Welke kant gaat Nederland op?

Leestijd: 9 minuten

Welke kant gaat Nederland op?

René Broeders, artistiek leider van muziektheatergroep Bevoice, is werkzaam in Berlijn.

In Engeland wordt de daad bij het woord gevoegd. In het verlengde van hun “Freedom Day”, zes maanden geleden, en vanwege het onderkennen van de veel mildere gevolgen van Omikron t.o.v. Delta zal aan het eind van deze maand de Coronatoegangspas worden afgeschaft.

Verwacht wordt dat dan vrij snel erna de overige resterende maatregelen rondom mondmaskers verdwijnen. In Engeland is al goed te zien hoe veel minder ziek geïnfecteerden met Omikron werden. De bezetting van de “mechanical ventilation beds” was de afgelopen weken amper gestegen en is nu verder aan het dalen.

Maar ook in andere landen zie je een toenemende bewustwording dat met Omikron een nieuw tijdperk is aangebroken. De vraag is of de autoriteiten hier die weg wel inslaan en hoe lang het duurt voordat dit gebeurt?

Onze “vaste correspondent” uit Duitsland heeft een artikel geschreven over de huidige stand van zaken in Duitsland. Dit was zijn artikel van augustus 2021 en deze is van oktober 2021.  Veel van wat daar gebeurt, lijkt op dat wat we in Nederland aan het doen zijn of nog van plan lijken te zijn. Juist daarom is het zo informatief om te lezen hoe de gang van zaken daar nu is. En je dan af te vragen welke kant we met ons Nederland op willen gaan. Engeland als voorbeeld of Duitsland?

De nieuwe regering van Duitsland

Vorige week vrijdag vergaderden de presidenten van de Duitse deelstaten over nieuwe coronamaatregelen. De gloednieuwe bondskanselier Olav Scholz deed na afloop verslag. Hij begon zijn praatje met te onderstrepen, dat de situatie in Duitsland veel beter is, dan waarvoor werd gevreesd. Allemaal dankzij de goede maatregelen.

In Duitsland is het aantal positieve testen per 100.000 inwoners gedurende 7 dagen een belangrijke maatstaf. In Berlijn lag dat op 3 januari bij 265. De dag na die persconferentie was het al bijna verdubbeld tot 511, inmiddels is het getal 957. Zo goed lijkt het 2G-systeem dus niet tegen besmettingen te werken.

Ter vergelijking: in Nederland is het vandaag 1240, wat over een paar dagen ook in Berlijn het geval zal zijn. Voor heel Duitsland ligt het vandaag op 470, met grote verschillen tussen de deelstaten. Al valt wel op, dat deelstaten met de hoogste vaccinatiegraad ook de hoogste besmettingsgraad hebben. Of daar een causaal verband is, is wellicht een onderzoek waard.

Duitsland heeft een nieuwe gezondheidsminister, Karl Lauterbach. Hij is net als in Nederland een arts, die door de talkshows bekend geworden is, al was hij ook al wel politicus. Voor de winter waarschuwde hij de ongevaccineerden als volgt: “Von den Ungeimpften müssen vielen sterben”.

Voorspelling niet uitgekomen

Veel Nederlanders dachten, dat hij net zulke ruige taal sprak als onlangs de Canadese MP Trudeau. Maar het woord ‘müssen’ duidt hier niet de wens aan, dat alle ongevaccineerden van de minister dood moeten. (Dan had er ‘sollen’ gestaan). Maar dat het niet anders kan, dan dat veel ongevaccineerden de winter niet zullen overleven. Geen wensdenken dus, maar een voorspelling, die inmiddels niet erg lijkt uit te komen.

De corona-gerelateerde IC-opnames in Berlijn namen sinds begin december heel langzaam af (nu 18%), net als de ziekenhuisopnames. Maar daar is sinds een paar dagen een nieuwe meetmethode van kracht. Hierdoor is het getal ineens verdubbeld. Zoiets is al vaker gebeurd, waarom wordt zo’n getal nooit kleiner bij het wijzigen van de methode?

Op enkele ziekenhuizen in Duitsland na bleken de gegevens over het aantal gevaccineerden op de IC of in het ziekenhuis niet correct weergegeven. Zo raakte de burgemeester van Hamburg in opspraak. Dit omdat hij alle mensen, van wie de status niet bekend was, bij de ongevaccineerden had opgeteld.

