Maar één ding weten we zeker: “Daar ligt het NIET aan”

Leestijd: 4 minuten

Maar één ding weten we zeker: “Daar ligt het NIET aan”

Jaarcijfers oversterfte

Het onderwerp is al vaak voorbijgekomen: de oversterfte, zoals we die al ruim anderhalf jaar kennen. Ook vandaag is het in Nederland weer in het nieuws, omdat het CBS gekomen is met het totaaloverzicht voor 2022. De oversterfte is vrijwel gelijk geweest aan de jaren 2020 en 2021.

Als ik de stukken las, die er vanaf medio 2021 over dit onderwerp worden geschreven, viel me steeds – van alle kanten – de simplistische aanpak op. De ontwikkeling van sterftecijfers wordt bepaald door een groot aantal factoren, die ook nog op een complexe manier met elkaar interfereren. Maar de meeste auteurs die ik daarover in 2021 en 2022 las schreven de oversterfte vooral toe aan één component. En dat was bij de ene groep Corona en bij de andere groep het vaccin.

Als je vervolgens naar de onderbouwing ervan keek dan was die vaak zwak. Regelmatig ook nog met een sterke interne tegenspraak. Zo heb ik het altijd verwonderlijk gevonden hoe aan de ene kant gesteld werd dat vaccinatie een goede bescherming bood tegen sterfte en aan de andere kant dat de oversterfte, ook nadat het overgrote deel van de mensen was gevaccineerd, werd veroorzaakt door Corona.

Omikron

Omdat in 2022 nog alleen de Omikron-mutatie heerste met veel minder ernstig zieken tot gevolg (de opnames op de IC’s bleven het hele jaar erg laag) werd het tijdens 2022 steeds moeilijker om de oversterfte weg te schrijven op Corona. Maar hoewel men dat toch nog probeert, is het nu vrijwel iedereen duidelijk dat dit niet het geval kan zijn.

Toen in 2021 het steeds duidelijker werd dat vaccinatie met name bij jonge mannen een duidelijk verhoogd risico opleverde aan hartklachten haastte men zich om te stellen dat die klachten minder ernstig zijn dan de hartklachten die men kreeg als men Covid-19 had gekregen. Maar als je toen naar de studies keek die dat zouden aantonen, waren die absoluut niet overtuigend en inmiddels weten we ook uit grootschaliger studies dat het echt onzin was.

En nu wordt dus gesteld dat de oversterfte van 2022 vooral samenhangt met de lange termijn effecten van Corona.

Maar terwijl men onzeker is over de bijdrage van iedere component van het verhaal, weet men blijkbaar één ding zeker: het ligt niet aan het vaccin! Dat kunnen we vandaag in verschillende artikelen over dat onderwerp teruglezen.

Slechte data

Wat mij als onderzoeker, die heel vaak met steekproefonderzoeken heeft gewerkt, steeds opvalt, is hoe slecht de kwaliteit van de data eigenlijk is, die men de afgelopen jaren gebruikte. De drie grootste problemen zijn:

• Wat is de definitie van “gevaccineerd”? Ten aanzien van het effect van de vaccinatie als bescherming tegen Covid is het begrijpelijk dat men een korte periode aanhoudt, voordat men als gevaccineerd telt. Maar als het gaat om de mogelijke nadelige effecten van een vaccinatie zou het moment van vaccinatie moeten tellen als startmoment. In veel studies gebeurt dat niet.
  
• Wat is de reden van overlijden? In veel gevallen is, zeker bij ouderen, het overlijden een gevolg van een samenspel van factoren. Wat in de uiteindelijke administratie als reden wordt geformuleerd hoeft niet de hoofdreden van het overlijden te zijn. In de afgelopen drie jaar is het vaak voorgekomen dat Corona als reden of belangrijkste reden is vermeld, terwijl dat niet de belangrijkste reden was. Soms zelfs een hele kleine rol speelde bij het overlijden.
  
