Forse verschillen tussen cijfers EenVandaag en Peil.nl

Leestijd: 5 minuten

Forse verschillen tussen de cijfers van EenVandaag en Peil.nl

Peiling EenVandaag/Politieke Barometer

Hoewel ook bij EenVandaag (de politieke barometer van Ipsos) t.o.v. twee maanden geleden de VVD daalt en BBB is gestegen, zijn er forse verschillen met mijn laatste peiling van afgelopen zondag. 

• VVD staat op 27 zetels, bij Peil.nl op 20 zetels
• D66 staat op 18 zetels, bij Peil.nl op 12 zetels
• CDA staat op 9 zetels, bij Peil.nl op 6 zetels
• Regeringscombinatie staat op 59 zetels, bij Peil.nl op 44 zetels
• BBB staat op 16 zetels, bij Peil.nl op 19 zetels
• PvdA+GroenLinks staan samen op 19 zetels, bij Peil.nl op 25 zetels
• Volt staat op 2 zetels, bij Peil.nl op 5 zetels
• De overige verschillen zijn klein.

Nu is een peiling geen verkiezingsuitslag, maar geeft alleen de electorale krachtsverhoudingen van het moment van onderzoek aan. Aanpak en opzet van het onderzoek kunnen invloed hebben op de uitslag, maar deze verschillen zijn te groot om die alleen daaraan toe te schrijven.

Nu is het zeer onwaarschijnlijk dat er in de komende 9 maanden Tweede Kamerverkiezingen zullen zijn. Maar wel komen er over ruim 6 maanden Provinciale Statenverkiezingen, die uiteindelijk tot een nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer zal leiden (in mei 2023). In dat kader is het wel van belang welke van de twee peilingen een beter beeld geeft van de electorale krachtsverhoudingen in relatie tot de verkiezingen van half maart 2023.

Verschil tussen Tweede Kamerverkiezingen en de andere

Terecht wordt gesteld dat tussentijdse peilingen een slechte voorspeller zijn voor de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen. Zelfs in de laatste maand voor de Tweede Kamerverkiezingen kunnen er forse verschuivingen plaatsvinden. Maar dat komt door het specifieke karakter van de Tweede Kamerverkiezingen. De grootste partij levert doorgaans de premier en bij de keuzes van een fors deel van de kiezers speelt dat een belangrijke rol.

Een goed voorbeeld zijn de verkiezingen van 2012. Emile Roemer (SP) stond ruim drie weken voor de verkiezingen in de peilingen bovenaan (met 36 zetels), de VVD volgde met 32 zetels en de PvdA met 16 zetels. Maar toen begonnen de debatten en Roemer deed het niet goed bij het debat met Rutte en de PvdA met de nieuwe lijsttrekker Samsom deed het juist wel goed. In ruim drie weken zakte de SP naar 15 (!) zetels en steeg de PvdA naar 38 zetels. De tweestrijd met Samsom zorgde er ook voor dat de VVD zelfs 41 zetels haalde (een record voor de VVD).

Ook bij andere Tweede Kamerverkiezingen zien we iets vergelijkbaars. Zo haalde in 2003 de PvdA met de nieuwe lijsttrekker Wouter Bos in enkele weken de grote achterstand op het CDA (Balkenende) bijna in.

Ontwikkeling

Dus de conclusie dat tussentijdse peilingen weinig zeggen over de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen weken, maanden of jaren later is juist. Maar met een peiling probeer je wel de ontwikkeling te laten zien van de electorale steun van de partijen onder de actuele omstandigheden en het verloop in de tijd.

Echter, ten aanzien van de verkiezingen voor de Provinciale Staten, zie je een ander patroon. Omdat het daar niet gaat om wie de grootste wordt/wie de premier wordt. En omdat de lagere opkomst bij die verkiezingen ook een specifieke invloed heeft op de uitslag. Want wie blijven er dan thuis en wie komen dan wel naar het stemhokje? De opkomst voor de Provinciale Statenverkiezingen zijn doorgaans rond de 55% en die bij de Tweede Kamerverkiezingen in de buurt van de 80%.

Het beeld van de Provinciale Statenverkiezingen 2019

Het is nu ruim 6 maanden voor de volgende verkiezingen van de Provinciale Staten-/Eerste Kamerverkiezingen. En vanzelfsprekend kan er nog veel gebeuren binnen de politiek en de samenleving met gevolgen voor de electorale verhoudingen.

