Wie krijgen de schuld? De ongevaccineerden.

Leestijd: 6 minuten

Er is duidelijk sprake van een omslag

Het volgen van de GGD-dagcijfers van de positief getesten geeft m.i. het beste beeld van de ontwikkelingen in Nederland. De dagelijkse cijfers van het RIVM lijden met regelmaat aan computerstoringen. (Zoals eergisteren weer het geval was).

Er is een bepaald dagpatroon bij de GGD. Op maandag komen beduidend meer mensen om zich te laten testen dan in het weekend. Dus om de ontwikkelingen in de tijd goed te kunnen volgen, probeer ik die ontwikkelingen af te zetten via een groeifactor van week op week. Dat gebeurt door steeds drie dagen samen te nemen en die te vergelijken met die van zeven dagen eerder.

Als we de groeifactor van de afgelopen periode bekijken, dan is het goed te zien, dat er de laatste drie dagen een forse omslag is. Woensdag was er een groei van 51% t.o.v. de week ervoor.

Leeftijdsklassen

De daling van de tweede week van juli kwam na de grote stijging van het “Dansen met Jansen”-moment eind juni 2021. De korte stijging eind augustus was – toen de scholen weer begonnen – met name in de leeftijdsklassen onder de 20 jaar. Bij de leeftijdsklassen boven de 50 jaar gebeurde er toen vrijwel niets.

De stijging van de laatste paar dagen is terug te zien in elke leeftijdsgroep. Landelijk zien we sterkere toenames in enkele zogenaamde “biblebelt gemeenten”, zoals Staphorst. Maar die zijn niet alleen verantwoordelijk voor de geconstateerde groei. Ook het volgen van de virusdeeltjes in het rioolwater laat een duidelijke stijging zien. (Twee keer de waardes van die van twee weken geleden).

Afbouwen

Nu heeft de overheid aangekondigd dat de ziekenhuis- en IC-opnames leidend zijn bij het beoordelen van mogelijke acties. Zoals het wellicht afbouwen van de laatste maatregelen of juist weer de teugels aan trekken. Pas in de loop van de volgende week zullen we merken of de ziekenhuisopnames wel of niet duidelijk gaan aantrekken. (In het weekend zijn de cijfers vaak atypisch. Pas op woensdag kunnen we die ontwikkelingen beter inschatten.) Rond begin november zal dan weer een nieuwe besluitvorming volgen.

Maar als de komende paar dagen de groeicijfers op hetzelfde niveau blijven als de laatste paar dagen, dan weten we zeker dat er een nieuw verwijt spelletje gaat ontstaan. Want waar komen de stijgingen toch vandaan?

Je hoeft weinig fantasie te hebben om te weten wat het antwoord op de schuldvraag zal zijn: “het ligt aan de ongevaccineerden”. Met als goede tweede “het is te wijten aan het afschaffen van de 1,5 meter”.

Welke factoren spelen een rol?

Als je naar Engeland kijkt (half juli was Freedom Day) en Denemarken (10 september), dan zie je dat na het vrijwel compleet afschalen van de maatregelen de cijfers weer wat zijn gestegen. Maar vrij snel daarna was weer een soort stabilisatie (op een wat hoger niveau) van de positieve testen. De situatie per land echter is niet precies vergelijkbaar. Er was een ander seizoen (in Engeland gebeurde het hartje zomer). De vaccinatiegraad is van belang, welk vaccin men gebruikte. Maar ook hoe lang het geleden was dat men met vaccineren is begonnen.

In Nederland hebben we op 25 september de maatregelen afgeschaald en de corona toegangspas geïntroduceerd. Dit is niet in Engeland en Denemarken gebeurd toen men de maatregelen afschaalde.

Bij een analyse wat de reden is/wat de redenen kunnen zijn, is het probleem dat de kwaliteit van de data zo mager is. Op dit moment zou je van iedere positief geteste en van iedere ziekenhuisopname en van ieder overlijdensgeval de exacte vaccinatiestatus moeten weten om een echt goede analyse te kunnen doen. Plus het feit of een positief geteste persoon symptomatisch is of niet.

