Professor Robbert Dijkgraaf vertelde bij Eva, in het kader van zijn nieuwe baan die gaat over de kloof tussen wetenschap en maatschappij, over de uitdaging waarvoor hij staat. In deze open brief vraag ik hem in te gaan op de beschreven oorzaak van die toename van de kloof. Het falen van de experts/OMT tijdens de Coronacrisis.
Lees volledig artikel: Open brief aan Professor Robbert Dijkgraaf
Geachte professor,
Uw optreden bij het programma EVA van dinsdag jl. was o.a. ter gelegenheid van uw benoeming tot hoogleraar “Wetenschap en maatschappij in Internationaal perspectief”. Daarmee feliciteer ik u oprecht.
Altijd wanneer ik u hoor of zie, bewonder ik uw kennis en de – rustige en weloverwogen – wijze waarop u die over het voetlicht brengt. Ik vond de aflevering van Zomergasten met u in 2005 één van de boeiendste aflevering, die ik gezien heb.
Uw uitspraken tijdens het gesprek met Eva en de opdracht in uw nieuwe functie triggerden mij deze open brief aan u te schrijven. Ik hoop op een reactie.
Kloof
Ik sla aan op de toenemende kloof tussen maatschappij en wetenschap, die u in dat interview besprak. En die een hoofdpunt zal zijn in uw nieuwe professoraat. Daarbij heb ik de indruk dat u (net als Eva) de belangrijkste oorzaak daarvan negeert of dat u zich er niet bewust van bent.
Terecht gaf u aan dat we als samenleving steeds meer met wetenschap te maken hebben. En de Coronaperiode was daarvan wel het hoogtepunt tot nu toe. De bevolking is nog nooit zo indringend geconfronteerd met de kennis/opvattingen van de wetenschap. Via het OMT hadden wetenschappers immers een heel groot effect gehad op onze samenleving.
Vanaf half maart 2020 werden de adviezen van het OMT, die volledig uit wetenschappers bestond, door de regering en parlement vrijwel één-op-één overgenomen. Daarin zaten lockdowns, de invoering van de 1,5 meter maatschappij, het gesloten houden van zorginstellingen, het sluiten van scholen, etc. etc. Daarbij speelden voorspellingen vanuit het model van het RIVM een cruciale rol.
Hoewel men anders claimde, was een groot deel van de adviezen slecht onderbouwd en was er geen ruimte voor wetenschappelijke informatie, die zou moeten leiden tot andere adviezen/besluitvorming. Ook stelde men, als de praktijk liet zien dat de adviezen niet klopten, het beleid niet bij. Na de Coronaperiode heeft er geen onafhankelijke evaluatie plaatsgevonden van de adviezen van het OMT en horen we ook niet van de betrokken wetenschappers waarvan ze achteraf vinden dat ze fouten hebben gemaakt.
Dit heeft – sterk – bijgedragen aan de afname van het vertrouwen in de wetenschap. En het lijkt er niet op dat men dit onderkent of wil erkennen. En uit uw gesprek bij Eva, leek het er ook niet op dat u het onderkent. En juist bij de opdracht van uw hoogleraarschap is dat wel cruciaal.
Daarom zal ik aan de hand van een vijftal indringende voorbeelden laten zien hoezeer het optreden van de experts (OMT) en het RIVM daarbij een cruciale rol speelden. Mede doordat diverse OMT-leden met grote regelmaat in de media verschenen en daarmee ook, naast prof. Van Dissel, het gezicht werden van de wetenschap in een indringende crisistijd.
Op mijn website heb ik indertijd met grote regelmaat artikelen geschreven en gewezen op de indringende informatie, die toen al beschikbaar was en waar de experts niets mee deden. Ik zal over vijf onderwerpen laten zien wat er mis is gegaan met daarbij de links naar de bewuste artikelen, zodat ik in deze brief alleen de kern zal beschrijven.
1. Het sterfte-risico
Terwijl er diverse onderzoeken in april 2020 beschikbaar waren, zoals die van Los Angeles County en over Gangelt, die aangaven dat de IFR van Covid-19 in de buurt van 0.3% lag, en dat het dan met name ouderen waren, heeft Prof. Van Dissel nog in mei 2020 aan de Kamer gemeld dat de IFR 5.0% was. De besluitvorming van het OMT was daar ook in de zomer van 2020 mede op gebaseerd.