Maar de sleutelvraag is dan wel of Peil.nl t.a.v. de electorale krachtsverhoudingen een beter beeld geeft van die electorale verhoudingen dan EenVandaag/Politieke Barometer (uitslagen die ook een impact hebben op de Peilingwijzer, de combinatie van drie peilingen, die door de grotere media alleen nog worden overgenomen). Bij Peilingwijzer staat de VVD trouwens nu op 26 zetels en dat komt omdat EenVandaag/Politieke Barometer van alle peilers de VVD altijd het hoogst peilt. I&O peilt de VVD gemiddeld 5 zetels lager dan de Politieke Barometer).

In maart 2019 werden de Provinciale Statenverkiezingen gehouden. En het is interessant om de prognose van Peil.nl te vergelijken met die van Peilingwijzer en de uiteindelijke uitslag. Het wordt weergegeven in Eerste Kamerzetels. (Peilingwijzer was een combinatie van de peiling van EenVandaag en I&O).

het totaal in de laatste twee kolommen is het totaal van de verschillen per partij tussen prognose en uitslag

Ruim 5%

Goed valt te zien dat mijn prognose VVD en FVD op een gelijk niveau zette en Peilingwijzer (inclusief de Politieke Barometer) een verschil aangaf tussen VVD en FVD van 4 zetels. Besef dat dit in procenten van het electoraat ruim 5% is! Dus Peilingwijzer schatte kort voor de verkiezingen van maart 2019 FVD 5% te laag in.  De PVV werd 5% te hoog ingeschat door Peilingwijzer.

In ieder geval is hiermee aangetoond dat bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 Peil.nl een beter beeld van de electorale krachtsverhoudingen gaf dan Peilingwijzer/de peiling van EenVandaag/Politieke Barometer.

N.B. In maart 2019 haalde de VVD bij de Provinciale Statenverkiezingen een tegenwaarde van slechts 22 Tweede Kamerzetels en FVD zelfs 23.

6 maanden vóór de Provinciale Statenverkiezingen

Het is nu ruim 6 maanden voor de volgende Provinciale Statenverkiezingen. En de vraag is natuurlijk in welke mate de peiling van Peil.nl al dan niet een beter beeld geeft van de electorale krachtsverhoudingen in het licht van die volgende verkiezingen.

Om daar een indruk van te geven ziet u hieronder de peilingen staan van Peil.nl en Peilingwijzer van eind augustus 2018.

Het grootste verschil tussen de peiling van Peil.nl en Peilingwijzer was FVD. Die haalde bij Peil.nl toen 8 Eerste Kamerzetels en bij Peilingwijzer slechts 4.

PVV haalde bij Peilingwijzer 2 zetels meer dan bij Peil.nl en CDA ook.

Het is interessant om vast te stellen dat dus ruim 6 maanden later bij de prognose voor de uitslag van de verkiezingen van maart 2019 Peilingwijzer FVD 4 zetels te laag had, terwijl Peil maar 1 zetel verschil liet zien. En Peilingwijzer had in maart 2019 PVV 4 zetels te hoog,

Door die peiling van augustus 2018 te vergelijken met de prognose van PS 2019 lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat Peil.nl in maart 2019 een veel beter beeld gaf van de electorale verhoudingen in relatie tot de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen. Maar ook dat de krachtsverhoudingen van Peil.nl eind augustus 2018 een beter beeld gaf van de electorale krachtsverhoudingen van dat moment in aanloop naar de verkiezingen van ruim 6 maanden later.

Wat betekent dit voor de huidige verschillen in de peilingen?

Het bovenstaande laat zien dat in ieder geval bij PS2019 en de aanloop er naartoe Peil.nl een beter beeld gaf van de electorale verhoudingen.

Het is aan u om uw conclusies te trekken over de waarde van de peiling van Peil.nl en die van EenVandaag/Politieke Barometer in het licht van de aanstaande Provinciale Statenverkiezingen. Zal de VVD een ruim hogere score halen dan in maart 2019? En zal BBB een bepaalde rol gaan spelen, vergelijkbaar met de rol van FVD in 2019?  Of zal blijken dat de PVV veel dichter bij de VVD gaat komen dan bij eerdere Provinciale Statenverkiezingen het geval was?

Nog een kleine voorspelling: Als I&O binnenkort met hun nieuwe peiling komt (die ook in de Peilingwijzer wordt opgenomen) zal blijken dat de VVD een stuk lager scoort dan bij EenVandaag en BBB duidelijk hoger dan bij EenVandaag! Mijn inschatting is dat I&O bij de VVD tussen de 20 en 22 zetels uitkomt en bij BBB tussen 17 en 19 zetels. 

Volg Maurice de Hond op Twitter | Facebook | LinkedIn | YouTube.

U heeft zojuist gelezen: Forse verschillen tussen de cijfers van EenVandaag en Peil.nl