Door naar de onderliggende cijfers te kijken in de VS is beter te begrijpen dat er geen sprake is van een toevallige uitslag, maar van een duidelijke trend. En niet alleen in de VS.
Lees volledig artikel: Cruciale cijfers over de VS-verkiezingen
Ongeloof/onbegrip
In de meeste Nederlandse media overheerst het onbegrip/de ongeloof over de winst van Trump in de VS.
Vooraf werd Harris toch een goede kans gegeven omdat veel vrouwen en minderheidsgroepen op haar zouden gaan stemmen. Zo zagen we items over de oproep aan vrouwen om Harris te stemmen en dat verborgen te houden voor hun man. En werd er breed aandacht geschonken aan een peiling uit de red state Iowa waar Harris 3% voor lag op Trump onder 800 mensen. (De werkelijke uitslag in Iowa was dat Trump 13% meer haalde dan Harris).
Wat ik zowel voor de verkiezingen als erna vast stel is in veel media en bij veel commentatoren is dat ze lange termijn trends niet onderkennen en veel informatie brengen als losse componenten. Mede daardoor komt bij hen en degenen die zich baseren op die informatie, de uitslagen steeds weer als een verrassing. Ze begrijpen de oorzaak niet en geven de verkeerde de schuld. En als men zelf politicus is die niet blij is met de duidelijke verschuiving in veel landen naar rechts, onderkent men niet de (grote) eigen rol, bij die verschuivingen.
Vandaag en morgen worden er twee artikelen geplaatst naar aanleiding van de Amerikaanse verkiezingen. Dit artikel met cijfers over de Amerikaanse verkiezingen. En een tweede artikel met een beschouwing over de overeenkomst van de trends in de VS en in Nederland en diverse andere landen, die morgen komt.
Hou je bij de cijfers
Bij iedere Amerikaanse Presidentsverkiezing volg ik de ontwikkelingen in de afzonderlijke counties. Dat zijn er in de VS meer dan 3100. Deze “Magic Wall” van CNN laat de uitslagen zien uit 2016 en 2020 en gaf mij in de nacht van dinsdag op woensdag al snel een goed zicht op de winst van Trump. John King van CNN is degeen die op tv de ontwikkelingen per county volgde en duidde. Hij kan – net zoals ik – heel goed hoofdrekenen en daardoor werd, ook toen pas een klein deel van de swing states binnen was, duidelijk dat Trump ze zou gaan winnen.
Heel snel was het namelijk duidelijk dat vrijwel overal waar al veel geteld was dat Trump het ruim 3% beter deed dan de vorige keer en Harris duidelijk achterbleef op Biden. De enige vraag die open stond was of in de grote steden de opkomst extra hoog zou worden en dan vooral ten faveure van Harris (omdat dit in veel media vooraf was aangekondigd). Maar ook dat bleek al snel niet te gebeuren. Ook in de grotere steden steeg het aandeel Trump fors.
Bij de analyses achteraf werd getoond hoe Trump het beter deed bij de mannen en Harris bij de vrouwen. Maar die cijfers zijn pas echt interessant als je die vergelijkt met de cijfers van de vorige verkiezingen.
CNN heeft de exit-polls van 2024, vergeleken met die uit 2020 en 2016. En dan zie je beter van wat er aan de hand is, dan als je alleen naar 2024 kijkt. Die grafieken volgen hieronder.
Drie punten dienen daarbij wel in ogenschouw genomen te worden.
- Een verschuiving tussen verkiezingen kan zowel veroorzaakt worden door kiezers die van voorkeur veranderen als het verschil in opkomst tussen bepaalde kiezersgroepen. In 2016 kwamen 129 miljoen kiezers op, in 2020 155 miljoen en nu lijkt dit aantal op 148 miljoen te gaan eindigen (terwijl ondertussen de bevolking is gegroeid met ongeveer 1% per jaar). In 2016 waren er 250 miljoen Amerikanen boven de 18 jaar, waarvan 158 miljoen zich als kiezer hadden geregistreerd en 129 miljoen waren opgekomen. In 2020 waren de getallen 260 miljoen volwassenen, 168 miljoen geregistreerd en 155 miljoen opgekomen. Nu zijn er naar schatting 272 miljoen volwassen Amerikanen, waarvan er 148 miljoen gestemd hebben. Het aantal geregistreerde kiezers is nog niet bekend (De uitsplitsing van de opkomst per staat in 2016 en 2020 ziet u hier). De lagere opkomst in 2024 lijkt duidelijk sterker zich te hebben voorgedaan het niet witte deel van de bevolking te zijn geweest.
- Wie de zittende president is maakt veel uit, zoals uit sommige grafieken goed is op te maken. Want als je bij voorbeeld erg klaagt over prijzen of een slechte economie, dan was in 2020 Trump de zittende president en in 2024 Biden.
