Niet alleen Sinterklaas is verantwoordelijk voor de dood van die oude bewoners!

Leestijd: 5 minuten

De kwetsbare zorginstellingen

Op 19 april 2020 was ik bij OP1 en vestigde ik de aandacht op het gevaar van uitbraken in zorginstellingen doordat het virus zich door de lucht (en de ventilatiesystemen) verspreidde. En juist omdat in zorginstellingen veel kwetsbaren wonen, zagen we wereldwijd vooral daar veel sterftegevallen door Covid-19.

Niet alleen in Nederland werd de belangrijke rol van de verspreiding van Covid-19 door de lucht ontkend. Het was het credo van het WHO en die werd volmondig overgenomen door Van Dissel en het RIVM (en de OMT-leden). Maar ook toen er in de zomer van 2020 een kleine kentering kwam, bleef men in Nederland stijfkoppig ontkennen. Er is toen op deze site nog een artikel over geschreven met de titel “De aerosolen-ontkenners”. 

Rond die tijd kwam onderzoek beschikbaar over een uitbraak in een zorginstelling in Maassluis. Er was ook virus gevonden in het ventilatiesysteem. Maar het RIVM wilde daar niet over communiceren. En in de weken erna werd ook ontkend, ondanks de sterke aanwijzingen, dat de ventilatie er een rol bij had gespeeld. Een en ander verscheen ook in de media en hier staat het ook uitgebreid beschreven.

Gemak

Het programma Medialogica bij de NPO beschreef eind november deze case. Het was onthutsend met welk gemak ze daar de lijn van de reactie van het RIVM en de GGD volgden. Hier mijn reactie toen.

Er zijn sinds de zomer van 2020 nog veel grote uitbraken geweest in zorginstellingen. Bij onderzoeken en publicaties daarover in Nederland werd de rol van ventilatie dan genegeerd. Daarom dit artikel eind november 2020:

Begin december 2020 was er in een zorginstelling bij Antwerpen in de buurt een Sinterklaas op bezoek. In december 2020 was daarover al veel publiciteit omdat het tot een grote uitbraak heeft geleid met meer dan 100 besmette bewoners en 35 doden.

Studie met interessante resultaten

Er is onlangs een uitgebreide studie over naar buiten gekomen en die omvat interessante resultaten. Juist gezien het grote belang ervan t.a.v. uitbraken in zorginstellingen en omdat op veel plekken het belang van dit onderwerp (mede door de opstelling van het RIVM) nog niet in voldoende mate  wordt onderkend, volgen hier de belangrijkste resultaten. Dit is de complete studie. Het onderzoek was uitgevoerd op basis van onderzoek van 115 PCR-testen die uitgevoerd waren. Daarbij ook gesprekken met betrokkenen en een studie van het ventilatiesysteem, een half jaar na dato.

Sinterklaas komt op bezoek

In een grote zorginstelling in Mol bij Antwerpen was twee maanden voor het bezoek van Sinterklaas een uitbraak geweest waarbij 11 van de 165 besmet waren geraakt. Zij hadden toen milde symptomen en de quarantaine was al een tijdje opgeheven toen Sinterklaas op bezoek kwam. Het was een externe vrijwilliger en drie personeelsleden hielpen hem daarbij. Vier dagen ervoor waren alle personeelsleden negatief getest bij hun maandelijkse test.

Positief getest

De instelling had vier units. In één van de vier units was er sprake van quarantaine omdat een bewoner, die naar het ziekenhuis was gegaan, daar positief was getest. Sinterklaas bezocht een centrale ruimte in drie van de vier units voor 15-30 minuten. De laatste unit liep het gezelschap alleen door de gang, terwijl de bewoners in hun kamers verbleven.

Een dag na de bijeenkomst meldde de hulp-Sinterklaas dat hij positief was getest. Zijn CT-waarde van de PCR-test was 14, hetgeen betekent dat hij veel virusdeeltjes uitscheidde.

Vier dagen na de bijeenkomst werd het eerste ziektegeval vastgesteld. Uiteindelijk zijn 127 van de 165 bewoners positief geweest, 35 ervan stierven. 40 stafleden werden positief getest. Direct op de vijfde dag ging de quarantaine in. Waarbij de bewoners op hun kamers moesten blijven en beschermingsmaatregelen werden genomen. Na 10 dagen waren circa 100 bewoners positief. In de twee weken erna kwamen er nog 25 bewoners bij.

Het onderzoek wees uit dat alle besmettingen op basis van de sequencing terug te herleiden waren op de hulp-Sinterklaas.

