gekomen met het virus.
• De piek van 7800 van eind november 2021 zou dan 4 keer zo hoog geweest zijn zonder vaccinatie dan de twee pieken van precies een jaar ervoor, toen er ook nog geen sprake was van vaccinatie en er veel meer mensen waren die nog niet geïnfecteerd waren, dan in november 2021, een jaar later, het geval was
• Nederland is relatief laat begonnen met de eerste booster. Dat was eind november 2021. Dat was meer dan een half jaar nadat de oudste leeftijdsgroepen hun basisvaccinatie hadden gekregen. Allerlei wereldwijde studies tonen aan dat de bescherming van het vaccin na een aantal maanden fors afnam. Daarom was immers de booster nodig, nietwaar? In deze grafiek is het aantal bespaarde ziekenhuisopnames eind november 2021, toen de ouderen al ongeveer 6 maanden ervoor de laatste vaccinatie hadden gehad, nog steeds rond 2,5 keer zo hoog als het echte aantal ziekenhuisopnames.

November 2021 vs maart 2020

Ik richt me als voorbeeld even alleen op de vergelijking tussen november 2021 en maart 2020. De ziekenhuisopnames laten een verschil zien van factor 2,7. Deze vergelijking is indicatief voor de rest van de periode:

In maart kregen we de grote uitbraak. Nog niemand had antistoffen. Het hoogste aantal ziekenhuisopnames in een week was toen 2800. Niemand was toen gevaccineerd.

De hoogste piek in de grafiek, inclusief de ziekenhuisopnames die voorkomen waren, lag volgens het RIVM 20 maanden later. In die tussentijd waren er niet alleen 66.000 mensen in het ziekenhuis opgenomen, maar natuurlijk een veel groter aantal geïnfecteerd geraakt.  Laten we eens uitgaan van de cijfers die het RIVM zelf had verstrekt in die tijd over de relatie tussen geïnfecteerd en ziekenhuisopnames. (1,25%). Dan zouden deze 66.000 ziekenhuispatiënten aangeven dat voor eind november 2021 in Nederland rond de 5 miljoen mensen geïnfecteerd waren geweest (30%). Hun risico om in november 2021 weer geïnfecteerd te raken was stukken kleiner dan van degenen die niet geïnfecteerd waren geweest.

Dat houdt in dat in november 2021, 70% van de Nederlanders nog niet geïnfecteerd was geweest. Maar volgens de berekening van het RIVM zou dan in november 2021 zonder de vaccinatie, 2,7 maal zoveel mensen in het ziekenhuis zijn gekomen dan in maart 2020 het geval was geweest. Maar omdat in november 2021 al 30% de infectie had doorgemaakt, zou die 2,7 daarmee  gecompenseerd moeten worden en kom je op een factor die zelfs rond de 3,5 ligt.

Dus deze grafiek van het nieuwe bericht van het  RIVM zegt eigenlijk dat onder min of meer gelijke omstandigheden (niemand gevaccineerd) eind november 2021 3,5 keer zoveel Covid-patiënten in het ziekenhuis zouden zijn terecht gekomen dan in maart 2020 het geval was!

Als het RIVM met hun berekeningen op zulke onwaarschijnlijke aantallen uitkomt, dan zouden ze beter nog een keer achter de oren moeten krabben en bedenken wat je verkeerd hebt gedaan dan het gaan publiceren.

Ik zal een hint geven: in de formule is de effectiviteit van het vaccin – sterk – overschat.

U heeft zojuist gelezen: Weer een data-konijn uit de hoge hoed door het RIVM

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.

Blijf onze site steunen met af en toe een kleine donatie. Klik hier.