2. Politiek

De verrassende gevolgen van het bijzonder televoting systeem van het Eurovisiesongfestival geeft aanwijzingen voor de uitslag van de a.s. Europese Parlementsverkiezingen. En zou ons moeten doen nadenken over zowel ons nationale kiesstelsel als de opzet van het televoten.

De samenvatting van het artikel "De Koortsige Kiezer" van Ewald Engelen, die een prima verklaring geeft voor de heftige electorale processen die we aan het meemaken zijn.

Door een combinatie van redenen neemt de polarisatie verder toe. De groepen aan de flanken zijn een stuk groter geworden. De frustratie is verder toegenomen. En de analyse van wat er echt aan de hand is ontbreekt. Met funeste gevolgen voor de bestuurbaarheid van ons land.

De electorale verschuivingen zijn zeer beperkt. De meningen over de formatie en de gewenste uitkomst ligt ook duidelijk vast als naar de verschillende groepen kiezers wordt gekeken. Migratie is daarbij het cruciale onderwerp. Op dat onderwerp biedt een duidelijke meerderheid van de kiezers de politiek nog weinig speelruimte.

De electorale voorkeuren liggen de laatste tijd behoorlijk vast. En het grote blok kiezers, die harde maatregelen wensen op het vlak van migratie zorgen dat de speelruimte bij de formatie en voor de politiek heel klein is. Alle alternatieven lijken bijna kansloos.

39% van de Nederlandse stemt PVV of geeft de PVV een goede kans. Zij hebben uitgesproken ideeën over het verloop van de formatie. Migratie is daarbij het doorslaggevende onderwerp.

De uitslag Europese Parlementsverkiezingen in Nederland zal sterk beïnvloed worden door de stand van zaken in de formatie. Dat zal beïnvloeden in welke mate Wilders/de PVV al dan niet een stevige campagne zal gaan voeren en of eurosceptici al dan niet in grote mate opkomen.

Preview van de zetelverdeling van dit weekend

De contouren van een extraparlementair kabinet beginnen zich af te tekenen. Wat gaat er gebeuren met de benadering van ministers, die niet gelieerd zijn aan de 4 deelnemende partijen? Mag Hans Vijlbrief van D66 bijvoorbeeld blijven zitten. En wat doet hij zelf als hij gevraagd wordt en van zijn partij niet mag?

Drie van de vier partijen die onderhandelen over de vorming van een kabinet zijn wat teruggezakt in de peiling. De positie van Omtzigt en NSC onder het electoraat is verder verzwakt. Putters wekt de minste weerstand als mogelijke premier.

NSC heeft door de gang van zaken bij de formatie en het optreden van Pieter Omtzigt de helft van haar kiezers kwijtgeraakt. De partijtrouwe NSC-kierzers verschillen in kenmerken en opvattingen duidelijk van degenen die nu aangeven niet meer NSC te stemmen.

De podcast van Wouter de Winther van afgelopen vrijdag over het irrationele gedrag van Pieter Omtzigt tijdens de informatie-onderhandelingen zal de gamechanger betekenen van deze formatie.

Je moet wel slecht kunnen rekenen en weinig kennis hebben van politieke en electorale verhoudingen om te denken dat een meerderheidskabinet met PvdA/GroenLinks erin een realistisch alternatief is.

Wederom een nieuw rapport uit de serie "disfunctioneren van de overheid". Met slachtoffers die vermalen werden onder de molens van systemen, die zichzelf niet corrigeerden. Dat maakt je nog somberder over een politiek systeem dat inmiddels erin slaagde in de afgelopen drie jaar de helft van de tijd een demissionaire regering te hebben.

31% van de kiezers vindt een extraparlementair kabinet onacceptabel. Nog maar 37% denkt dat er voor 1 juli een nieuw kabinet is. 30% verwacht dit jaar weer nieuwe Tweede Kamerverkiezingen. Van de PVV-kiezers is dat 40%.

In een groot interview in De Volkskrant over de neergang van de sociaal-democratie slaan twee professoren de plank van de oorzaak ervan mis. Het symboliseert ook de oorzaken van de gordiaanse knoop waarin onze formatie is beland. En het miskent de ontwikkelingen onder de "praktisch opgeleiden" bij het electoraat.

