Op deze pagina worden dagelijks de laatste cijfers over de covid-19 epidemie gepresenteerd, op basis van de gegevens van het NICE, aangevuld met de voorspellingen voor de komende weken. Vandaag de cijfers voor 28 januari 2022.
Lees volledig artikel: Covid Dagcijfers 28 januari 2022
Immuniteit doet het werk (niet?)
We volgen als Green Team de corona cijfers al anderhalf jaar. Afgezien van de komst van nieuwe varianten (en ja, het seizoenseffect in november 2020 dat nog niet in onze berekeningen werd meegenomen) zaten onze prognoses altijd dicht in de buurt van de werkelijkheid. Daar waar er onzekerheid in de prognoses zat, gaven we dat aan. Het laatste voorbeeld daarvan was in oktober/november waar drie factoren tegelijk speelden die we niet goed afzonderlijk konden kwantificeren. Het globale verloop was toen wel bekend, maar nog niet tot welke hoogte de bult zou stijgen.
Het staat in schril contrast met de prognoses van het RIVM. Zaten ze er een jaar geleden nog 200%-300% naast, inmiddels worden golven voorspeld die er 1000%-2000% naast zitten. De laatste voorspelling van Van Dissel is dat er in maart opnieuw/wel een golf gaat komen met tussen de 125 en 1000 opnames per dag, wat voor golf is nog onbekend. Hoe dan??? Welk model?
Inmiddels hebben we wel een vermoeden hoe dit zit. Laten we eerst beginnen met ons eigen “model”:
- Het reproductiegetal bepaalt de snelheid van verspreiden.
- Na besmetting wordt iemand immuun en kan het virus niet verder verspreiden. Het verlaagt daarmee de R-waarde gedurende de epidemie voortdurend.
Dit is alles wat er in ons model zit. De rest is invullen van de cijfers aan het begin en rekenen maar. Ons model kun je eigenlijk niet eens een model noemen, maar gewoon het toepassen van de rekenregels die epidemiologen al decennia gebruiken. Maar wat zou er dan in het RIVM model zitten? Vermoedelijk is dit het:
- Het reproductiegetal bepaalt de snelheid van verspreiden.
- Door vaccinatie wordt iemand immuun en kan het virus niet verder verspreiden. Het verlaagt de R-waarde gedurende de tijd dat het vaccin beschermt.
- Door het beperken van mobiliteit, wordt de snelheid van verspreiding van het virus verder afgeremd (maatregelen!).
- Natuurlijke immuniteit speelt een ondergeschikte rol.
Beide modellen zijn uiteraard afhankelijk van de eigenschappen van het virus. Zodra er een nieuwe variant met een hogere besmettelijkheid verschijnt, moeten alle parameters van het “model” aangepast worden. Maar het grote verschil tussen de beide modellen is de rol die de immuniteit speelt. Natuurlijke immuniteit kan (vrijwel) alleen maar toenemen gedurende de epidemie en zal de verspreidingssnelheid voortdurend laten afnemen. Bij vaccinatie is er na het zetten van het vaccin een zekere bescherming, maar die neemt na verloop van tijd af, afhankelijk van de kwaliteit van het vaccin (Vaccin Efficiency). Dit is waarschijnlijk de verklaring, dat het RIVM model altijd een bult verwacht in de ziekenhuisopnames, omdat dan de vaccins of de boosters hun werking gaan verliezen. Dit lijkt het fundamentele verschil tussen de RIVM modellen en onze rekenwijze en daarmee de verklaring voor het voortdurend verschijnen van nieuwe bulten in de RIVM prognoses.
Omikron
De nieuwe Omikron variant is in zeer korte tijd dominant geworden in Nederland. Rond 23 december was het aandeel 50% en inmiddels 100%. Omdat Omikron veel minder ziekmakend is, duurde het nog tot 2 januari voordat het aandeel Omikron opnames groter werd dan Delta.
Als we willen begrijpen en voorspellen hoe het verdere verloop zal zijn, moeten we het aandeel Omikron over de afgelopen weken weten. Dat kunnen we doen, door gebruik te maken van het model voor de Delta variant (eigenlijk hetzelfde model maar dan met andere begincijfers), de prognose voor de cijfers van alleen Delta af te trekken van de werkelijke cijfers. Dan houden we het aandeel Omikron over. Dit is dan het plaatje:
We zien hier het aandeel Omikron (groene lijn) van medio december geleidelijk stijgen. In vergelijking ook de cijfers van de eerste golf met een R0 waarde van 2,5. Voor Omikron is de R0 ongeveer 12, dat is dus bijna vijf maal zo groot en met zo’n besmettelijkheid zou de eerste golf er maar 3 dagen over hebben gedaan om de top te bereiken. We zien dat nu de top pas in 2 maanden wordt bereikt, dankzij de opgebouwde natuurlijke immuniteit, waar uiteraard ook nog een stukje geprikte immuniteit bij zit. Om de epidemie uit te laten doven, is 95% immuniteit nodig en daar zitten we nu heel dichtbij.
Ook staat in deze grafiek het aantal positieve testen aangegeven voor specifiek de Omikron. Ook ter vergelijking de totaal aantallen voor Omikron plus Delta als streeplijnen. De schaal is zodanig gekozen, dat opnames en PCR op 1 december samenvallen. We zien dat ze tot de komst van Omikron perfect gelijk oplopen. PCR cijfers waren een goede voorspelling voor de ziekenhuisopnames.
