De kennis over Omikron is nog steeds volop in ontwikkeling. In Zuid Afrika als geheel stijgen de cijfers nog steeds, maar in een provincie zijn de cijfers inmiddels begonnen te dalen. Met deze data is een eerste vergelijking mogelijk tussen de zorgdruk tijdens de vorige Delta-piek en de huidige Omikron-piek. Die laatste lijkt vooralsnog een veel lagere zorgdruk te veroorzaken.
Lees volledig artikel: Omikron in Zuid Afrika update 19-12-2021
door Eildert Slim (Green Team)
In de provincie waar de Omikron uitbraak als eerste begon zijn de besmettingscijfers inmiddels al bijna 40% gedaald. Het aantal ziekenhuisopnames daar is 2,5 maal lager gebleven dan ten tijde van Delta en lijkt inmiddels alweer te dalen. Dichter bij huis, in Denemarken, is Omikron inmiddels hoogstwaarschijnlijk ook dominant. Eerste indicatie is, dat ook daar Omikron minder opnames veroorzaakt dan Delta, maar deze cijfers zijn nog onzeker.
Voor het hoofdartikel over dit onderwerp, zie hier.
Eerst in het kort alvast de kernpunten:
- In Gauteng, een Zuid Afrikaanse provincie met 15 miljoen inwoners, is de Omikron golf alweer bijna 40% gedaald. Laatste dagen niet meegeteld, wegens onvolledige data.
- Deze golf van nieuwe gevallen gaat gepaard met minder ziekenhuisopnames dan tijdens de Delta golf.
Het blauwe lijntje zijn de ziekenhuisopnames in Gauteng, geteld vanaf het moment dat het Omikron aandeel van positieve tests gestegen was tot ongeveer 20%. Inmiddels is deze lijn duidelijk dalend. De oranje lijn zijn de ziekenhuisopnames gedurende de Delta golf in hetzelfde Gauteng, een half jaar geleden.
Achtergrond
Het aantal nieuwe gevallen in Zuid Afrika lijkt mogelijk te stabiliseren. Onder voorbehoud, omdat de cijfers van dit weekend en Verzoeningsdag 16 december mogelijk nog bijgewerkt moeten worden. De komende dagen zullen meer duidelijkheid geven.
Gauteng
Zuid Afrika is een groot land, met een bevolking van meer dan 60 miljoen. Het is verdeeld in provincies. Gauteng is geografisch verreweg de kleinste, maar er wonen 15 miljoen mensen – een kwart van de bevolking. Daarmee is het ook de dichtstbevolkte.
Gauteng was de eerste provincie waar Omikron op grote schaal uitbrak. Zuid Afrika rapporteert het cumulatieve aantal gevallen per provincie hier. Daarmee kan het aantal nieuw gerapporteerde gevallen per dag per provincie uitgerekend worden. Het 7-daags gemiddelde daarvan is geplot in de grafiek hieronder:
De laatste dagen in deze grafiek worden nog aangevuld en zijn dus te optimistisch. Maar inmiddels is op basis van deze data duidelijk, dat het aantal gerapporteerde gevallen op 6 december piekte in Gauteng en sindsdien daalt.
Weekendcijfers zijn sowieso vaak onvolledig, althans in Nederland. Maandag en dinsdag worden de trends voor de andere provincies duidelijker.
Ondanks de enorme snelheid waarmee deze nieuwe variant zich verspreidt, is in termen van aantal positieve tests de Omikron-piek lager dan de Delta-piek van een half jaar geleden. En natuurlijk smaller. De meest waarschijnlijke verklaring is, dat een kleiner deel van de geïnfecteerden met Omikron zich laat testen. Voor geheel Zuid Afrika is de Omikron-piek wel hoger dan bij Delta, omdat de nieuwe variant zich sneller door het land heeft verspreid. Daardoor is bij Omikron meer overlap tussen de pieken van verschillende provincies, die dus hoger optellen.
Het aantal ziekenhuisopnames per dag is te vinden op pagina twee van de dagelijkse rapporten op deze pagina. Het 7-daags gemiddelde aantal ziekenhuisopnames in Gauteng:
De daling vanaf 11 december lijkt door te zetten.
Na de piek van het aantal opnames per dag blijft de bezetting nog enkele dagen toenemen, tot de patiënten die op het hoogtepunt binnenkwamen weer ontslagen worden.
De Delta-variant piekte in Zuid Afrika gedurende de eerste helft van juli, Omikron in december. Onderstaande grafieken illustreren het verschil in verpleegbed en IC bezetting voor Gauteng, tussen juli en december:
Beide bezettingen lijken te stabiliseren, zoals te verwachten, nu het aantal nieuwe opnames al enkele dagen afneemt.
Denemarken
Inmiddels begint het aandeel Omikron in Europa ook op te lopen. Denemarken houdt hier een duidelijk overzicht bij. Op basis van deze data kan het aandeel Omikron worden vergeleken met het 7-daags gemiddelde aantal positieve tests:
De oplettende lezer ziet, dat het aandeel Omikron van 14 december is bijgesteld van 31% naar 38%. Deze aanpassing steunt onze hypothese van gisteren, dat het aandeel Omikron werd onderschat. Dat is waarschijnlijk nog steeds het geval.
Het percentage voor 15 december zou een wonder zijn, anders is het gewoon fout. Dit geeft inzicht in de mate van onnauwkeurigheid van deze cijfers. Hoogstwaarschijnlijk is Omikron in Denemarken inmiddels dominant.
Uit hetzelfde Deense rapport, de volgende tabel:
Deze betreft gevallen tussen 22 november en 16 december. Op basis van deze data lijkt Omikron inderdaad tot minder ziekenhuisopnames te leiden dan Delta, maar dit is onvoldoende verklaring voor de schijnbare trendbreuk in onderstaande grafiek.
Deze laat een stabilisering zien van het aantal ziekenhuisopnames, na een periode van stijging, vanaf 5 december. De cijfers voor opnames volgen de besmettingscijfers met ongeveer een week, dus deze trendbreuk vanaf 5 december zou dan veroorzaakt zijn door een verandering rond 28 november, terwijl het aantal positieve tests sinds die tijd versneld omhoog gaat.
Over enkele dagen zal duidelijk worden of deze schijnbare stabilisering inderdaad een trendbreuk is, wanneer de cijfers worden bijgewerkt t/m 19 december.
Prognose
Omdat Omikron zoveel besmettelijker is dan Delta, zal bijna iedereen een infectie oplopen. In Gauteng, met een bevolking van 15 miljoen, vond het overgrote deel van alle infecties plaats in een periode van slechts drie weken. De verwachting is, dat het verspreidingstempo in Nederland vergelijkbaar zal zijn.
Echter, lang niet alle geïnfecteerden zullen zich laten testen. Het verloop van de PCR cijfers zal voornamelijk afhangen van het testbeleid en testbereidheid:
- In Gauteng werd minder vaak positief getest op Omikron dan op Delta, waarschijnlijk wegens gebrek aan merkbare symptomen. Bovendien is het in Nederland nu winter, waardoor lichte Omikron symptomen minder opvallen tussen de normale verkoudheidsverschijnselen.
- De in Nederland ingevoerde lockdown maakt een einde aan testen voor 3G.
- Tests die uitgevoerd worden onafhankelijk van symptomen, bijvoorbeeld om op wintersport te mogen gaan, zullen wel een stijging laten zien.
Die combinatie van factoren maakt het verloop van de PCR cijfers onvoorspelbaar. Het is mogelijk, dat grote verschillen tussen landen zullen ontstaan.
