Zo goed was het factchecken van Facebook tijdens de Coronaperiode…..

Facebook en factchecken

Ik moet bekennen dat ik wel wat moet lachen als ik de ophef merk, die er is, omdat Facebook hun factchecken niet meer door semi-officiele instanties wil laten doen. Maar met een aanpak komt waarbij mede-gebruikers via zogenaamde “community-notes” corrigerend optreden bij misinformatie, zoals op dit moment bij X gebeurt.

Want mijn ervaring tijdens de Coronaperiode met het factchecken van Facebook (en YouTube en LinkedIn) was juist dat ik werd tegengewerkt omdat ik de gore moed had om te stellen dat het virus zich vooral door de lucht verspreidde.

Vanuit mijn archief is een indringend inzicht te krijgen tot welke misstanden dat heeft geleid, zowel om te lachen als om te huilen.

Ik zal een van de vele video’s nog een keer tonen van mei 2020 die zoveel controverse veroorzaakte, de reactie van de factcheckers die voor Facebook optraden (dpa-factchecking) waardoor de video zware beperkingen kreeg opgelegd en mijn reactie daarop.

Onze video van mei 2020

In mei 2020 was ik betrokken bij het oprichten van smartexit.nu. Een club die zich ijverde om op een intelligente manier met de coronacrisis om te gaan en niet een complete lockdown toe te passen, wat ook nog op een foute verspreidingsmanier van het virus was gebaseerd (grote druppels, die je op meer dan 1,5 meter moest ontwijken). We hadden ook een petitie gemaakt voor de overheid.

Kijk nog eens naar deze video van 5 minuten, die we toen hebben gemaakt en op diverse platforms geplaatst.

Vrij snel werd deze video onzichtbaar gemaakt en/of een waarschuwing toegevoegd dat dit onjuiste informatie betrof.

Het oordeel van de factcheckers

De Nederlandstalige factcheckers van DPA (een Duitse organisatie), opereerden vanuit België. En op 20 mei 2020 schreven ze deze factcheck met de titel “1.5 meter is wel belangrijk”.

Dit is de tekst waarmee ze hun artikel openen:

“Al enkele dagen circuleert een animatiefilmpje op sociale media dat de regel van anderhalve meter in twijfel trekt. Ook econoom Ivan Van de Cloot deelde de video via Twitter. De makers van het filmpje, www.smartexit.nu, roepen met een petitie zelfs op om de regel af te schaffen. Volgens hen wordt het virus voornamelijk verspreid door uitgeademde microdruppeltjes, ook wel aerosolen genoemd. “Het gaat niet om de afstand, maar om lange tijd aerosolen te blijven inademen”, claimt de video. Maar wat is daar juist van aan?

BEOORDELING: De beweringen in de video zijn grotendeels misleidend. Hoewel het niet uitgesloten is dat het virus zich via aerosolen verspreidt, komen de meeste besmettingen volgens virologen nog steeds door contact en ‘grotere’ druppels. De regel van anderhalve meter is daarom wel noodzakelijk.”

In de video wordt erop gewezen dat terwijl er bij de vluchtelingenkampen op Lesbos en in landen als India en Afrika tot op dat moment geen uitbraken zijn geweest, terwijl men toch heel dicht bij elkaar was. Dat er dus andere mechanisme belangrijk zijn.

In de factcheck komt de Belgische “Van Dissel”  Steven van Gucht aan het woord en die zegt dan:

“De voorbeelden die in het filmpje worden aangehaald, houden geen steek”, begint viroloog Steven Van Gucht. “Het feit dat er in vluchtelingenkampen als Lesbos weinig tot geen uitbraken zijn, heeft enerzijds te maken met dat er voornamelijk jonge mensen leven. Die vertonen weinig symptomen of durven zich misschien niet uit te spreken uit angst voor de gevolgen.” Volgens Van Gucht geldt hetzelfde principe voor de Afrikaanse landen en India. Volgens verschillende statistiek-websites als Statista en Worldometer kloppen de uitspraken van Van Gucht. De gemiddelde leeftijd van de Indiase bevolking bedraagt ongeveer 28 jaar.

Verder stelt de video ook de manier van verspreiding in vraag. “Word je wél besmet door dicht bij een geïnfecteerd persoon te komen, waarbij je één of meerdere druppels op je lijf krijgt? Of gebeurt dat op een andere manier?” Ook daarover is Van Gucht zeer duidelijk: “We weten dat de voornaamste manieren van besmetting nog steeds contact en druppelverspreiding zijn. In de video wordt die redenering volledig omgekeerd.”

Deze woorden lijken op die Van Dissel en de OMT-leden in die tijd uitten. Er is zelfs een OMT verklaring over het onderwerp dat je wel buiten besmet kan worden gedateerd 25 mei 2020. Dit zijn de twee belangrijkste conclusies:

• Kortom, als je buiten dichtbij elkaar staat, is er geen twijfel dat SARS-CoV-2 overgedragen kan worden. Het aanhouden van 1,5 meter is belangrijk om besmetting te voorkomen. 
• De genomen maatregelen zijn gericht op het vermijden van virusoverdracht door grote druppels, en de maatregelen hebben effect. Als coronavirus aerogeen verspreid zou worden, dan hadden de 1,5 meter afstandsmaatregelen geen effect gehad. 

