Air-Borne; boek over die verdomde aerosolen

“Air-Borne”

Op 28 maart 2020 terwijl veel landen in lockdown gingen, plaatste de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een tweet: “FEIT: #COVID19 wordt NIET via de lucht overgedragen.”

Mensen konden proberen covid te vermijden door afstand te houden en regelmatig hun handen te wassen. De boodschap was simpel. Maar ze was ook simpelweg onjuist: het coronavirus is wel degelijk via de lucht overdraagbaar. Het kan als aerosol tot wel drie uur actief blijven, en de druppeltjes kunnen verder reizen dan wetenschappers toen beseften.

(Onderzoekers in Guangzhou, China, die tegen de heersende consensus ingingen, bewezen dit door het virus in een restaurant te bestuderen.) Toch duurde het meer dan een jaar—en een enorme hoeveelheid bewijs—voordat de WHO van standpunt én boodschap veranderde.

In “Air-Borne” laat wetenschapsjournalist Carl Zimmer zien dat het dwarsliggende gedrag van de WHO een historische precedent heeft. Hoewel epidemiologen al lang weten dat hoesten en niezen ziektes verspreiden, namen velen het idee dat besmettelijke deeltjes in de lucht kunnen blijven hangen of zich door de lucht kunnen verplaatsen, niet serieus genoeg. De heersende overtuiging was dat vloeistofdruppels na het uitademen snel op de grond vallen.

Als luchtgedragen ziektes meer aandacht van onderzoekers hadden gekregen, suggereert het boek, dan hadden covid-19—en mogelijk eerdere griepgolven—sneller onder controle kunnen worden gebracht of zelfs helemaal kunnen worden voorkomen. (MdH: en had vele onnodige overlijdensgevallen voorkomen). 

Verklaring?

Om de weerstand van epidemiologen tegen het idee van luchtgedragen verspreiding te verklaren, grijpt Zimmer terug naar het ontstaan van de kiemtheorie in de 19e eeuw. Decennialang geloofden mensen dat “miasma’s”—giftige dampen—ziektes veroorzaakten. (Het woord “malaria” betekent bijvoorbeeld “slechte lucht” in het Italiaans.) Maar naarmate wetenschappers meer te weten kwamen over ziekteverwekkers, raakte het idee dat lucht een besmettingsbron kon zijn uit de gratie.

Twee helden in Zimmer’s boek zijn William en Mildred Wells, een Amerikaans echtpaar dat onderzoek deed. In de jaren 40 voerden zij experimenten uit om te zien of uv-lampen ziektekiemen konden doden en lucht konden zuiveren. Ze installeerden deze lampen in ziekenhuizen, scholen, kazernes en zelfs in een hele stad in het noorden van de staat New York. De resultaten waren wisselend, maar succesvol genoeg—vooral tegen mazelen—dat ruimdenkende wetenschappers grotere, beter gefinancierde studies hadden kunnen uitvoeren. De Tweede Wereldoorlog maakte echter een einde aan veel van hun onderzoek. Ironisch genoeg, merkt Zimmer op, was het Amerikaanse programma voor biologische wapens gebaseerd op het idee dat ziekteverwekkers zich via de lucht verspreiden, terwijl velen bleven weigeren hun mening te herzien over hoe natuurlijke ziektekiemen zich verplaatsen. (MdH: lees de vele artikelen op deze site over het werk van deze eminente wetenschappers).

Nog niet doorgedrongen

Is de boodschap inmiddels doorgedrongen? Ingenieurs hebben voortgebouwd op het onderzoek van de Wells en effectieve “verre-ultraviolet C”-lampen ontwikkeld voor ruimtes waar luchtgedragen overdracht waarschijnlijk is, zoals clubs en restaurants. Of epidemiologen inmiddels echt van mening zijn veranderd, moet nog blijken. De hoop is dat, wanneer de volgende pandemie zich aandient, de WHO en andere instanties de mogelijkheid van luchtverspreiding serieuzer zullen nemen.

MdH:  Dat is niet te verwachten als je ziet hoe zowel de wetenschap en de media weigeren te erkennen hoe verkeerd men het heeft gezien. Met als dieptepunt de “verklaring” van Maarten Keulemans dat de eerste variant van het virus nog niet echt airborne was. Er is blijkbaar ergens een vliegschool voor virusdeeltjes.

Ook deze verklaringen lijken op die van de experts dat dankzij de maatregelen de griep een tijd weg is geweest.