Terwijl ook al duidelijk was dat Covid-19 een vergelijkbaar seizoenspatroon had als griep, werden in de zomer van 2020 veel maatregelen gehandhaafd. Omdat er een “tweede golf” zou dreigen. Een tweede golf die pas in het najaar kwam in lijn met de ontwikkelingen van griep die in de loop van de herfst doorgaans de kop op steekt.
2. De verspreidingswijze van het virus
Eind maart 2020 verspreidde de WHO de informatie, dat het fakenieuws was dat het virus airborne was. Dit werd ook door de Nederlandse wetenschappers gezegd. Door 1,5 meter afstand te houden (ook buiten) en te desinfecteren en geen handen te schudden kon men de infectie voorkomen.
Maar al heel lang waren er onderzoeken over influenza geweest, waarbij bleek dat het virus zich juist wel via de lucht verspreidde. En dan met name in ruimte met weinig ventilatie en een lage absolute luchtvochtigheid. Ik kan u desgewenst van een uitgebreide literatuurlijst voorzien over dit onderwerp en heb daar al vanaf eind maart 2020 uitgebreid over geschreven.
Medio 2020 is er een oproep geweest van 239 wetenschappers om wel het gevaar van verspreiding door de lucht te onderkennen. Maar zowel bij de WHO als bij het OMT en RIVM was dit aan dovemanoren gericht. Daarbij werden argumentaties gebruikt en een logica gehanteerd, die u als natuurkundige, net als ik, ronduit verbijsterend zou moeten vinden.
Een paar voorbeelden:
- Toen van een koor in Seattle in maart 2020 bleek dat, ondanks het volgen van maatregelen, een groot deel van de aanwezigen Covid-19 hadden gekregen, gebeurde dat omdat men in de koffiekamer wel dicht bij elkaar geweest was.
- O.a. uit het onderzoek in Gangelt, dat begin mei 2020 verscheen, bleek dat de aanwezigen bij de carnavalsbijeenkomst ongeveer de helft besmet was geraakt, terwijl dat bij huisgenoten van geïnfecteerden dan 30% was. Ook hadden de geïnfecteerde aanwezigen bij die carnavalsbijeenkomsten meer symptomen dan de geïnfecteerde huisgenoten. Als de infectie echt alleen maar ontstond binnen korte afstand van een geïnfecteerde dan is het onlogisch dat huisgenoten lagere cijfers van besmetting lieten zien dan aanwezigen bij een carnavalsbijeenkomst.
- In augustus 2020 hanteerde Prof. van Dissel het argument dat aerosolen geen rol spelen bij de infectie, want “wij hebben bij onze maatregelen geen rekening gehouden met aerosolen, en toch zijn de cijfers sterk omlaag gegaan”. Ik hoef u niet uit te leggen wat een slechte argumentatie dit is. Door bijeenkomsten te verbieden werd immers ook de besmettingsmogelijkheden door de lucht aanzienlijk gereduceerd. Nog los van het seizoenseffect eind april/mei.
- Ook hanteerde het OMT in mei 2020 als argument dat men in de buitenlucht wel besmet kon raken door de grote uitbraak na een Champions League wedstrijd Atalanta Bergamo tegen Valencia dat in Milaan werd gehouden. Dat die infecties plaats konden hebben gevonden bij het vervoer van Bergamo naar Milaan, en het gezamenlijk bekijken van de wedstrijd op televisie in Bergamo werd genegeerd.
In juni 2020 beschreef ik het Deltaplan Ventilatie, waarbij men kon zorgen voor veilige ruimtes in het najaar en winter, waar dus nog wel activiteiten zouden kunnen plaatsvinden. Maar het heeft nog tot mei 2021 geduurd tot bij de persconferenties het bordje “ventilatie” verscheen. En ook toen niet met een zware nadruk op het belang ervan. Terwijl men wel vanaf april 2020 de zorginstellingen sloot, waarbij de kwetsbare bewoners, juist door het ontbreken van ventilatie als voorzorg, met de ramen en deuren dicht, extra lang dat zwevende Coronavirus inademde. Meer dan de helft van alle overlijdensgevallen wegens Covid-19 zijn daar geweest.
