Er is geen exit-strategie!

Leestijd: 8 minuten

Het duurt nog bijna 2 maanden voordat de lente begint. En hoewel ik u beter nieuws zou willen geven, denk ik niet dat voordat die lente echt ingevallen is, er ingrijpende maatregelen weer afgebouwd worden. En zelfs in die lente zal het nog langzaam gaan.

Want de regering heeft geen exit-strategie. Terwijl dat cruciaal is om te hebben. En wel in twee varianten:
– de variant waarbij het Coronavirus echt voor lange tijd verdwijnt en,
– de variant waarbij dit soort Coronavirus onder ons blijft en in de herfst/winter in één of andere vorm terugkomt. Wat dan vermoedelijk de griep voor langere tijd verdringt.

Nu zijn we steeds maatregelen aan het aankondigen voor een bepaalde periode. Voor de maatregelen vanaf oktober geldt dat men aan het eind van die periode deze verlengt en doorgaans verzwaart men die ook nog. Op geen enkele wijze is het daarbij vooraf duidelijk welke maatregelen worden opgeheven, onder welke condities. Het lijkt erop dat zolang de ziekenhuisopnames/IC-opnames niet onder een bepaald laag niveau dalen, vrijwel alle maatregelen gehandhaafd blijven.

En  zolang we niet vrijwel allemaal gevaccineerd zijn, dat een groot deel van de maatregelen blijven bestaan. Dat er ondertussen enorme schade wordt opgelopen aan en in de rest van de samenleving wordt daarbij op de koop toegenomen. En ik ben bang dat die schade, zonder dat dit echt zichtbaar is, exponentieel toeneemt.

De belangrijkste factoren

De winter is het seizoen waarbij in onze streken de griep altijd heerst. Er zijn dan omstandigheden, die ervoor zorgen dat het griepvirus zich makkelijker kan verspreiden. (Kou buiten, mensen binnen in afgesloten ruimtes met weinig ventilatie en lage luchtvochtigheid). En Covid-19 volgt in onze regionen het seizoenspatroon van de griep.

Wat zouden de redenen kunnen zijn? Dat dan desondanks toch eerder dan in de lente, de cijfers naar een laag punt gaan dalen? De signaalwaarde voor de overheid is 40 ziekenhuisopnames per dag  Nu is het aantal rond de 200 en langzaam dalend. Wanneer zitten we dan op 40?

Een combinatie van factoren spelen op die ontwikkeling van die cijfers in. En doordat het RIVM en OMT nog steeds denkt dat de maatregelen, die zij afkondigen heel goed zijn, maar het vooral aan ons gedrag ligt, waarom de cijfers niet voldoende dalen, zullen we nog een tijd in de huidige situatie blijven verkeren.

Maar als die combinatie van factoren niet wordt onderkend, dan blijven we gevangen in een situatie van maatregelen. Hiermee wordt niet in voldoende mate de gewenste eindsituatie bereikt. En daarbij een gigantische nevenschade is. Plus dat men andere belangrijke maatregelen negeert en niet goed anticipeert op wat op ons afkomt. Zonder exit-strategie/strategieën zullen we langzamerhand als samenleving gewurgd worden door onze eigen maatregelen.

Belangrijkste factoren

Om te beseffen hoe belangrijk het is om met een exit-strategie te komen, is het belangrijk om de belangrijkste factoren die nu spelen te benoemen:

Luchtvochtigheid

Regelmatig ontvang ik analyses waaruit overtuigend blijkt hoe groot de rol van luchtvochtigheid is bij de verspreiding van het virus. Als de luchtvochtigheid in binnenruimtes te laag is, dan blijft het virus lang zweven. Daar kan teveel van worden ingeademd waardoor men besmet raakt. Herfst en winter zijn periodes waar het grootste deel van de tijd de luchtvochtigheid onder een kritische grens daalt. Pas aan het begin van de lente krijgen we in onze streken een omslag op dat punt.

We hebben in Europa het geluk gehad vorig jaar dat het virus pas echt toesloeg aan het eind van de winter. Ontrecht werden de dalingen in april van besmettingen en ziekenhuisopnames volledig toegeschreven aan de genomen maatregelen. Zonder die maatregelen was het ook gebeurd, maar langzamer. Door dat te beseffen en het beleid daarop af te stemmen (en daarover goed te communiceren) kunnen we veel effectiever de verspreiding van het virus bestrijden.

Immuniteit

Er worden verhitte discussies gevoerd wat het moment van immuniteit van de bevolking is. (Dat er zoveel mensen immuun zijn dat het virus als het ware uitdooft). Dat percentage is onduidelijk (ik heb cijfers gehoord van 20% tot 80%). Plus dat er ook hevige discussies worden gevoerd over hoeveel procent van de bevolking nu al immuun is. Plus dat het ook nog onduidelijk is of mensen voor de tweede keer besmet kunnen raken en/of er nieuwe varianten zijn/komen waardoor mensen voor de tweede keer besmet kunnen raken.

