Wilt u ons werk financieel ondersteunen? Doe een kleine donatie en klik hier

De laatste updates in uw mail!

U hoeft niets te missen. leder weekend krijgt u de hoogtepunten van Maurice van afgelopen week in uw mail. Met opmerkelijke artikelen, meer achtergrond en toelichtingen.

Hoe de dagcijfers helaas steeds minder zeggen

Hoe de dagcijfers helaas steeds minder zeggen - 18815
Samenvatting van het artikel

Bij de dagcijfers van RIVM en GGD zien we een nieuw patroon. Terwijl het percentage positief getesten de laatste paar dagen duidelijk oploopt, is dat niet het geval met het aantal mensen dat zich laat testen. Het risico van vertekening van de cijfers wordt groter, naarmate mensen zich meer eerst buiten de GGD's laten testen (via sneltesten) en een deel van die mensen vervolgens naar de GGD gaat voor een "officiele test".

Lees volledig artikel: Hoe de dagcijfers helaas steeds minder zeggen

Leestijd: 7 minuten

De afgelopen paar dagen is er een opmerkelijk nieuw patroon bij de GGD dagcijfers te zien. Terwijl het aantal personen dat zich laat testen amper verschilt van de week ervoor, is het percentage positief getesten duidelijk aan het toenemen.

In oktober en december zagen we bij duidelijk stijgende percentages positief getesten ook een duidelijke stijging van het aantal personen dat zich liet testen, maar dat zien we nu niet.

Dat wijst op een toenemend probleem bij de interpretatie van de cijfers van de GGD en RIVM. En dat zou wel eens kunnen liggen aan de sneltesten. Als mensen een positieve sneltest hebben gehad en zich vervolgens bij de GGD nog eens “echt” laten testen, geeft dat een soort kunstmatige verhoging van het percentage positief getesten. En als men een sneltest doet in plaats van naar de GGD-teststraat te komen dan wordt het patroon ook doorbroken.

Belangrijke beslissingen

Als er geen onderscheid gemaakt kan worden bij de cijfers tussen redenen waarom men zich laat testen, gaan de GGD- en RIVM-cijfers steeds minder zeggen.

Aan de hand van de coronacijfers van het RIVM worden belangrijke beslissingen genomen. Die cijfers bepalen of er maatregelen genomen moeten worden of dat er maatregelen worden opgeheven. Daarbij geven de dagcijfers ook een gevoel of het de goede of de slechte kant opgaat.

Er zijn twee cijfers waar vooral naar wordt gekeken: de informatie uit de ziekenhuizen (opnames en bezetting in de kliniek en op de IC’s) en het aantal positief getesten. Op beide cijfers is nog wel wat op en aan te merken. En ik heb dat al vele keren hier beschreven.

Het betekent niet dat bepaalde trends, die waargenomen worden, niet juist zijn, maar als je op specifieke cijfers inzoomt, dan zijn er diverse aspecten, waarover je vragen kunt stellen met betrekking tot wat ze dan precies betekenen.

De GGD-dagcijfers

Omdat daar een belangrijke actuele aanleiding voor is, wil ik nu even inzoomen op de dagcijfers van de positieve testen, zoals we die dagelijks horen, en op een opmerkelijke nieuwe trend, die we zeer recent zien.

Belangrijk is om te beseffen dat de dagcijfers, die het RIVM dagelijks bekend maakt, voor het overgrote deel van de GGD’s afkomstig zijn en voor de rest vanuit andere bronnen bij het RIVM terecht komen. Ruim 85% komt van de GGD en bijna 15% komt vanuit andere bronnen.

Ik volg die cijfers op dagbasis, mede dankzij het werk van Marino van Zelst (@mzelst) en enkele andere data-specialisten, die de open data van het RIVM dagelijks door een bewerking halen en gemakkelijker toegankelijk maken. Tot een paar maanden geleden hadden we alleen de cijfers beschikbaar van het RIVM.

En alleen eens per week kreeg je additionele informatie (zoals hoeveel procent van de getesten positief waren bij de GGD). Maar sinds drie maanden zijn de dagcijfers van de GGD beschikbaar: hoeveel hebben zich laten testen en hoeveel zijn positief getest? En dat geeft een duidelijker beeld dan de dagelijkse RIVM-cijfers.

Niet meer besmettelijk

Over de uitslagen PCR-testen is ook nog het probleem dat een deel van de positief getesten op het moment van testen niet meer besmettelijk is. Ook een tijd nadat je echt besmettelijk was heb je een behoorlijke kans dat de PCR-test toch positief is. De schattingen daarover lopen zeer uiteen. Maar daar gaat het in dit stuk niet over, daarover is al sinds juni 202o geschreven hier.