Inmiddels beginnen de PCR cijfers ongecontroleerd te stijgen en zijn in verhouding al bijna tien maal zo hoog en blijven doorstijgen, zelfs nu het aantal ziekenhuisopnames lijkt te stabiliseren en zelfs te dalen. Het aantal positieve testen is dus inmiddels nietszeggend en alleen nog waardevol om een groen vinkje te scoren.
Reproductiegetal Omikron
Minstens zo interessant is het om het reproductiegetal in beeld te krijgen. Nu we het netto aandeel van Omikron kunnen uitrekenen, kunnen we daarmee ook het reproductiegetal berekenen. Besef wel dat er meer onzekerheid in deze cijfers zit dan bij de berekeningen voor het overall reproductiegetal, omdat ook de schatting voor de Delta enige onzekerheid heeft. Maar het geeft wel inzicht in de cijfers. Besef ook dat op theoretische gronden deze netto berekening hoort te beginnen bij 2,4 eind november, want de Omikron is 2,4X besmettelijker dan Delta. Dat gegeven is een extra controle of onze berekeningen zouden kunnen kloppen. Dit wordt dan het plaatje:
Het is hetzelfde plaatje dat we vaker laten zien, maar nu uitgebreid met een extra rode lijn: het reproductiegetal maar dan berekend op de netto Omikron cijfers. Theoretisch zou deze lijn dus moeten beginnen eind november (toen Omikron net was gearriveerd) op een waarde van 2,4. Inmiddels zitten we op 17 januari op 1,09 en als we die lijn doortrekken, dan zouden we rond 20 januari op de waarde van 1,0 moeten zitten. De opnamecijfers zouden dan ongeveer 5 dagen later moeten gaan dalen, rond 25 januari dus. En dat is twee dagen geleden. Inderdaad zien we nu een platte top bij het aantal ziekenhuis opnames!
De Paradox van de Maatregelen
Al sinds de invoering van maatregelen om de pandemie te bestrijden, is het ontbreken van het kunnen zien van de effecten hiervan, door het OMT aangevoerd als indirect bewijs dat ze toch effect hebben. Het was De Paradox van de Maatregelen, waarover we ruim een half jaar geleden een artikel hebben geschreven. Dit is een van de voorbeelden die we lieten zien:
In deze grafiek staat het uitgerekende vermeende effect van 5% bij invoeren van de avondklok als een groene lijn, vergeleken met de werkelijke cijfers als de gele lijn. Als de gele lijn daadwerkelijk het gevolg is geweest van de avondklok, dan zou de rode lijn het verloop geweest zijn zonder deze maatregel. Hoe het werkelijk zit, kunnen we nooit weten, het blijft een paradox. Het zou ook heel goed kunnen zijn dat een avondklok helemaal geen effect heeft. Maar het belangrijkste is dat per saldo er geen enkele winst te verdienen is. Het aantal ziekenhuisopnames onder de lijn komt 3 maanden later terug als extra opnames boven de lijn.
Nu is het boeiend om onze prognose die al een maand “staat” er bij te halen:
We zien hier dat in januari de werkelijke cijfers dalen onder de prognose (de oranje streeplijn), maar daar inmiddels weer boven zitten (België laat dit zonder lockdown niet zien!). Wel inmiddels dus nu een kentering en het gevoel zegt dat wat we (door de lockdown?) onder de bult hebben uitgespaard ook nu als extra opnames boven de lijn moeten gaan inhalen. De lockdown heeft de besmettingen vertraagd en geen netto resultaat opgeleverd zoals het zich laat aanzien.
De verklaring is eenvoudig en niet door het RIVM te geven: de epidemie eindigt als er groepsimmuniteit is. We schreven hierover ook eerder in het artikel Einde van de epidemie. Het was geschreven nog voor de komst van de Omikron variant, dus dat gegeven komt er nog bovenop.
Inmiddels is ook de wetenschap gedoken op het vermeende effect van maatregelen om een epidemie te controleren. Het gerenommeerde John Hopkins Institute for Applied Economics heeft hierover een publicatie uitgebracht, waarin de conclusie getrokken wordt dat maatregelen een effect hebben van slechts 0,2%. Dit is op basis van het vergelijken van data uit een groot aantal landen. Dat is dus maar een fractie van het beoogde effect. Wel lijken we te kunnen zien aan de NICE cijfers dat er een effect van rond de 10% is geweest in de eerste helft van januari, maar dat we dat inmiddels alweer aan het inhalen zijn.
De dagcijfers van de ziekenhuisopnames zijn:
- Aantal ziekenhuisopnames gisteren 149 *
- Aantal ziekenhuisopnames eergisteren: 160 *
- Actuele geschatte R-waarde op basis van ziekenhuisopnames: 1,09 **
We gaan het weer zien!
Toelichting
In de grafiek met ziekenhuisopnames, geeft de blauwe lijn gemerkt “I-PCR” de voorspelling weer van het aantal ziekenhuisopnames op basis van de PCR test. Zie ook ons blog hierover.
* Gecorrigeerde waarden. Ongecorrigeerde waarden op stichting-nice.nl
** Let op: deze R dag-waarde kan dus nog 0,02 wijzigen de komende tijd, als gevolg van het bijplussen (toevoegen door NICE van nog niet ingevoerde patiënten met een positieve PCR-test).
U heeft zojuist gelezen: Covid Dagcijfers 28 januari 2022 – Immuniteit doet het werk (niet?)