Daarnaast zou je willen weten waar in de cijfers nu precies degenen zitten die bij Testen voor Toegang positief worden getest. Plus welk deel van de positief getesten een confirmatietest betreffen. (Dus dat men een sneltest heeft gedaan die positief was en waarvan men via de GGD een bevestiging wilde hebben). Een deel van deze informatie wordt niet of niet goed verzameld en een deel wel. Maar die komt niet op een hanteerbare manier voor analyses beschikbaar.

Onderzoek

Dus als je probeert conclusies te trekken, zul je enerzijds gebruik maken van internationaal onderzoek en anderzijds moet je proberen de cijfers toch tot spreken te brengen.

Uit internationaal onderzoek is het inmiddels duidelijk dat de bescherming van het vaccin tegen infectie in de tijd (sterk) afneemt. Dit onderzoek uit Qatar laat dat zien. Dit is de belangrijkste grafiek over het Pfizer vaccin:

Bescherming

Het onderzoek laat ook zien dat de bescherming tegen ernstig ziek worden of sterfte vanaf 1 maand na de tweede doses ruim boven de 95% is en in ieder geval 6 maanden op dat hoge niveau blijft.

De cijfers uit Engeland, die elke week uitgebreid naar buiten komen, laten goed zien dat het vaccin (overwegend AstraZeneca) steeds minder bescherming biedt tegen infectie met Covid-19. Inmiddels zien we bij de leeftijdklassen boven de 30 jaar dat per 100.000 uit die groep meer gevaccineerden besmet raken dan ongevaccineerden. Dat was vier weken geleden nog niet het geval bij de leeftijdklasse tussen 30 en 40 jaar, maar nu ook wel. Daarbij moet beseft worden dat in Engeland vooral met Astra Zeneca is gevaccineerd en dat men daar bijna twee maanden eerder intensief is begonnen dan in Nederland.

Afname

Deze grafiek is niet precies zo te maken vanuit de beschikbare Nederlandse cijfers. Maar uit de volgende grafiek waar de laatste zes weken vergeleken zijn met die van de zes weken ervoor, is wel te zien dat de mate van bescherming in Nederland ook afneemt in de tijd. En dat bij de oudste leeftijdsklassen het aandeel gevaccineerden onder de positief getesten het vaccinatiepercentage nadert van die groep (waaruit dan blijkt dat de bescherming tegen infectie door de vaccinatie inmiddels de nul nadert). Dat is als de staaf gelijk is aan het rode lijntje.

Besef dat bij die oudste groepen in Nederland voor de meesten geldt dat het moment van de vaccinatie ook tussen 4 en 6 maanden terug ligt.

Factor 4 tot 5

Ook uit de cijfers in Engeland blijkt dat de bescherming van het vaccin tegen ernstige ziekte en sterfte wel sterk blijft en langer aanhoudt. Daar zie je dat die bescherming van het vaccin een factor 4 tot 5 is. (Vier tot vijf keer meer ongevaccineerden per leeftijdsgroep komen in het ziekenhuis dan gevaccineerden).

Bekijk de ontwikkeling van het aantal positief getesten naar vaccinatiegraad in Nederland (en we kunnen dus de laatste zes weken vergelijken met de zes weken daarvoor). En dan concentreren we ons op de groep boven de 30 jaar (want daaruit komt het overgrote deel de ziekenhuisopnames). Dan zien we dat het aandeel gevaccineerden onder de positief getesten is gestegen van 41% naar 54%. Voor de laatste week apart, hetgeen niet beschikbaar is, moet dat cijfer nog duidelijk hoger liggen.

Conclusies

Hieruit kunnen een aantal belangrijke conclusies getrokken worden:

1. Onder de toegenomen aantallen positief getesten neemt het aandeel gevaccineerden duidelijk toe. Dat komt door een afnemende bescherming tegen infectie door vaccinatie.
   