De nieuwe hevige uitbraak in Manaus (in Brazilië) roepen belangrijke vragen op dat punt op. Men dacht daar “herd immunity” te hebben, maar dat is dus niet het geval. Waardoor dat komt is nog niet duidelijk. Van een correspondent van onze site, die daar woont, verneem ik dat er tot nu toe maar één “herbesmetting” is gemeld. Maar uit te sluiten is het dus zeker niet dat als je eenmaal ziek ben geweest je heel lang bescherming hebt.

Mutaties

Het virus muteert voortdurend. Op deze pagina zie je daar een – imponerend – overzicht van. Al eerder (bij de overgang van de D614D- naar de D614G-variant) was het vermoeden dat deze besmettelijker was. Dus het is ook niet onaannemelijk dat er nieuwe besmettelijker varianten komen en dat de Britse/Zuid-Afrikaanse en/of Braziliaanse dat ook inderdaad al zijn.

Of dat ook betekent dat je bij die besmettingen meer kans hebt om dood te gaan is onduidelijk. We zien wel dat men meer geleerd heeft voor de behandeling van Covid-19 patiënten. Maar we kunnen ervan uitgaan dat die mutaties zullen blijven plaats vinden. En dat het eigenlijk onmogelijk is om die bij de grenzen tegen te houden.

Vaccinatie

Binnen één maand zullen we met zekerheid weten, door de ontwikkelingen in Israël, in welke mate vaccinatie bescherming biedt tegen Covid-19. Terwijl de Nederlandse regering al heel lang aangeeft dat het vaccineren de ultieme redding zal zijn, is het veelbetekenend voor de Nederlandse aanpak van deze crisis dat er zo langzaam wordt gevaccineerd. Bij een crisis is er ook een aanpak nodig, die niet gehinderd wordt door de bestaande stucturen en bureaucratische beperkingen. Maar ook bijna 11 maanden in deze crisis is onze regering nog niet in geslaagd om de leemlagen (dixit ex-minister Wiebes) te doorbreken.

Je zou niet verwachten dat als je zegt in oorlog te zijn met het virus je de wapens vooral in de opslagruimtes laat liggen. Ook vind ik het verbazingwekkend dat zij die al besmet zijn geweest toch ook al gevaccineerd worden. Lees hier de instructies van het LCI/RIVM. (Zo heb ik gehoord dat iemand die 6 weken geleden behoorlijk ziek was geweest door Covid-19 en daarna was opgeknapt, na het krijgen van de eerste vaccinatie, weer de symptomen kreeg). Plaats de personen die al besmet zijn geweest, toch achter in de rij!

Gevangen

In het verlengde van het bovenstaande is het uitermate ergerlijk hoezeer men ook op medisch terrein gevangen zit in de manier van denken en opereren. Die voldeed misschien toen er geen crisissituatie was, maar nu niet meer. Je moet nu snel en slagvaardig omgaan met mogelijke middelen die zorgen dat de kans om besmet/ziek te worden verkleint. Of als je ziek wordt de kans op genezing vergroot. Denk aan ivermectine, hydroxychloroquine, vitamine-D.

Ik ben door huisartsen benaderd, die aangaven een behandelwijze te hebben waardoor de kans dat een patiënt naar het ziekenhuis moest worden opgenomen, verkleind werd. Maar zowel het RIVM, de Inspectie van de Gezondheidszorg als de landelijke organisaties van huisartsen en specialisten reageren traag. En op een manier alsof er geen grote crisis is. Als je ook bereid bent om iedereen een vaccin in te spuiten waarvan je nog niet de lange termijn-effecten weet, dan zou je toch ook bereid moeten zijn om de medici de ruimte te geven om geneesmiddelen, die goedgekeurd zijn (en al lang gebruikt worden) voor andere ziektes, in te zetten.

En elke keer als daar goede resultaten mee bereikt worden, dan is het toch logisch om met bloedspoed dat verder te testen? En in de tussentijd al daarover onderling te communiceren? Maar men lijkt gevangen te zitten in een manier van denken van voor de crisis. Dat geldt evenzeer voor crisisuitbreiding van de zorgcapaciteit. Die houding wordt het best gesymboliseerd door de uitspraak van Minister van Ark. Hij gaf aan dat Cubaanse artsen en verpleegsters niet ingezet konden worden omdat ze geen BIG-registratie hadden. Omdat dit twee jaar zou duren om dat te regelen. Om je haren uit je hoofd te trekken. (Misschien wel goed om te doen, nu de kappers gesloten zijn).