Invoering van 2G+

Tijdens de vergadering van deelstaatpresidenten werd besloten dat in heel Duitsland 2G+ wordt ingevoerd. Iedere deelstaat moet dat zelf omzetten in praktisch beleid. In Berlijn betekent dit, dat je vanaf vandaag in de horeca en in de cultuursector nog steeds alleen naar binnen mag als je gevaccineerd bent. Maar je hebt nu ook nog aanvullend de booster nodig of een negatieve test. Vandaar de naam 2G+.

Ook in het Duitse parlement geldt nu 2G. Ongevaccineerde parlementariërs mogen, met een negatieve test, alleen nog op de publieke tribune plaatsnemen en kunnen niet meer deelnemen aan het debat.

In de hoogste rechtbank van Duitsland, in Karlsruhe, is zelfs 2G++ ingevoerd voor alle medewerkers, gedaagden, rechters en journalisten. Er is alleen toegang voor gevaccineerden of mensen die onlangs genezen zijn met daar bovenop nog een negatieve PCR-test (een antigentest mag niet meer). Bezoekers moeten die zelf betalen. Men gaat ervan uit, dat ook andere rechtbanken dit gaan overnemen.

In Berlijn is sinds eind november het 2G systeem van kracht. Hierdoor hebben ongevaccineerden geen toegang meer tot winkels, horeca of cultuur. Niet naar een kledingwinkel, niet naar de kapper, niet naar de film. Ook de kerstmarkten in de openlucht waren taboe. Je mag alleen nog naar de supermarkt, bouwmarkt, apotheek of drogist. In Berlijn gaat het dan om ongeveer 1 miljoen mensen. Als je mensen zonder booster meerekent zijn het er op dit moment al gauw zo’n 2 miljoen.

Trofee

Het is angstaanjagend om te zien hoe snel dit systeem in het leven van alledag is ingekapseld. Bij het warenhuis staan mensen in de rij en tonen hun QR-code als een trofee om vervolgens aan te sluiten bij de ‘solidaire mensen’. Zij die zich ‘hebben opgeofferd voor de maatschappij’ door een vaccin te nemen. Want zo zien veel Duitsers het.

Overigens zijn er ook veel valse QR-codes in omloop, men schat zo’n 15%. Deze week werd een razzia gehouden bij 100 patiënten van een arts uit Wending (Zuid-Duitsland). Bij 50 patiënten werd bloed afgenomen om te onderzoeken of ze wel echt ingeënt zijn. Eerst kun je je afvragen of zoiets via het bloed aantoonbaar is en hoe lang. Daarnaast komt natuurlijk de ethische vraag of de politie zoiets mag doen. In de Duitse krant wordt snel een vergelijking gemaakt met alcoholcontroles, waarmee je ook ‘misdadigers’ opspoort.

Het gerechtshof van Keulen heeft zich al eens hierover uitgesproken: “Het afnemen van een bloedmonster is een ongevaarlijke en een geringe ingreep in de lichamelijke onschendbaarheid, die ook onder dwang moet kunnen worden toegepast. Ook als je rekening houdt met de menselijke waardigheid zoals die is vastgelegd in de grondwet, is er voor bloedafname geen fundamenteel staatsrechtelijk bezwaar.”

In de krant worden specialisten aan het woord gelaten, die zeggen dat de digitalisering te wensen overlaat. Er moeten nieuwe systemen worden opgetuigd, liefst naar het voorbeeld van de creditcard-maatschappijen. Precies wat de Europese Commissie ook wil met de QR-code voor reizen, die komende zomer moet worden ingevoerd.

Doodsbang voor het virus

Ik heb al heel wat discussies achter de rug, waarbij je moet oppassen dat het niet escaleert en er weer een jarenlang durende vriendschap wordt beëindigd.

Je wordt als ongevaccineerde snel in de hoek gezet als asociaal. Het is dan heel moeilijk om kennis uit te wisselen. Een tijd geleden liep een gesprek met een kennis hoog op en al in de derde zin zei ze: “Die Impfung ist die Endlösung!”.

Je merkt dat veel inzicht wordt overschaduwd door angst. Mensen zijn doodsbang voor het virus en hebben nauwelijks kennis over statistieken of info uit andere landen om te kunnen relativeren. Ze denken, dat iedereen een grote kans heeft om op de IC te komen en dood te gaan. Nieuwe inzichten met betrekking tot Omikron zijn tot de meeste mensen hier nog niet doorgedrongen.

