In Londen is Omikron nu duidelijk op retour qua aantal positieve tests en ziekenhuisopnames. En de eerste tekenen dat de ziekenhuisbezetting en zelfs het aantal patiënten aan de kunstmatige beademing dalen lijken zichtbaar.
Het VK als geheel loopt achter op Londen, maar ook daar lijkt het aantal gerapporteerde positieve tests inmiddels te dalen.
Lees volledig artikel: Omikron in het buitenland – update 8 januari 2022
door Eildert Slim (Green Team)
Gedurende de feestdagen is trendanalyse van coronacijfers uitermate onzeker. Eerst, omdat mensen zich anders gedragen. Men gaat bijvoorbeeld op familiebezoek, in plaats van naar het werk of naar school. Deze gedragsveranderingen hebben invloed op het aantal besmettingen. In positieve of negatieve zin, dat is ook nog eens afhankelijk van de op dat moment geldende maatregelen.
Twee, vanwege de onzekerheid tussen gemeten en daadwerkelijke cijfers. Zo wordt slechts een deel van het aantal geïnfecteerde mensen positief getest, maar hoe groot dit deel is is afhankelijk van wie zich om welke reden laat testen. Zolang deze onzekerheid constant is heeft dit geen invloed op de trendanalyse, maar gedurende de feestdagen is het testgedrag mogelijk anders dan tijdens een normale werkweek.
Inmiddels zijn de feestdagen grotendeels voorbij en ontstaat de komende weken een consistenter beeld van de Omikron situatie.
Zuid Afrika
In Zuid Afrika is Omikron inmiddels op retour. Hieronder het aantal positief geteste ziekenhuisopnames per week, gedurende de afgelopen zes maanden. Data voor de laatste week is nog onvolledig.
Links is de nasleep van positief geteste ziekenhuisopnames gedurende de Delta golf, een half jaar geleden. Rechts de Omikron golf, die lager piekte en vooralsnog van kortere duur lijkt. Bovendien werd een groter percentage van positief geteste Omikron patiënten opgenomen om andere redenen dan coronaklachten, bijvoorbeeld wegens letselschade of om te bevallen. In Zuid Afrika worden alle patiënten standaard getest.
Dit in een land met een vaccinatiegraad van ongeveer 25%, zonder noemenswaardige boostercampagne. Als de vaccins en/of boosters effectief zijn, zouden de cijfers in een hooggevaccineerd land in verhouding tot Delta nog lager blijven.
Stel, dat vaccinatie het risico op ziekenhuisopname vermindert met 90%. Dan zou met een vaccinatiegraad van 25% ongeveer 1 gevaccineerde worden opgenomen voor elke 30 ongevaccineerden.
Op een bevolking waarvan 75% gevaccineerd is – zoals in West Europese landen – zijn dit dan 3 gevaccineerden voor elke 10 ongevaccineerden, dus in totaal 13/31 x 100% = 42% van het aantal opnames in het land met 25% vaccinatie.
In Zuid Afrika was het aantal Omikron opnames ongeveer 40% van het aantal Delta opnames een half jaar eerder. Met 42% daarvan, wegens de hogere vaccinatiegraad in West Europa, zou het aantal ziekenhuisopnames hier uitkomen op 17% van eerdere golven – terwijl de nieuwe golf bovendien van korte duur is.
Moeilijk voor te stellen hoe een dergelijke golf de Nederlandse zorg zou kunnen overspoelen, zelfs als de berekening een factor 2-5 te optimistisch is, omdat bijvoorbeeld de vaccins minder effectief zijn.
Hieronder het aantal overlijdens na een positieve test, de laatste week is nog incompleet. Maar het is duidelijk, dat tijdens de Omikron golf het aantal positief geteste overlijdens veel lager blijft dan tijdens de Delta golf.
Met een extra kanttekening: Een covid overlijden wordt in veel landen gedefiniëerd als elk overlijden binnen 28 dagen na een positieve test, maar elke dag overlijden mensen aan allerlei oorzaken.
In Zuid Afrika sterven per dag gemiddeld 1496 mensen, oftewel 10.472 per week. Als op het hoogtepunt van de Omikron golf 10% van de bevolking positief zou testen en degenen van hen die komen te overlijden ook daadwerkelijk getest worden, zou het aantal geregistreerde coronasterfgevallen dus al oplopen tot 1047 per week – zelfs als niemand daadwerkelijk aan gevolgen van Omikron overlijdt.
Nauwkeurige data om een precieze berekening te maken ontbreekt, maar het aantal Omikron sterfgevallen in deze grafiek is dus waarschijnlijk nog een overschatting van de dodelijkheid van Omikron ten opzichte van Delta.