De meest recente GGD-cijfers zijn die van zaterdag. Vanmiddag om 15:15 uur komen die van zondag van de GGD beschikbaar. En die zijn dan ook op het coronadashboard te zien op deze pagina, helemaal onderaan.  Dit is de grafiek van gistermiddag.

Hoe de dagcijfers helaas steeds minder zeggen - 18817

Juist omdat de RIVM cijfers per dag niet exact parallel lopen met die van de GGD, en we niet exact weten hoeveel er per dag getest is, geven die GGD cijfers de beste indruk van het verloop

De GGD-cijfers kennen per dag een bepaald patroon, zoals uit de grafiek goed te zien. Zaterdag en zondag komen beduidend minder mensen dan de overige dagen. Dat zijn delaagste punten per week.

Eigenlijk kun je de GGD-cijfers het beste interpreteren door ze te vergeleken met precies 7 dagen ervoor. Dus maandag met maandag, dinsdag met dinsdag, etc. Vergelijkingen die nog wat bemoeilijkt worden als er iets bijzonders is op die dag, zoals in de week van 7 februari toen er minder mensen kwamen door de kou en gladheid. En vorige week tijdens de paasvakantie. En met name Paasmaandag. Alleen die dag zijn er naar schatting 20.000 mensen minder gekomen naar de teststraat dan op een normale maandag.

Bij de interpretatie van de GGD-cijfers zijn er dus drie getallen waar je naar kunt kijken:

  • Hoeveel zijn er gekomen om zich te laten testen?
  • Hoeveel zijn er positief getest?
  • Welk percentage is positief getest?

Op basis van het feit dat op zaterdag en zondag +/- 25% minder mensen zich laat testen maar het percentage positieven dan relatief stijgt is het duidelijk dat het aantal positief getesten alleen niet voldoende om daaruit conclusies te trekken. Je moet meer in beschouwing nemen.

Laten we even een fictieve situatie nemen:

  • Op een bepaalde maandag laten 100.000 mensen zich testen en 10.000 zijn positief getest (10%).
  • De maandag erna laten 200.000 mensen zich testen en 15.000 zijn positief getest (7,5%).

Is de situatie dan veel slechter geworden omdat er 5.000 meer mensen positief zijn getest? Of is de situatie juist verbeterd omdat nog maar 7,5% positief is getest. Of is het er iets tussenin?

De kern van het probleem is dat enerzijds niet iedereen die besmet/besmettelijk is zich laat testen (om een verscheidenheid van redenen). En anderzijds dat de criteria om zich te laten testen door de tijd heen niet hetzelfde is. Op 1 december werden de eisen om te komen testen fors verruimd en vanaf begin februari worden ook basisschoolleerlingen intensief getest.

Vanuit de ziekenhuisopname-cijfers van ongeveer een week later is dan een wat betere indruk te krijgen van wat die cijfers nu echt betekenen. Maar zelfs dat geeft problemen, omdat enerzijds steeds meer mensen gevaccineerd worden en anderzijds omdat wanneer er vooral jonge mensen besmet worden dat andere effecten heeft op de ziekenhuisopnames, dan als het ook meer ouderen zijn.

Ander patroon

Bij het bekijken van de GGD-cijfers (en dus indirect van die van de RIVM) is de laatste paar dagen iets opmerkelijks aan de hand. Een patroon dat we tot nu toe nog niet hadden gezien.

Toen in oktober en december het aantal positief getesten toenam, ging dat samen met een stijging van het percentage positief getesten. En dat ging ook nog gepaard met meer mensen die zich lieten testen. (In december was dat mede door de verruiming van de testcriteria).

Hieronder enkele belangrijke weken met de de echte GGD cijfers gemiddeld per dag. Bedenk daarbij dat als je naar de ziekenhuisopnames kijkt, er sprake was van een duidelijke stijging gedurende de maand oktober met een top rond begin november. Vervolgens een duidelijke stijging in december met een top rond begin januari. En een meer geleidelijke stijging sinds half februari, waarbij we nu -waarschijnlijk- dichtbij een top zitten.

weekaantal getestaantal positiefpercentage positief
1e week september25.0007503%
4e week september30.0002.400   8%
4e week oktober45.0008.50019%
4e week november40.0004.40011%
3e week december70.0009.40014%
4e week januari30.0003.30011%
4e week februari45.0004.0009%
3e week maart80.0007.2009%

Niet eerder gezien

Sinds een week of drie zien we ongeveer de cijfers van de 3e week van maart met een dip tijdens de paasdagen.

Maar ineens zien we de laatste paar dagen bij de GGD iets anders en het meest duidelijk is dat afgelopen zaterdag geweest. Het percentage positief getesten was namelijk zaterdag een stuk hoger dan de week ervoor: 11,9% tegen 8,8% de week ervoor. Een percentage van ruim boven de 10% dat we ruim 2 maanden niet meer gezien hebben. Maar ook een stijging van dat percentage t.o.v. de week ervoor, dat we in die mate niet eerder hebben gezien.