Een leerling van een basisschool in Hagen (Ruhrgebiet) is zo bang, dat ze alleen nog les wil op het schoolplein. Ze behoort naar eigen zeggen tot een risicogroep en durft met haar docent alleen nog buiten te zijn. Af en toe mag ze opwarmen in een klaslokaal, wat speciaal voor haar wordt vrijgehouden.

Mondjesmaat verslag van protesten

Ik had hier van de week een vergadering met 3 mensen, die allemaal binnen een kilometer afstand van elkaar wonen. Maar het moest en zou online plaatsvinden.

Ondertussen zijn er wel veel protesten in Duitsland, waarover in de reguliere media maar mondjesmaat verslag gedaan wordt. De Minister van Binnenlandse zaken in de deelstaat Thüringen, Georg Maier, zei: “De aandacht van media voor de protesten neemt teveel plaats in, waar die mensen eigenlijk geen recht op hebben”.

De Minister van Binnenlandse zaken van de deelstaat Baden-Württemberg, Thomas Strobl, zei: “Wie met lampjes door de stad loopt om mensen te misleiden, misbruikt de vrijheid van meningsuiting en demonstratie, die gaat een rode lijn over en sloopt onze democratie”. Sindsdien wordt de uitdrukking ‘over de rode lijn gaan’ op allerlei manieren door de demonstranten gebruikt.

Vooral op maandag gaan mensen de straat op, er zijn wekelijks in meer dan 1000 steden demonstraties, vooral in Oost-Duitsland. Men sluit daarbij aan bij een oude traditie. Want in de voormalige DDR werd ook steeds op maandag gedemonstreerd, wat uiteindelijk tot de val van de muur leidde.

Vaccinatieplicht

Ondertussen wordt door de politiek veel gesproken over een vaccinatieplicht. Eerst was het de bedoeling, dat die al in februari zou kunnen worden ingevoerd. Maar inmiddels wordt toch een langere route bewandeld. Eind deze maand moet een aftastend debat plaatsvinden in de bondsdag, in februari wordt er niet vergaderd vanwege Carnaval.

In maart moet dan een besluit genomen worden, waardoor het op zijn vroegst in mei zou kunnen ingaan. Heel misschien is dit uitstel een begin van afstel, maar voorlopig ben ik daar nog niet zo zeker van. Alle presidenten van de deelstaten en ook de bondskanselier hebben zich uitgesproken vóór een vaccinatieplicht. Ook veel media en opiniemakers spreken zich daarvoor uit.

Er komen ook creatieve argumenten langs. Zo zegt politicoloog Hans Vorländer: “Een van de drijfveren van de deelnemers aan de protesten is gemeenschapsvorming…zo ontstaat dwang om de groep te volgen, waar je moeilijk onderuit komt. Het protest wordt zo een identiteitsvormend moment dat uitgroeit tot een groepsbinding, een dwang om de groep te volgen”, aldus Vorländer. “Het is moeilijk om er onderuit te komen. Als er een vaccinatieplicht komt kun je eruit stappen zonder gezichtsverlies”.

En dit is ook een leuke, Klaus Holetschek, gezondheidsminister in Beieren, zegt: “Veel personeel in klinieken en verpleeghuizen voelt zich gestigmatiseerd door vaccinatieplicht die voor deze beroepsgroep geldt. Met een algemene vaccinatieplicht zorgen we voor gelijke behandeling en voorkomen we ook dat nog meer zorgmedewerkers hun beroep opgeven.”

Hogere premie

Dezelfde minister heeft ook opgeroepen, dat ongevaccineerden een hogere premie voor de ziektekostenverzekering zouden moeten gaan betalen.

Er is een miljard Euro beschikbaar voor een coronabonus voor het zorgpersoneel. Maar er is al door een werkgeversorganisatie voor gepleit om deze bonus alleen aan gevaccineerd personeel uit te keren.

Als er in de lente pas definitieve besluiten worden genomen, zou je kunnen hopen, dat de situatie rond corona inmiddels zodanig verbeterd is, dat er niet meer over een vaccinatieplicht gesproken hoeft te worden. Nog nooit is gemeten, hoeveel mensen je met zo’n plicht uiteindelijk gaat overhalen. Ook weet niemand nog, hoe het precies moet worden uitgevoerd. In Berlijn is bijvoorbeeld een belabberd burgerregistratiesysteem. Daarom vindt dit jaar een volkstelling plaats om te kijken hoeveel mensen er nou precies in Berlijn wonen.

