De electorale verschuivingen 2002-2024

Zetelpeilingen vanaf 2002

Via Peil voerde ik vrijwel wekelijks zetelpeilingen uit. Tot een paar jaar geleden wekelijks, sindsdien met een gemiddelde van twee keer per maand. In die periode vonden 7 Tweede Kamerverkiezingen plaats.

In de 2002 haalden CDA plus PvdA nog meer dan 60 zetels. Met de VVD erbij haalden de drie partijen nog ruim 60% van de stemmen. (In 1998 was dat nog 70%). Bij de Tweede Kamerverkiezingen haalden CDA + PvdA (laten we aannemen de helft van de kiezers van de linke combinatie) nog maar 13%, met de VVD erbij is het 30%. In 2023 haalden 16 partijen één of meer zetels, terwijl dat in 2009 nog 9 partijen waren.

Deze peilingen heb ik in een aantal interactieve grafieken geplaatst verdeeld over drie perioden (2002-2012, 2013-2021, 2021-2023). De grafieken betreffen het voortschrijdende gemiddelde over 1 maand.

Per periode twee grafieken. Die van alle partijen uit die periode, die minstens 1 zetel haalden bij de verkiezingen die toen in die periode vielen. En een grafiek met alleen de partijen die in die periode minstens één keer 10 zetels of meer haalden.

U kunt bij ieder van de zes grafieken zelf het startsignaal te gen door op “speel af” te klikken. En als u op een van de lijnen uit de grafiek drukt, dan ziet u die lijn uitgelicht.

Periode 2002 – 2012

De peilingen begonnen in september 2002. Kort na de verkiezingen, waar de LPF met 26 zetels eindigde en de regering Balkenende was gevormd met CDA, LPF en VVD. Het kabinet viel al in oktober 2002 en in januari 2003 waren de nieuwe verkiezingen.

Bij die verkiezingen van 2003 kwam de PvdA onder Bos in de laatste maand sterk opzetten, maar werd niet de grootste. Dat werd het CDA. Er kwam een regering (Balkenende II) van CDA, VVD en D66. Die viel in

Het CDA werd ook de grootste bij de verkiezingen in 2006, die nodig waren na de val in juni 2006. En er werd een regering gevormd van CDA, PvdA en ChristenUnie.

Begin 2010 viel dit kabinet en na de verkiezingen in juni 2010 werd er een regering gevormd van CDA en VVV met gedoogsteun van de PVV. Dit kabinet viel in februari 2012 en in september 2012 waren er nieuw verkiezingen.

Dit zijn de twee grafieken over deze periode.

De eerste grafiek met alle partijen en de tweede grafiek alleen voor de grotere partijen uit deze periode.

Alleen de grootste partijen uit deze periode

Periode 2012 – 2021

De verkiezingen van 2012 leverde een winst op van de VVD. Samen met de PvdA vormden zij de regering.

De verkiezingen die in 2017 werd gehouden vormde een grote afstraffing voor de PvdA (9 zetels). De regering die gevormd werd, bestond uit VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.

Vier jaar later werden de volgende verkiezingen gehouden. Na een lange formatie kwam er een regering met dezelfde partijen.

Alleen de grootste partijen uit deze periode