Democratie anno 2010

Democratie anno 2010

In 2003 heb ik een artikel geschreven over het huis van Thorbecke dat op instorten stond. Daarbij kwam ik ook met een voorstel over de nieuwe inrichting van ons democratisch parlementaire stelsel. Sindsdien is 2 keer een kabinet gevallen en de vooruitzichten voor een sterke regeringscoalitie na de zomer zijn miniem.

Ons systeem heeft een aantal  slechte effecten:

1. Als een kabinet valt duurt het 7 a 8 maanden voorrdat er een nieuwe regering is In een regeerperiode die (zoals na de laatste twee verkiezingen circa 36 maanden duurt) houdt dat in dat we 15 a 20% van die periode geen missionair kabinet hebben.

2. Kiezers kunnen via hun stem slechts op een (heel) indirecte wijze invloed hebben op de vorming van het kabinet en wie premier wordt. 

3. Tussen verkiezingen heeft de kiezer in Nederland niets te zeggen. Er is geen enkele methode in ons staatsrecht waarop kiezers die vinden dat de volksvertegenwoordigers hun mandaat gegeven bij verkiezingen ernstig misbruiken.

4.  In Nederland kan alleen geregeerd worden met coalities. Sinds 1994 is dat steeds met drie partijen geweest. Het kan zo zijn dat na de volgende verkiezingen dat zelfs alleen met minstens 4 partijen kan. Daarbij wordt vooraf via een regeeraccoord veel vastgestelegd en zijn de regeringsfracties vervolgens daaraan gebonden. Kamerstemmingen hebben vervolgens een zeer voorspelbare uitkomst.

5. Onze politieke structuur is heel erg topdown. Terwijl de samenleving, mede onder invloed van technologie, een tegengestelde trend kent.

6.  Ons kiesstelsel houdt in dat er hele lage drempels zijn, waardoor een partij snel met 1 zetel in de kamer kan komen. Mede onder invloed van de maatschappelijke ontwikkelingen lijkt het erop dat de grote partijen kleiner worden en dat er meer partijen bij komen. Dat maak het minder makkelijk om een stabiele regering te vormen. Dat heeft negatieve invloed op de slagvaardigheid en de levensduur.

In het licht van de val van het kabinet en het feit dat we snel verkiezingen krijgen, waarna het waarschijnlijk moeilijk is om een stevige regering te vormen wil ik aandacht vragen voor mijn artikel uit 2003 en een voorstel voor een nieuwe vorm van democratie.  Een die beter is aangepast aan de wereld anno 2010.

Zelf denk ik dat het niet goed is om aan een bestaand systeem iets toe te voegen en dan te denken dat het wel werkt (zoals het duale stelsel voor het benoemen van wethouders van buiten de raad, dat nu bijna 10 jaar het geval is). Ook denk ik niet dat het voorstel van de Burgerdemocratie zoals ik het heb geschreven in Nederland wordt ingevoerd omdat de partijen die in de regering zitten denken dat het wel verstandig is voor de toekomst van Nederland. Veranderingen worden slechts toegevoegd als er geen andere keuze is en machthebbers denken dat ze zonder die ingreep hun macht zeker zullen verliezen (zie de invoering van de parlementaire democratie in 1848 kwam na het uitbreken van een revolutie in Berlijn en parij). Maar misschien dienen zich na de verkiezingen situaties aan, waarbij dit voorstel (of een andere) echt serieus genomen wordt en een rol speelt bij de gedachtenvorming voor die nieuwe democratie. Daarom ook opnieuw aandacht voor het voorstel. (En misschien kennen jullie mensen waarvan jullie het belangrijk vinden dat ze dit plan leren kennen). 

Ben benieuwd naar jullie reacties.

U heeft zojuist gelezen: Democratie anno 2010.

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.