Wetswijzigingen

Het optuigen van een vaccinatieregister gaat maanden, zo niet jaren duren, maar zal ook nogal wat wetswijzigingen rond privacy nodig hebben, iets wat in dit land gevoelig ligt. Google Street View heeft het inmiddels bijvoorbeeld in Duitsland opgegeven, omdat op bijna elk adres wel iemand was, die uit privacyoverweging de foto van zijn huis liet blurren, daar zijn de Duitsers heel gevoelig voor.

Het wordt ook spannend hoe de situatie in Oostenrijk gaat verlopen. Want daar wordt vanaf 1 februari een vaccinatieplicht ingevoerd en ook een register wordt opgetuigd. Men verwacht, dat dat pas op zijn vroegst in april klaar is. Zo’n 1 miljoen Oostenrijkers zijn niet ingeënt en het is de vraag of die zich nog laten dwingen. Als ze dat niet doen, gaan ze dan de boete van 600 Euro betalen, die tot 3600 Euro kan oplopen? En wie gaat dat allemaal bijhouden en innen? De huidige gezondheidssoftware Elga is inmiddels al aan de grens van zijn capaciteit gekomen.

Het cynische is, dat de 3 maal gevaccineerde bondskanselier onlangs vanwege besmetting in quarantaine moest.

Maar hoe ontspannen de situatie straks in de lente in Duitsland ook is, er wordt nu al gedreigd met mogelijke nieuwe virusvarianten. En vaak klinkt de zin: “We willen niet weer zo’n herfst en winter”.

Naar een nieuwe fluwelen revolutie?

Inmiddels is Berlijn ondergedompeld in een naargeestige sfeer. In de winter is het altijd wel sombertjes, maar je merkt dat de stad niet echt meer leeft. Er is geen ongedwongenheid meer. Er zijn nauwelijks toeristen die normaal veel leven in de brouwerij brengen en de hele spontaniteit is weg.

In de metro moet je ook een QR-code laten zien en als je niet ingeënt bent moet je vooraf testen. Er lopen bewapende agenten door de trein om te controleren. Als je een taxi belt, kun je aangeven of je een gevaccineerde chauffeur wilt.

Bij winkels en restaurants staan overal borden wat de voorwaarden zijn om binnen te komen. Bij de deur staat een controleur die niet alleen de QR-code controleert, maar ook grondig je legitimatiebewijs checkt. Plekken waar ik vroeger zo graag met de laptop zat te werken, zijn nu verboden terrein.

Op zich mag je buiten op een terrasje nog zitten zonder code. Maar in een straat bij mij in de buurt is onlangs een controle geweest. Als de tafels geen 1,5 meter uit elkaar staan moet er toch 2G worden toegepast. Anders volgt er een boete voor de ondernemer. Steeds meer cafés voeren dus ook buiten maar 2G in.

De stad waar ik me zo thuis voelde, is veranderd in een troosteloze verblijfplaats. Er is veel stukgemaakt en ik vraag me steeds meer af, of dat ooit nog te repareren valt.

Kleine kentering

Er lijkt wel een kleine kentering gaande, al is die nog pril. In de media verschijnt nu af en toe kritiek op de maatregelen. In de Berlijnse krant verscheen ook een grote bijdrage over de oversterfte, die hier sinds september opvallend is. Er werd een analyse gemaakt van mogelijke oorzaken, waarin de vaccins overigens niet één keer werden genoemd.

Hoewel veel demonstraties worden verboden of ontbonden, liet de politie van Koblenz duidelijk hun sympathie voor de demonstranten blijken, wat achteraf wel weer commotie gaf. Ook de voorzitter van de politiebond heeft aangegeven, dat er niks mis is als mensen kritisch zijn en de straat op gaan.

Hopelijk gaat ook het gevaccineerde deel van de bevolking anders tegen de hele situatie aankijken en verdwijnt vooral de voortdurende angst waarin ze leven. Als genoeg mensen een verandering willen, dan moeten politiek en media volgen. Misschien vindt er dan voor de tweede keer, net als in 1989, een Friedliche Revolution plaats.

U heeft zojuist gelezen: Welke kant gaat Nederland op?

Volg Maurice de Hond op Twitter en YouTube.

Steun onze site om te helpen dat Nederland de juiste keuzes maakt. Klik hier voor af en toe een (kleine) donatie.