Geïnfecteerd geraakt

In de drie units waar Sinterklaas op bezoek was geweest, was 85% geïnfecteerd geraakt. In de vierde unit waar hij alleen door de gang had gelopen was ruim 50% geïnfecteerd geraakt. Daar was de stijging enkele dagen later merkbaarder dan in de andere units.

• Van de 97 die in direct contact waren geweest met Sinterklaas bleken 45 binnen 8 dagen positief te testen (46%), 41 langer dan 8 dagen erna (42%) en dus 11 niet (12%).
  
• Van de 68 die niet in direct contact waren geweest met Sinterklaas bleken 14 binnen 8 dagen positief te testen (21%), 27 langer dan 8 dagen (40%) erna en 23 dus niet (34%).

Om van die 97 aanwezigen te bepalen welke factoren een rol speelden tijdens het bezoek van Sinterklaas zijn de 45, die binnen 8 dagen positief waren, vergeleken met degenen die niet positief waren of langer dan 14 dagen na de bijeenkomst.  Dan bleek afstand tot Sinterklaas, welke van de drie ruimtes het was en of men een mondmasker op had, geen verschil te maken in de kans om besmet te raken.

Dezelfde ruimte

Men stelde ook vast dat een aantal bewoners, die niet tot degenen behoorden die bij de bijeenkomst waren geweest, maar wel in de eerste 8 dagen besmet waren geraakt, na de bijeenkomst waren gaan koffiedrinken in een van de ruimtes waar Sinterklaas was geweest! Zij raakten dus blijkbaar besmet in die ruimte, nadat Sinterklaas al een tijd weg was.

Dit alles wijst sterk op infecties, die zijn ontstaan doordat het virus in de lucht zweefde. Het virus dat ook via de lucht en het ventilatiesysteem op latere momenten verspreidt, is onder de bewoners.  De meting van het CO2- gehalte in een aantal ruimtes, een half jaar na de gebeurtenis, liet hogere waardes zien dan de onderzoekers zouden hebben verwacht. Ook dat wijst erop dat gedurende de bijeenkomst in december, de ventilatie beperkt is gebleven. En de 15 à 30 minuten aanwezigheid van deze ouderen in één ruimte met iemand die een hoog aantal virusdeeltjes uitscheidt, voldoende was om (erg) ziek te worden.

Verspreiding van lucht

Hoewel de onderzoekers dat niet expliciet beschrijven, lijkt het mij waarschijnlijk dat degenen die besmet zijn geraakt op een later moment dan tijdens het bezoek van Sinterklaas, het virus moeten hebben ontvangen. Vooral via verspreiding van de lucht naar de kamers. Immers vanaf dag 6 na de Sinterklaas bijeenkomst waren de bewoners in hun kamers in quarantaine en werden allerlei andere voorzorgen genomen om verspreiding te voorkomen (zoals mondmaskers en regelmatig handen wassen).

De slotconclusie van de onderzoekers is:

Ons onderzoek benadrukt het belang van ventilatie en nadruk op luchtkwaliteit om uitbraken in zorginstellingen te voorkomen, zelfs in het tijdperk van een bijna volledige vaccinatiedekking.

Verantwoordelijkheid

Natuurlijk kan de hulp-Sinterklaas niet verantwoordelijk worden gehouden voor deze uitbraak in december 2020 bij Antwerpen. Hij had nog geen symptomen. Die kwamen pas de volgende dag.

Maar wie wel verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor deze en vele uitbraken, zijn de WHO, landelijke RIVM’s, aanpalende epidemiologen, virologen en micro-biologen. Ook toen al snel vanaf maart 2020 allerlei uitbraken waren, die alleen maar via verspreiding door de lucht hadden kunnen plaatsvinden (zoals bij het koor in Seattle en andere koren). En het evident was dat de verspreiding in ieder geval ook in sterke mate door de lucht ging, weigerde men dat serieus te nemen.

Al degenen die betrokken waren bij het downplayen van de overtuigende resultaten van het onderzoek naar o.a. het ventilatiesysteem in de zorginstelling van Maassluis, zoals het RIVM, GGD-Rotterdam en de makers van MediaLogica, zouden nog eens goed in de spiegel moeten kijken, nadat ze ook dit onderzoek van het Sinterklaasfeest in Mol lezen.

En dat ze dan niet alleen stevig nadenken over hoe het komt dat ze 16 maanden geleden zo veel weerstand hadden om het evidente te erkennen. Maar dat ze zich ook afvragen of ze nu wel genoeg doen om dergelijke uitbraken te voorkomen!