2. Het risico dat die gevaccineerde positief getest in het ziekenhuis terecht komt, is aanzienlijk lager dan als een ongevaccineerde geïnfecteerd raakt. Maar omdat de gemiddelde leeftijd van de ongevaccineerden een stuk lager is dan van de gevaccineerden, wordt dit voor een deel gecompenseerd. Van alle positief getesten in de afgelopen zes weken zat slechts 6% in de categorie ongevaccineerd boven de 50 jaar. Dus met de grootste kans om in het ziekenhuis terecht te komen.
   
3. Dus als het aantal positief getesten in de komende tijd nog verder fors stijgt zal het slechts tot een beperkte toename van de druk op de ziekenhuizen leiden. Behalve als in de tijd gezien het effect van het vaccin als bescherming tegen de ziekenhuisopnames gaat afnemen (of er een nieuwe variant komt).

Dat er van een toename sprake is, zal zeker samenhangen met het versoepelen van de maatregelen op 25 september.

Maar dan met name door drie belangrijke componenten:

1. Bij de Corona toegangspas wordt er onterecht vanuit gegaan dat iemand die gevaccineerd is vrijwel geen kans heeft anderen te infecteren. Omdat we hierboven al vastgesteld hebben dat de bescherming tegen infectie bij gevaccineerden afneemt, zal dat risico van gevaccineerden die anderen kunnen besmetten alleen maar toenemen. De toegangspas biedt schijnzekerheid.
2. Mede doordat men denkt dat de toegangspas zekerheid biedt, wordt er nog steeds te weinig gedaan om de ruimtes veilig te maken. Dit om ervoor te zorgen dat het risico dat men besmet wordt door lang zwevend virus in de ruimte vrijwel nihil wordt.
3. Ongevaccineerden lopen na 25 september 2021 dus ook grotere kansen om besmet te raken. Ironisch genoeg is dat zeker ook het geval als ze zich hebben laten testen om ergens wel toegang te krijgen. En vervolgens is daar wellicht een ongeteste gevaccineerde, die anderen besmet.

Ik vrees met grote vreze dat ook in de komende tijd, OMT en de regering, het bovenstaande niet op deze manier zal communiceren, en dus voortgaat op de ingeslagen weg. Namelijk de coronapas vooral als drukmiddel te blijven zien om de vaccinatiegraad te verhogen. Ondanks het feit dat er meerdere landen in de wereld zijn, die bij een hoge vaccinatiegraad toch nog steeds forse stijgingen laten zien van de besmettingen (zoals Singapore).

Jij-bakken

Het is zo triest dat het vervolgens vooral door mensen als De Jonge en in de meeste media een kwestie van jij-bakken wordt in plaats dat er op een onafhankelijke en  nuchtere manier naar de cijfers wordt gekeken. Om vervolgens het beste en wel transparante beleid te kunnen voeren. Maar tot die volwassen aanpak zijn we in Nederland nog niet gekomen.

En dat is zeer problematisch. Want steeds duidelijker wordt het ook dat de griep weer opduikt in ons deel van de wereld, zoals al een tijdje hier wordt beschreven. Welk deel van de bevolking besmet zal raken, weten we nog niet. Evenmin of het een variant zal zijn die leidt tot veel ernstige zieken.  Maar wel weten we dat er de komende paar weken een grote druk op de bevolking zal worden uitgeoefend om een griepvaccin te nemen. En ik schat in dat die oproep zich zal uitbreiden naar groepen die tot nu toe niet onder de jaarlijkse griepvaccinatie vielen. (Dus niet-kwetsbaren onder de 60 jaar).

Wat er ook precies gebeurt, de druk op de zorg zal weer heel groot worden. Er is veel te weinig gedaan om de opvang- of nood-capaciteit aanzienlijk te verhogen. En ook bij influenza het vaccineren door de overheid als enige oplossing zal worden gepromoot tegen de grote druk op de zorg. Daarom zullen we een winter meemaken met aanhoudende spanningen in de samenleving en ook met verschillende maatregelen, die blijven of zelfs weer ingevoerd worden.

Blijf maurice.nl financieel steunen met een kleine bijdrage. Uit het bovenstaande blijkt dat het nog hard nodig is. Klik dan hier. Dank u.