Ontdek waarom het idee van een extra-parlementair kabinet in Nederland, gezien de aard van ons politieke stelsel en de recente politieke ontwikkelingen, meer fictie dan realiteit blijkt te zijn.

De breuk in de formatie heeft de electorale positie van NSC duidelijk verzwakt en het vertrouwen in Pieter Omtzigt fors doen dalen. Een regeringscoalitie van de vier partijen heeft nog steeds wel de voorkeur van de Nederlandse kiezers, ook van de resterende kiezers van NSC.

NSC stond begin november 2023 nog op 30 zetels. Dat de lage score van 11 zetels nu gepaard gaat met fors lagere vertrouwenscijfers voor Pieter Omtzigt maakt het een hele zware opgave om de weg naar omhoog te vinden. Zeker omdat de resterende NSC kiezers voor de helft wel en voor de helft niet met de andere drie partijen regeren.

Het is nu het moment om een heel andere weg in te slaan bij de formatie. Met deze aanpak is er snel een regering te vormen, die gebaseerd is op het draagvlak onder de bevolking per onderwerp. Kan polarisatie tegengaan en samenwerking bevorderen.

Men speelt in Den Haag met vuur als deze formatiepoging mislukt. Het is lang niet voorgekomen dat een forse meerderheid van de bevolking achter een bepaalde combinatie staat. Maar ons achterhaalde politieke stelsel werkt deze problematiek in de hand met alle gevolgen van dien.

De PVV haalt een all-time-high van 50 zetels. NSC is wel langzaam aan het wegzakken. Nog steeds is er onder de kiezers van de formerende partijen een sterke voorkeur dat deze formatie lukt. En als het niet lukt dan geeft 59% aan dat er nieuwe verkiezingen moeten komen.

Er is een voorspelling voor de totale uitslag van de Europese Parlementsverkiezingen, die een verschuiving naar rechts aangeeft. Maar de kans is groot dat de beweging naar rechts nog groter is dan daarbij wordt ingeschat.

De nieuwste peiling mag historisch genoemd worden. De PVV is met 49 zetels meer dan 4 keer zo groot als de VVD (12) geworden. Het vertrouwen in Yeşilgöz is verder gedaald, zodat ze onder de VVD-kiezers van TK2023 lager scoort dan Plasterk, Omtzigt en Van der Plas.

Het onderwerp migratie, integratie en asielzoekers is een onderwerp dat de politieke en electorale processen in Nederland, de laatste tijd sterk heeft beïnvloed. Aan de hand van 8 stellingen is een goede indruk te geven van de opvattingen van de Nederlanders en de relatie met de politieke voorkeur. En ook de dominante positie van de PVV erbij.

Net zoals na alle andere Tweede Kamerverkiezingen wordt er opgeroepen om peilingen te verbieden. Maar in de kern is dat juist anti-democratisch. Beter is om met systeemwijzigingen te zorgen dat strategisch stemmen niet meer nodig is.

Op basis van citaten uit artikelen op onze site vanaf begin 2020 is goed te zien hoe de huidige politieke en electorale situatie in Nederland zich al lang heeft aangekondigd. Maar het geeft ook aan hoe groot de urgentie is tot ingrijpende veranderingen in Den Haag.

Ook de VVD lijkt in een vergelijkbare positie gekomen te zijn als het CDA en de PvdA. In 2021 haalde de VVD nog 34 zetels en nu scoort de partij 13 zetels. Er wordt een beeld gegeven van die ontwikkeling en bekeken wat dat nu voor die partij en politiek Den Haag zou moeten gaan betekenen.

De trend van de week na de verkiezingen zet zich verder door met recorduitslagen voor de PVV en de VVD. Ook zien we hoe het vertrouwen is in diverse politici en hoe men reageert op diverse regeringscombinaties en premiers.

Uitgaande van de verkiezingsuitslagen per gemeente is een interessant beeld te geven van de opbouw van de uitslag van 22 november jl. En wat de parallellen en verschillen zijn met de recorduitslagen uit het verleden.