• Slechts een deel wordt geregistreerd. Zowel voor wat betreft de reden van sterfte als de mogelijke bijwerkingen van vaccinatie is de kwaliteit van de data zowel slecht als vaak niet objectief vastgesteld. De registratie van bijwerkingen betreft een duidelijke onderschatting.

Totale sterfte

Zoals Prof. Norman Fenton al heel vroeg tijdens de crisis aangaf is de beste – en misschien wel de enige goede – de totale sterfte. Dat is ongeveer het enige cijfer waar al die problemen rondom de data geen parten spelen. (In dat kader is het onthutsend te lezen wat de Engelse tegenhanger van het CBS onlangs antwoordde op de kritiek van Fenton e.a. op de kwaliteit van de data op het gebied van de bescherming van het vaccin tegen sterfte. Zij erkennen de door Fenton aangekaarte problemen en geven aan dat die data eigenlijk niet gebruikt mag worden om conclusies te trekken over de bescherming van/de sterfte door het vaccin. Hier zie je een interessant interview hierover).

Beschamend

Nu geeft die slechte kwaliteit van de data alle mogelijkheden tot het trekken van de conclusies die de betrokkenen – om welke reden dan ook – willen trekken. Van “zie je wel hoe veilig de vaccins zijn”  tot “vrijwel alle oversterfte komt door het vaccin”.

Ik vind het nog steeds beschamend (en dan druk ik me eufemistisch uit)  hoe men vanaf medio 2020 nagelaten/geweigerd heeft om juist rondom de verzameling van data allerlei voorzieningen te treffen waardoor we echt goed de ontwikkelingen konden volgen van Corona in Nederland en de gevolgen voor de samenleving. Dat had o.a. kunnen gebeuren via een grootschalig steekproefonderzoek. Plus dat bij de start van de vaccinatiecampagne men ook allerlei stappen had kunnen nemen rondom dataverzameling en analyses waardoor er wel harde conclusies getrokken zouden kunnen worden.

Maar dat is niet gebeurd en zo kon dus de data gebruikt worden (gecombineerd met wanstaltige modellen) om het beeld te schetsen, dat men blijkbaar wilde schetsen in relatie tot de ingezette en voorgenomen maatregelen.

Vaccinatieschade

Die goede kwaliteit data is helemaal nodig als er sprake kan zijn van een complexiteit aan oorzaken. Plus een open blik om de analyse uit te voeren en iedere mogelijke uitkomst te accepteren. Dit zijn nu totale cijfers over 2022. In alle leeftijdsklassen een oversterfte. Hoewel die in absolute zin kleiner is (in totaal 1500 oversterfte tussen 0 en 50 jaar) blijkt het percentueel onder de personen onder de 50 jaar in 2022 hoger geweest te zijn dan in 2021 en 2020.

Er zijn vele verklaringen mogelijk voor deze oversterfte-cijfers en het zou mij ook niet verbazen als er meerdere tegelijk werken. Het zal een hele kluif zijn op basis van de wel beschikbare data tot goed onderbouwde conclusies te komen. Maar juist daarom is het gewoon een brutaliteit om te stellen, zeker als je bij het CBS werkt, dat het in ieder geval zeker is dat het niets met vaccinatie te maken heeft, zoals het onderstaande citaat uit een artikel op nu.nl laat zien,

Maar sinds de start van de Coronaperiode is het helaas zo geworden dat allerlei basisprincipes rondom analyses, data en onderzoek verdwenen of vergeten zijn, ook (of zeker?) bij een medewerker van het CBS. Waardoor er nog meer ruimte gegeven wordt aan achterdocht en daling van vertrouwen.

(zie ook deze video van John Campbell).

U heeft zojuist gelezen: Maar één ding weten we zeker: “Daar ligt het NIET aan”.

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.

Op deze site willen we geen paywall introduceren. Iedereen die dit wil kan al onze artikelen lezen. Welk onderwerp het ook betreft. Maar wij draaien wel op de vrijwillige bijdragen van onze bezoekers. Daarvoor is deze link beschikbaar. Hartelijk dank alvast.