Mijn berekening is dat door de weigering van het onderkennen van het grote belang van het virus dat in de lucht zweefde, minstens 15.000 Nederlanders onnodig zijn gestorven aan Covid-19 tussen half 2020 en eind 2021. En dat dus omdat de wetenschappers van OMT en RIVM zich niet hielden aan de basis principes van de wetenschap.
3. De 3G Coronatoegangspas
Tussen eind september 2021 en eind maart 2022 had je in Nederland de QR code nodig om ergens naar binnen te mogen. Er werd gewerkt met de 3G aanpak. Je kreeg alleen toegang als je negatief getest was of in de 6 maanden na je vaccinatie of enkele maanden na je Corona-infectie.
De misvatting hierbij was, al bekend lang voordat we in Nederland met deze aanpak zijn gestart, dat degenen die gevaccineerd waren anderen niet konden besmetten. Dus terwijl men pretendeerde in een veilige ruimte te zijn dankzij dit systeem, waren er toch risico’s omdat gevaccineerden het virus toch wel konden verspreiden. En er zijn vele voorbeelden uit die tijd waarbij – vele – aanwezigen in een ruimte waar men toegang kreeg via het Corona toegangsbewijs, toch zijn besmet.
Een opvallend voorbeeld is van een uitje van oud-Kamerleden op 3 november 2021 naar het kasteel Helmond. Toegang was via de QR-code, en men hield zich strikt aan de voorschriften, maar toch raakten 25 oud-Kamerleden geïnfecteerd. Dat was meer dan de helft van de aanwezigen.
Ook dit is een prima voorbeeld van hoe de experts (wetenschappers van OMT en RIVM) door niet hun wetenschappelijke principes toe te passen, adviezen hebben gegeven die heel veel mensen onnodig in risicovolle situaties bracht en voor veel onnodige slachtoffers zorgden.
4. De Omikron lockdown
Eind november 2021 dook de Omikron variant op in de buurt van Johannesburg. Vrijwel direct werd vanuit betrokken medici gemeld dat het virus duidelijk besmettelijker was dan de vorige variant, maar veel minder ziekmakend. Dat is o.a. ook op half december gemeld op mijn website.
Terwijl half december in Nederland de cijfers in de ziekenhuizen aan het dalen waren had het RIVM een prognose gemaakt vanuit hun model. Zij combineerden de hoge besmettelijkheid van Omikron, met de ziekmakendheid van de vorige variant. En op basis daarvan werd een lockdown geadviseerd omdat anders eind januari 2022 de ziekenhuizen zouden overlopen.
Ook hierover heb ik vooraf op basis van de beschikbare kennis uit Zuid-Afrika aangegeven dat dit een foute beslissing zou zijn met zeer negatieve gevolgen vanuit een lockdown (die uiteindelijk 6 weken heeft geduurd). Nederland was het enige Europese land dat toen een lockdown heeft ingevoerd!? En dat dus allemaal op basis van een RIVM model waarvan al vooraf kon aangetoond worden dat het verkeerd was.
Hoe slecht het model was, is goed te zien op basis van de vergelijking van de voorspelling van het model en de werkelijke cijfers. In deze grafiek wordt de voorspelling van het RIVM aangegeven als de geadviseerde maatregelen zouden worden ingevoerd (de andere voorspellingen waren nog veel negatiever). In deze grafiek ziet u in het zwart de echte cijfers uit begin 2022
De prognose ven de IC-bezetting lag voor vierde week januari rond de 1700. Maar het werkelijke aantal was toen nog geen 400… Zelfs toen op 10 januari 2022 al helemaal duidelijk was dat het model volkomen mis zat werd nog niet geadviseerd om de lockdown te stoppen en ging het door tot eind januari 2022.
Ook hierop is men in het openbaar nooit teruggekomen. Dit zijn juist de voorbeelden waardoor het vertrouwen van de bevolking in de wetenschap sterk aangetast werd en wordt. Want dankzij dit model was er dus een lockdown van 6 weken geweest van vlak voor Kerst tot eind januari 2022.
5. De oversterfte studies
Maar ook na de Coronaperiode laten wetenschappers zien dat ze fouten maken en redeneringen opzetten, die bij echte wetenschappers het schaamrood op de kaken zou moeten laten komen. Wellicht om tot de vooraf gewenste conclusies te komen. U kunt over het Nivel-rapport mijn uitleg hier teruglezen en voor het rapport van UMC van de Universiteit Utrecht hier. Ik wil u als natuurkundige, die aantoonbaar goed logisch kan nadenken, wil ik u in deze brief een korte uiteenzetting niet onthouden.