Maar het aantal mensen dat zich liet testen was ongeveer hetzelfde als de week ervoor.  En dat is duidelijk anders dan toen we rond 1 oktober en 1 december het percentage positieven zagen stijgen.

Dat doet de vraag rijzen, waardoor dat komt en waar we nu naar kijken.

Onder de mogelijke verklaringen is er eentje, waarmee we -als we het effect nu al niet zien- wel snel mee te maken krijgen: namelijk het effect van het (snel-)testen buiten de GGD-teststraat. Dat betreft de sneltesten die mensen thuis zelf kunnen afnemen, waarvan de apotheken melden dat ze er al 200.000 van hebben verkocht en de testen die men laat uitvoeren mbt toegang tot evenementen e.d. Op deze pagina staat het overzicht van de evenementen in april waar speciale testen voor moeten worden uitgevoerd. Maar er zijn ook eerder al van die activiteiten uitgevoerd (zoals bij Nederland-Letland in Amsterdam Arena) en Biddinghuizen.

Die speciale testlocaties melden dat als ze positief getesten tegen komen, ze dat doorgeven aan de GGD’s. Maar niet duidelijk is waar die cijfers dan terechtkomen in de overzichten.

Maar er is nog een ander effect, waarvan we kunnen weten dat die een steeds groter effect zullen hebben. Als mensen positief testen via een sneltest of voorafgaande bij evenementen en ze gaan vervolgens naar de GGD-teststraten om daar nog een keer getest te worden, dan gaat dat een steeds grotere invloed hebben op het aantal positief getesten en op het aandeel positief getesten.

Aan de hand van een voorbeeld kan ik dat laten zien:

Stel dat er 100.000 mensen zich laten testen en 10.000 positief worden getest. Dan is het percentage positief getesten 10%.

Maar als er vervolgens ook nog eens 1000 mensen zich laten testen, die al positief zijn getest via een sneltest of bij een evenement, dan krijg je in totaal dus 11.000 positief getesten en een percentage van bijna 11% positief getesten.

Dus als we bij de GGD-teststraten meer mensen krijgen die al positief getest zijn op een andere manier, dan neemt het absolute aantal positieven toe en ook het percentage positief getesten.

Aan de andere kant kan het ook zijn dat iemand die een sneltest uitvoert het wellicht anders bij de GGD-teststraat had gedaan. Hoewel de instructie bij de sneltest is dat men die alleen doen als men geen symptomen heeft en als men die wel heeft dat men dan naar de GGD-teststraat moet gaan.

Dat kan dus goed een reden zijn waardoor we nu een ander patroon zien, dan we in de afgelopen 7 maanden hebben gezien. Maar wat het effect op de cijfers is, is onduidelijk.

Zijn er inmiddels 250, 500 of 750 personen met een positieve sneltest nog naar de GGD-teststraat gegaan. Hoeveel mensen blijven komen er niet naar de GGD-teststraat, omdat ze nu een sneltest gebruiken?

We weten het niet.

Wat we wel weten, met het steeds ruimer beschikbaar komen van de zelftesten, die men ook bij de apotheek of later bij drogist of supermarkt kan krijgen, is dat dit effect op de dagcijfers steeds groter zal worden!

Ik schat in dat het absolute aantal positief getesten daardoor toe gaat nemen en het percentage positief getesten ook.

En als men bij de GGD geen expliciet onderscheid maakt bij de cijfers tussen de reden waarom men naar de teststraat is gekomen (symptomen, mensen in de omgeving die positief zijn getest, de corona-app gaf een melding, ik heb een positieve zelftest gehad, e.a.) worden de cijfers van de GGD’s (en vervolgens die van het RIVM) steeds moeilijker te interpreteren.

Laten we hopen dat het RIVM deze ontwikkelingen getalsmatig goed afvangt, want anders kunnen we nog langer wachten opversoepelingen.

U heeft zojuist gelezen: Hoe de dagcijfers helaas steeds minder zeggen.

Volg Maurice de Hond op Twitter en YouTube.

Onze eerlijke en kritische berichtgeving wordt mogelijk gemaakt door uw hulp. Een kleine financiële bijdrage wordt zeer gewaardeerd.

Deel dit artikel: Twitter Facebook Linkedin WhatsApp
REACTIES
Reageer hier, maar met respect.

We verwelkomen respectvolle en relevante opmerkingen. Off-topic commentaren worden verwijderd. Als je illegale dingen doet, zullen we het verbieden.

 
De Hond = Trump2!? - 76750

De Hond = Trump2 !?

Opinie | 18 maart 2024

Blij dat mijn ouders niet meer leven - 75518
Mag Vijlbrief blijven zitten? - 74580