- In 2024 haalden andere kandidaten dan Trump en Harris 1.6%. Dat was in 2016 en 2020 niet het geval.
Met dat in het achterhoofd geven de volgende grafieken een goed inzicht in wat de onderliggende trends zijn bij de verkiezingsuitslag in de VS. (In het andere artikel zal ik vergelijkingen trekken met o.a. Nederland).
Geslacht
Hieruit is goed op te maken dat de democratische kandidaat in alle drie verkiezingen het beter deed bij de vrouwen dan bij de mannen. Maar Harris deed het zowel bij de vrouwen als mannen slechter dan Clinton en Biden.
Hier zien we dat Harris het alleen bij de vrouwen beter deed dan Biden, maar bij de mannen niet.
Een scherpe daling van de democratische kandidaat is bij de mannen van latijnse afkomst te zien. Bj vrouwen zie je de daling ook, maar in mindere mate.
Bij de witte bevolking zijn de verhoudingen bij de mannen niet verschoven tussen 2024 en 2020. Wel wat bij de vrouwen.
Omdat we weten dat bijna drie kwart van de kiezers wit was en de opkomst bij deze groep relatief hoger was dan bij de andere groepen is hieruit goed op te maken dat deze hogere opkomst (of beter de lagere opkomst bij de andere groepen) voor zeker de helft de stijging van 4% van Trump t.o.v. 2020 verklaart. Hij ging van 47% van de uitgebrachte stemmen naar 51%.
Opleidingsniveau
Net zoals in Nederland is er een groot verschil in opleidingsniveau tussen aanhang van de verschillende partijen. Bij de hoger opgeleiden witte kiezers zien we een stijging van de Democraten en bij de lager opgeleiden witte kiezers zien we amper een verschuiving. Impliciet laat dit zien dat er een fors verschil moet zijn geweest tussen de opkomst van de witte kiezers met een hoge opleiding en met een lage opleiding. Die eerste groep lijkt fors lager opgekomen te zijn dan de tweede groep.
Bij de niet-witte kiezers is goed te zien dat zowel bij de hoger opgeleiden als bij de lager opgeleiden een forse daling is van de democraten. (En daarbij weten we ook nog dat de opkomst bij deze groep relatief gezien het meest is gedaald).
Leeftijd
Bij leeftijd zien we een zeer interessant proces. Het is een klassiek patroon dat jongeren meer op de Democratische partij stemmen dan op de Republikeinse partij. Maar als we de verschuivingen bekijken dan zien we dat bij alle leeftijdsgroepen Trump fors is gestegen t.o.v. de Democratische kandidaat, maar boven de 65 jaar is dat niet het geval. Daar is Trump juist gedaald.
De grootste verschuivingen zien we bij de groep 18-29 jaar en bij de groep 45-64 jaar. Ook bij de kiezers die voor het eerst stemden werd een duidelijke stijging vastgesteld voor Trump t.o.v. de voorgaande verkiezingen.
Stedelijk – urbaan
Ook dit zijn veelbetekenende verschillen. In steden is de aanhang van de democraten veel hoger dan buiten de stedelijke en suburbane gebieden. Goed valt echter te zien hoe groot de stijging van Trump is geweest buiten de steden en suburbane gebieden. Uitgaande van een landelijke stijging van Trump van 4% wijst dit ook op een relatief betere opkomst ten opzichte van de vorige verkiezingen in die gebieden buiten de steden.
Economie
Hoe men over de economie denkt heeft een heel grote invloed. Maar daar speelt dus heel sterk een rol wie op dat moment de zittende president is. Daarom zien we in 2020 een heel ander patroon (met een zittende Republikeinse president) dan in 2016 en 2024 (met een zittende democratische president).
We zien een min of meer vergelijkbaar patroon als het gaat over de inschatting van de eigen financiële situatie.
Abortus
Hoe men over abortus denkt heeft ook een duidelijke invloed, zoals deze grafiek laat zien. Maar goed is te zien dat het per saldo geen groot effect heeft gehad op de uitslag.
Liberale – Conservatieven
Deze grafiek laat de polarisatie goed zien, maar ook dat degenen die zich gematigd noemen duidelijk meer in de richting van de Republikeinen gingen.
Leerzaam
Dit soort informatie is heel belangrijk om goed te begrijpen wat uitslagen van verkiezingen bepaalt. Als je de media volgt (en zeker niet alleen bij de Amerikaanse verkiezingen) dan merk je dat de eigen voorkeur (of eigenlijk meer de afschuw), die informatieverstrekking en analyses erg in de weg zit. Dat zie je in de VS met de persoon Trump, maar in Nederland zeker ook met de persoon Wilders. Daardoor wordt men zwaar verrast door uitslagen en snapt men ook niet wat men zou kunnen doen om ongewenste trends om te buigen.
Daarover het tweede artikel dat morgen verschijng.
