Huisarts v.d. Linde: Tegen de griepprik, voor de Coronaprik

Leestijd: 5 minuten

Ik heb hier al aangegeven dat het voor iedereen van groot belang is zich goed te informeren over het vaccineren, zodat men zelf een goed onderbouwde beslissing kan nemen. Tot nu toe is er -helaas- nog niet veel informatie beschikbaar.

Op deze site zal ik relevante informatie, die ik tegen kom delen, zodat u zelf beter in staat bent om uw keuze te maken. Daarbij ga ik niet zeggen wat u al dan niet moet gaan doen. 

Sinds ik onderzoek gedaan heb naar de Mexicaanse griep in 2009/2010 heb ik contact met huisarts Hans van der Linde, die een fervent tegenstander is van griepvaccinatie. Om goed te weten wat zijn standpunt is over griepvaccinatie kunt u zijn artikel uit 2012 lezen.

Onderbouwing

Hij schreef nu een artikel waarom hij zich wél laat inenten tegen Covid-19. Omdat ik altijd waarde heb gehecht aan zijn inzichten en onderbouwingen, vind ik het dus niet meer dan logisch om dit nieuwe artikel en zijn onderbouwing van die beslissing met u te delen. Een samenvatting verscheen zaterdag ook in Trouw.

“Als huisarts laat ik mij vaccineren tegen Corona zodra dat mogelijk is. Wie mijn publicaties kent, vindt dat misschien opmerkelijk. Al 25 jaar betoog ik in vaktijdschriften en daarbuiten dat griepvaccinatie niet  bewezen veilig en niet bewezen effectief is. Waarom dan wel tegen corona inenten en niet tegen griep? In dagblad Trouw van 5 december lichtte ik dat toe. De onverkorte versie staat hieronder.  

Wat we wel en niet weten over het influenzavaccin

Is het feit u opgevallen dat er grote Randomized Controlled Trials (RCT’s) met coronavaccins zijn gedaan?  Dat is opmerkelijk want influenzavaccins wachten al 40 jaar op grote interventie-onderzoeken. De reductie van morbiditeit en mortaliteit door griepvaccinatie is daarom nog steeds onduidelijk. Cijfers die rondzingen, berusten op titers van antistoffen, aannames, extrapolaties en weinig harde circumstantial evidence. Het is opmerkelijk dat die onderzoeken nooit zijn uitgevoerd door producenten met miljardenomzet aan griepvaccin.

Als die onderzoeken namelijk zouden uitwijzen dat  influenzavaccinatie nuttig is, zal vrijwel de gehele wereldbevolking jaarlijks ingeënt gaan worden. Een gouden kans dus voor vaccinproducenten, zou je zo zeggen, en die laten echt geen gouden kansen liggen.  Zouden producenten misschien beducht zijn voor de uitkomsten van die RCT’s?  Misschien bevreesd om hun miljardenomzetten te verliezen als zou blijken dat griepvaccinaties beter achterwege kunnen blijven?  “Het is een slecht vaccin en het wachten is op een beter vaccin”, zeggen alle voor- en tegenstanders in koor.

Conflicterende belangen

Al ruim 40 jaar bestaat er daardoor een hardnekkige controverse over het nut van de griepprik.  Die voortslepende discussie werd in 2015 helder beschreven door Joost Zaat in een artikel met de titel “De influenza- carrousel” in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Zie hier het artikel

Is het u in de decennialange polemiek ook opgevallen dat het de wetenschappelijke gremia zijn, zoals het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, het Geneesmiddelenbulletin en de Cochrane Collaboration, die  botsen met stakeholders, protocollen en met gevestigde en conflicterende belangen? Die gremia vertegenwoordigen de onafhankelijke wetenschap, die zich niet het zwijgen laat opleggen, zo leert de geschiedenis. Die blijven op de feiten wijzen en daardoor komt er geen einde aan dat, voor de buitenwacht onbegrijpelijke, voortzeurende verschil van mening. Vanwege de feiten zal het discours ook niet stoppen.

Niet bekend…

Wist u overigens dat niet bij benadering bekend is hoeveel doden influenza veroorzaakt per jaar? De factcheck die NRC op die bewering uitvoerde (Dit is die factcheck) geeft daar een goede indruk van. Oversterfte onder de bevolking in een periode dat het influenzavirus rondwaart, wordt zonder begin van bewijs op het conto van  influenza geschoven, terwijl andere virulente virussen dan ook de ronde doen. Zo komt men aan aantallen griepdoden variërend van 100 tot 10.000 doden per jaar. Er waren ook jaren met ondersterfte tijdens een griepepidemie. Over- en ondersterfte hebben daarom vrijwel geen bewijskracht en zeker niet de bewijskracht die nodig is voor primaire preventie. Kerngezonde mensen spuit je alleen in als dat bewezen veilig en effectief is.

Met de inschatting dat het griepvaccin 50% effectief is, wordt slechts aangeduid dat 50% van de mensen antistoffen aanmaakt. Of dat leidt tot vermindering van ziekte en sterfte is, als gezegd, onbekend. Daarvoor zijn die grote interventie- onderzoeken nodig die uit welbegrepen eigenbelang niet zijn gedaan en die inmiddels wel globaal aantonen hoe die kaart bij het coronavirus ligt.

Angst voor gezichtsverlies

Dat roept de vraag op hoeveel financieel eigenbelang, hoeveel in beton gegoten richtlijnen en hoeveel angst voor gezichtsverlies van opinieleiders nog overwonnen moet worden voordat we eindelijk gaan voldoen aan de eisen van de gouden standaard van preventie, te weten bewezen effectiviteit en veiligheid op basis van RCT’s.