Londen
In het Verenigd Koninkrijk loopt Engeland voorop met de Omikron uitbraak en binnen Engeland loopt Londen voorop. In Londen lijkt het aantal positieve tests inmiddels de daling te hebben ingezet. Het 7-daags gemiddelde fluctueert nog vanwege de feestdagen, maar de cijfers voor de eerste week van januari lijken lager dan die van een week eerder, die al een lichte daling lieten zien ten opzichte van de week ervoor.
Het aantal ziekenhuisopnames is inmiddels significant begonnen te dalen.
De bedbezetting liet 6 januari voor het eerst een daling zien ten opzichte van de dag ervoor.
Het 7-daags gemiddelde aantal patiënten in bedden voor kunstmatige beademing lijkt vooralsnog gepiekt te hebben op 3 januari. Zelfs als deze piek voorbarig blijkt, is het niveau nog veel lager dan een jaar geleden.
Engeland
Hoewel het VK als geheel achterloopt op Londen, lijkt het aantal positieve tests daar inmiddels ook te stabiliseren. Hieronder het overzicht van gerapporteerde gevallen voor het gehele VK.
Het 7-daags gemiddelde lijkt vooralsnog te pieken op 2 januari. Dit is een andere grafiek dan voor Londen, omdat het altijd een paar dagen langer duurt om het aantal positieve tests per testdag nauwkeurig te bepalen.
Hoewel de cijfers nog steeds stijgen in sommige regio’s in Engeland, is de verwachting dat de dalingen in Londen zullen doorzetten en dat steeds meer andere Engelse regio’s het voorbeeld van Londen zullen volgen. Dit is in lijn met zowel de Londense cijfers als de ervaring in Zuid Afrika.
Denemarken
Binnen Europa is Denemarken een van de landen waar het meest getest wordt, waardoor men ook een groot aantal positieven vindt. Bovendien loopt Denemarken voorop met het analyseren van deze positieven op varianten, hoewel hun analyse capaciteit de enorme influx van positieve uitslagen inmiddels niet langer kan bijhouden.
In Denemarken was het aandeel Omikron per 29 december opgelopen tot 92,5%. Uit hetzelfde rapport hieronder een tabel van Omikron versus andere varianten (vooral Delta) met betrekking tot vaccinatiestatus. Dit overzicht toont aan, dat Omikron gemakkelijker gevaccineerden besmet dan eerdere varianten.
Gedetailleerdere data die nodig zou zijn om sterkere conclusies te trekken ontbreekt in dit overzicht.
Gezien de stabilisatie en schijnbare daling van het aantal positieve tests in Engeland is de vraag wanneer Denemarken zover zal zijn. Hieronder de grafiek, de laatste dagen zijn incompleet. Vooralsnog stijgen de cijfers, maar het aantal positieve tests op 6 januari laat mogelijk voor het eerst een daling zien ten opzichte van een week eerder, 30 december.
België
Een opvallende observatie in het Universitair Ziekenhuis Gent: Hoewel Omikron qua besmettingen inmiddels dominant is in België, is 90% van de coronapatiënten in het UZ Gent nog besmet met Delta. Er is nog geen enkele Omikron patiënt op de midcare of intensive care afdeling opgenomen.
Prognose
In Londen is Omikron inmiddels op retour, het VK als geheel lijkt inmiddels ook op of over de top te zijn. De verwachting is, dat andere Europese landen de komende weken of mogelijk zelfs dagen zullen volgen. Tegen die tijd zal vrijwel iedereen in Europa een infectie hebben doorgemaakt, hoewel deze in de meeste gevallen niet tot symptomen leidt.
Het verloop van de cijfers is sterk afhankelijk van het testbeleid, wat gelinkt is aan de testcapaciteit. Hieronder voor een aantal landen het dagelijks aantal uitgevoerde tests per capita. In Nederland wordt relatief weinig getest.
Grootste probleem voor de ziekenhuizen in het VK lijkt niet zozeer het aantal patiënten, maar de massale uitval van zorgpersoneel wegens isolatie na een positieve test – met of zonder symptomen. In landen waar minder getest wordt, zal dit een corresponderend kleiner probleem zijn.
Ook het aantal ziekenhuisopnames wordt beïnvloed door het testbeleid. Hoe meer patiënten getest worden, des te hoger het aantal ‘incidental’ gevallen. Mensen met trauma na een ongeval en bevallende vrouwen kunnen allemaal als coronapatiënten geregistreerd worden, na een positieve test.
Ondertussen begint in sommige landen het besef door te dringen, dat het risico op complicaties bij Omikron veel lager is dan bij eerdere varianten. In het VK verwacht Boris Johnson ‘to ride out the storm’ van de Omikron golf, zonder extra maatregelen. In België besloot het overlegcomité geen extra maatregelen in te voeren, hoewel men verwacht dat het aantal besmettingen zal blijven stijgen tot 125.000 rond midden januari.
U heeft zojuist gelezen: Omikron in het buitenland – update 8 januari 2022