Je hoeft weinig fantasie te hebben om te zien hoe dit de komende maanden gaat verlopen:

• Zolang het winter is, en waarschijnlijk ook nog bij het begin van de lente, zullen de cijfers niet onder de signaalwaardes komen.
• Ook als er sprake van een daling is, zal men (en dat zagen we ook al deze week) amper bereid zijn eerdere maatregelen te gaan afbouwen. Mij zal het niets verbazen als de avondklok nog verlengd gaat worden. En als dat niet verlengd wordt op 9 februari, dan zal dit dan de enige maatregel zijn die er dan weer afgaat.
• Of het nu de Britse, Zuid-Afrikaanse of Braziliaans variant zal zijn (of nog andere), die dreiging zal voortdurend boven de markt hangen. En dit zal voor RIVM, OMT en de regering een reden zijn om maatregelen “vooralsnog” niet af te bouwen.
• Het vaccineren zal dusdanig traag verlopen dat pas diep in de lente (als het vaccin inderdaad goede bescherming biedt) er in Nederland pas duidelijke effecten van te merken kunnen zijn.
• En zelfs als de cijfers op een gegeven moment onder de signaalwaardes dalen, dan nog zal men zeer terughoudend zijn bij het afbouwen van maatregelen. (Ook in het voorjaar bleven veel maatregelen tot 1 juli bestaan).

Door op geen enkele manier een exit-strategie te hebben en bij de beslissingen geen rekening te houden met de enorme nevenschade, zullen we geleid blijven worden door de angst voor het virus en de hoogte van de ziekenhuisopnames.

Onderwijs

Het gemis aan een exit-strategie zie je zo goed bij het onderwijs. Er waren en zijn heel veel maatregelen te nemen waardoor besmettingen op scholen kunnen worden geminimaliseerd. (Ik heb daarover al in de zomer geschreven). Om te zorgen dat de ruimtes waar de leerlingen zich in bevinden veilig zijn. Om te zorgen dat er nooit teveel leerlingen te lang in gevaarlijke ruimtes verkeren. Het is niet voldoende om te zeggen dat je hoopt dat de scholen op 9 februari weer open kunnen. Maar je moet een uitgewerkt plan hebben als de scholen open gaan m.b.t. hoe je dat dan op basisscholen en op VO-scholen gaat doen. Dat plan had er nu al moeten liggen. Zodat de scholen ermee aan de slag kunnen en dat kunnen gaan voorbereiden. En dat is echt niet alleen “mondkapjes dragen, 1,5 meter houden”, maar dat kan veel intelligenter en veel effectiever.

Want als je goed kijkt naar wat de Lansingerland resultaten laten zien, dan zie je dat ook zonder de Britse variant besmettingen op (basis-)scholen tot besmettingen bij huishoudens leiden. Dus als je (net zoals trouwens in september/oktober) zomaar de scholen opent, dan weet je dat je een fors lek in de dijk hebt. Maar als je – net zoals ik – wel wilt dat het onderwijs doorgaat, dan moet je goede en adequate maatregelen nemen. En dat is tot nu toe niet gebeurd.

Zeker als men ook de nevenschade in ogen neemt, heeft men twee vormen van exit-strategie nodig:

• Een exitstrategie waarbij we in de komende weken/maanden zo snel mogelijk maatregelen gaan afbouwen. Inspelend op de afname van de druk op de (ziekenhuis-) zorg, de lente/zomer, het effect van het vaccineren en gericht op het niet verder doen oplopen van de nevenschade.
  Daarbij dient ook meegenomen te worden urgente uitbreiding van de ziekenhuiscapaciteit. Plus het steunen van de huisartsen bij het voorkomen van ziekenhuisopnames van Covid-19 patiënten. Bepaalde regelgeving moet voor een tijd buiten gebruik worden gesteld. Dit alles was gisteren al nodig. En het was beter geweest als de Kamer niet een dag vergaderd had over een half uurtje meer of minder van de avondklok, maar over dit onderwerp.
  
• Een lange termijn exit-strategie. Waarbij we inspelen op de mogelijkheid dat Covid-19 of nieuwe coronavarianten onder ons blijven (en dan met name in de herfst/winter). En dat we dan onze samenleving inrichten om dat in ons leven te integreren. Zoals we dat ook gedaan hebben met influenza, kanker, verkeersongelukken, dementie, etc.
  Want één ding weten we wel zeker. Wat we nu de laatste 11 maanden hebben gedaan, kunnen we niet nog een keer een jaar volhouden. Want ik denk dat we dan nog weinig van onze samenleving over hebben gehouden. En de risico’s op een complete economische ineenstorting, revoluties, opstanden, oorlogen, etc. heel groot is.

Het zou van wijsheid van de regering getuigen als ze op kort termijn een kleine groep van onafhankelijke deskundigen vraagt om met die twee exit strategieën te komen. Want het is niet de rol van het RIVM of OMT om daarmee te komen. En onze regering en politici hebben het nu te druk met de crisis zelf en de aanstaande verkiezingen.

U heeft zojuist gelezen: Er is geen exit-strategie!

Volg Maurice de Hond op Twitter | YouTube | Facebook | LinkedIn.

Zodra er een succesvolle exit-strategie is geïmplementeerd, is deze site niet meer nodig. Tot zolang moeten we doorgaan en dat lukt met uw financiële hulp.