Pleitbezorgers van vaccinatie stellen echter dat een interventie-onderzoek met influenzavaccin onethisch is. Het zou de placebogroep bescherming onthouden. Die bescherming moet nu juist nog voor de eerste maal worden aangetoond met zo’n RCT. Dat roept de vraag op of ooit een Medisch Ethische Toetsings Commissie (METC) tot het oordeel is gekomen dat een dergelijk onderzoek onethisch is. Dat blijkt niet het geval, het zijn de pleitbezorgers van vaccinatie die poneren dat interventie-onderzoek onethisch is.

Minister Edith Schippers kondigde wel een dergelijk onderzoek aan.

Dat deed ze nadat in mei 2012 tijdens een door de Gezondheidsraad georganiseerde controversebijeenkomst over het nut van griepvaccinatie duidelijk op tafel kwam hoe weinig er bekend was. Henk Maassen berichtte in Medisch Contact (MC 2012;25:1508) als volgt over die bijeenkomst:   “De Nijmeegse hoogleraar interne geneeskunde Jos van der Meer meende niettemin dat de beperkte gegevens die we hebben, niet per se betekenen dat nu ook het bewijs van ONwerkzaamheid van het vaccin is geleverd. Maar, zo zei hij ook, moesten we het griepvaccin nu invoeren, dan zou dat op basis van de bestaande  onderzoeksresultaten nimmer gebeuren. Roel Coutinho (RIVM) erkende dat er eigenlijk geen harde gegevens bestaan op basis waarvan kan worden vastgesteld dat ouderen baat hebben bij  vaccinatie.

Dat onderzoek van Edith Schipper verdween in een bureaulade en we blijven doorgaan met mensen inspuiten met onbewezen werkzaam vaccin tegen influenza. Je hoeft dus geen sektarische antivaxxer te zijn om je twijfels te hebben over griepvaccinatie en het is volkomen terecht om in het belang van de volksgezondheid het bewijs voor het nut van deze primaire preventie te blijven verlangen. De wetenschap zal ons daarmee blijven confronteren.

Kinderen

Inmiddels ondergraaft die legitieme, zich decennia voortslepende, discussie het vertrouwen van de bevolking in vaccinaties. Met name kinderen betalen de prijs voor verminderde deelname aan het Rijksvaccinatieprogramma. Heel actueel is ook duidelijk dat veel van het wantrouwen tegen corona- vaccinatie berust op een gebrek aan vertrouwen in griepvaccinatie.

Wie intensief de media volgt, kan dat beluisteren met name onder werkers in de gezondheidszorg. Redenen genoeg dus om een massale RCT te starten naar het nut van influenzavaccinatie. Voorlopig heeft dat echter weinig zin, want preventieve maatregelen tegen corona voorkomen de overdracht van het veel minder infectieuze griepvirus.  Australië en Nieuw-Zeeland lieten dat zien.

De griep- vaccinatie van dit jaar heeft daarom weinig zin, of het zou moeten zijn dat stimulatie van ons  immuunsysteem een beschermend effect heeft ingeval van een corona-infectie. Enkele onderzoeksuitkomsten tenderen in die richting.

Bij Coronavaccins is het anders

Corona-vaccinaties zijn nu al veel beter onderzocht dan griepvaccinaties ooit. Mede daarom en gezien de invaliderende ziektebeelden, aanhoudende sterfte en maatschappelijke ontwrichting door de coronapandemie moeten wij ons naar mijn mening snel massaal laten vaccineren. Daarbij nemen we een risico van vaccins die normaal gesproken uitvoeriger getest zouden zijn. Dat risico wordt verkleind door het inmiddels zeer grote aantal mensen dat, weliswaar met korte follow-up, vrij probleemloos is gevaccineerd. Helemaal zonder risico is het niet, maar wat uitermate belangrijk is: het risico om corona met nare gevolgen te krijgen, is waarschijnlijk groter.

Net als elk ander vaccinatiebeleid zal ook een vaccinatiebeleid tegen corona tot stand komen met vallen en opstaan.  Alleen op die manier kunnen wij vooruitgang boeken bij de beteugeling van corona. Verschillende vaccins zullen beproefd moeten worden en verschillende doseringen bij verschillende doelgroepen. Voor al die varianten geldt dat niet vaccineren waarschijnlijk riskanter is dan de kans op bijwerkingen. Het groepsbelang geldt daarbij ook voor jongeren om gezond te blijven en een normaal leven te kunnen leiden zonder sociale-, reis- en studiebeperkingen.

Op grond van deze overwegingen zouden we ons allemaal moeten laten vaccineren tegen corona. Ik meld mij  dan ook aan, zodra dat kan. Misschien is het goed dat iemand dat zegt die al 25 jaar heeft betoogd dat griepvaccinatie onbewezen veilig en onbewezen effectief is. Laten wij ons nu echter wel voornemen dat we  een grote RCT opzetten naar het nut van influenzavaccinatie zodra we elkaar weer kunnen omarmen en kussen.

Hans van der Linde, huisarts/SCEN-arts

U heeft zojuist gelezen: Huisarts v.d. Linde: Tegen de griepprik, voor de Coronaprik.

Volg Maurice de Hond op Twitter | YouTube | Facebook | LinkedIn.

Mocht u het werk van maurice.nl ook met een kleine donatie financieel willen ondersteunen klik dan hier.