In dit artikel maakte ik ook toen al gehakt van dit stuk van het OMT. Het was eigenlijk te gênant voor woorden, wetenschappers onwaardig.

In de factcheck staat als slot een uitspraak van Steven Van Gught:  “Wat zij tonen in het filmpje, houdt geen steek. De verspreiding via aerosolen is eerder een bijkomstigheid die niet kan worden uitgesloten, maar dan nog is er geen zekerheid over.”

Mijn reactie toen

Ik heb een mail gestuurd naar de factcheckers over hun artikel en de argumenten van Van Gught.

“Het is werkelijk niet te geloven met welke argumenten u aankomt om een filmpje van Facebook weg te halen. U miskent erbij dat er veel onzekerheden zijn bij de bewijsvoering over de 1,5 meter en verhindert daarmee de discussie die vandaag de dag over dat onderwerp, in een vrije samenleving gevoerd zou moeten worden.

De deskundigen die u opvoert gebruiken argumenten, die met andere voorbeelden zo onderuit gehaald kunnen worden. Iets dat ik op mijn site www.maurice.nl al bijna twee maanden doe.

Een goed voorbeeld van de gelegenheidsargumenten, die door virologen worden gegeven en waarin u kritiekloos meegaat.

Dit stelt u: “De voorbeelden die in het filmpje worden aangehaald, houden geen steek”, begint viroloog Steven Van Gucht. “Het feit dat er in vluchtelingenkampen als Lesbos weinig tot geen uitbraken zijn, heeft enerzijds te maken met dat er voornamelijk jonge mensen leven. Die vertonen weinig symptomen of durven zich misschien niet uit te spreken uit angst voor de gevolgen.” Volgens Van Gucht geldt hetzelfde principe voor de Afrikaanse landen en India. Volgens verschillende statistiek-websites als Statista en Worldometer kloppen de uitspraken van Van Gucht. De gemiddelde leeftijd van de Indiase bevolking bedraagt ongeveer 28 jaar.”

Mag ik u attent maken op het feit dat nu zowel in Frankrijk als in de VS op twee vliegdekschepen ongeveer 1000 bemanningsleden besmet zijn geraakt.  Ik weet niet wat hun gemiddelde leeftijd is, maar het zou mij niet verbazen als dat ook rond de 28 jaar is…….

 Kortom: u hanteert een gelegenheidsargument van een deskundige, die tegen feiten aanloopt, die hij niet kan verklaren uit zijn model “mensen worden besmet als ze binnen 1,5 meter komen van een besmet iemand”.  Dus komt hij met  “verklaringen”  die geen hout snijden.

Op twee manieren laat ik in dit blog zien hoe dat komen met gelegenheidsargumenten voor zaken die ze niet kunnen verklaren een soort tweede natuur geworden is voor virologen.

Ik hoop dat jullie dit blog willen lezen en ook de video bekijken, die gaat over een Nederlands tv-programma, waarin precies gebeurt wat ik hierboven beschrijf.

 Last but not least: hoezeer de virologen en epidemiologen in de knel zitten bij het bieden van juiste verklaringen voor de patronen die ze bij influenza zien heb ik in dit blog beschreven.  Zelfs na jarenlange studie naar de reden van de seizoenspatronen van influenza heeft men die niet gevonden. Maar als men wel de functie van aerosolen centraal stelt dan is dat vraagstuk ineens opgelost.

Ik hoop dat u ook dat blog wil lezen en inziet dat de opstelling van ons filmpjes duidelijke fundamenten heeft. Op de site smartexit.nu komen we met de bronnen van die video.

Ik moet u bekennen dat ik het uitermate kwestieus (en ook beledigend) vind dat u een wetenschappelijke discussie (waarbij ik minstens zulke harde argumenten heb als de deskundigen die u opvoert) verhindert door de video te verbieden en uw “factchecking” daarvoor in de plaats stelt.

 Ik ben bang dat als uw organisatie en Facebook aan het begin van de 17^e eeuw er al was geweest dat u het filmpje van Galilei waarin hij uitlegde dat de zon niet om de aarde draait, maar het andersom was, door u van het net was gehaald.

Dit was vervolgens de reactie:

“Eerst en vooral, bedankt voor het lezen van onze factcheck over besmettingen die veroorzaakt worden door aerosolen. We zullen graag ook uw blog lezen.

Vervolgens nemen we steeds alle kritiek ten harte, waarvoor dank. In dit geval hebben we de nodige verschillende gerespecteerde virologen gecontacteerd (lees: Steven Van Gucht, Marc Van Ranst, Erica Vlieghe, etc.) om een synthese te maken op basis van hun expertise.

Dat staven we aan de hand van feiten die we bij erkende en onderbouwde bronnen kunnen vinden. Uiteraard houden we steeds rekening met wat er in de internationale media door artsen, virologen en andere mensen gezegd wordt. In het geval van deze check bestond er geen twijfel en waren de artsen unaniem. Anders geven we die nodige nuance zeker mee.”

Had Facebook het besluit om geen externe factcheckers in te schakelen maar 5 jaar eerder genomen….!