In het rapport wordt gesteld dat er geen sprake is van sterfte door de vaccinatie in de eerste periode na die vaccinatie.
Dat wordt “bewezen” doordat men vaststelt dat de eerste drie weken na het vaccineren de “all cause mortality” 44% lager is dan in de weken erna. En, zoals de auteurs schrijven, je zou juist een stijging verwachten als het door de vaccinatie zou komen.
In het rapport wordt ook vermeld dat in de 1e week na de vaccinatie de sterfte 69% lager was dan in die periode na die 3 weken, in de 2e week na de vaccinatie was het 45% lager en in de 3e week na de vaccinatie was het 25% lager.
De onderzoekers gaan voorbij aan het beantwoorden van de vraag “Hoe kan het zijn dat men na gevaccineerd te worden tegen Covid-19 fors minder sterft, dan als dat niet is gebeurd?” En ook niet “Hoe kunnen die sterftecijfers in de eerste week zo veel lager zijn?”
De verklaring is heel simpel. Degenen waarvan aangenomen werd dat ze snel zouden sterven hebben zich -grotendeels- niet meer laten vaccineren. Dus de kans dat een gevaccineerde snel zou sterven was een stuk kleiner geworden. En naarmate het vaccinatiemoment langer geleden was neemt dus de sterfte onder de gevaccineerden toe.
Dat in die eerste week de sterfte 44% lager was, zegt dus NIETS over het eventuele negatieve effect van de vaccinatie. Want de geconstateerde 44% lagere sterfte zou de resultante kunnen zijn van het proces van de selectie van die voorselecte bij het vaccineren en het sterven ten gevolge van de vaccinatie. (bij voorbeeld, door het selectieproces zou de sterfte in de eerste drie weken 55% moeten zijn geweest en dat werd 45% door die extra sterfte).
Ik zeg niet dat dit het geval was, de cijfers zijn ook maar een aanname. Maar ik geef alleen aan dat de conclusie van de onderzoekers dat het 0% was, nergens op gebaseerd is, en een flagrant slechte manier van het uitvoeren en rapporteren van een onderzoek. (Met o.a. als gevolg dat een bewindsman in de Tweede Kamer aangaf dat dit onderzoek had aangetoond dat er geen sprake was van oversterfte door het vaccin kort na de vaccinatie).
En – helaas- ik kan met meer voorbeelden komen.
Uw leerstoel
Als u serieus de – slechter wordende – relatie tussen maatschappij en wetenschap wilt onderzoeken en daarover doceren, dan kunt u niet voorbij gaan aan dit sterk onwetenschappelijk optreden van belangrijke wetenschappers tijdens de grootste naoorlogse crisis in ons land. Een crisis waarbij wetenschappers een dominante rol hebben gespeeld en daarbij de wetenschap en de samenleving geen dienst hebben bewezen.
En juist doordat dit optreden van de wetenschappers niet officieel is geëvalueerd en door de betrokkenen niet openlijk verantwoording is afgelegd over de slechte adviezen die zij hebben gegeven zal dat wantrouwen bij een deel van de bevolking blijven. Iets wat ik ook zo ervaar, mede omdat men daarover in het openbaar niet in debat heeft willen gaan.
Gezien uw achtergrond, uw open houding én uw opdracht als hoogleraar, ga ik ervan uit dat u deze informatie tot u zult nemen en een antwoord zult geven dat ook in het publieke domein komt.
Het is noodzakelijk om datgene wat u wilt bereiken – wetenschap en maatschappij weer dichter bij elkaar brengen, wat ik van harte steun – voor elkaar te krijgen. Want als zelfs u deze informatie negeert en geen inhoudelijke antwoorden verstrekt en/of niet komt met een procedure waarbij het gemelde openbaar wordt geëvalueerd, ben ik bang dat al het geweeklaag over die toenemende kloof slechts krokodillentranen zijn.
Maar zoals gezegd, ik heb u hoog zitten en verwacht een goed en inhoudelijk antwoord van u.
Resteert me u veel succes te wensen bij uw nieuwe job.
Drs. Maurice de Hond
(o.a. voormalig docent methoden en technieken van onderzoek bij de UvA).
